هر هفته ۴ موتور سوار در تهران جان می‌بازند / پیست های موتورسواری نیاز شهر برای فرار از ارابه های مرگ

به گزارش گروه اجتماعی برنا، ،در چند سال اخیر همراه با افزایش آمار تولید موتور سیکلت شاهد افزایش آمار کشته شدن افراد  در سوانح موتور سواری بوده‌ایم.

در همین خصوص با معاون اجتماعی پلیس راهور تهران بزرگ گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه گزارش را خواهید خواند.

سرهنگ مسعود جبارزاده معاون اجتماعی پلیس راهور تهران بزرگ در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، در خصوص سوانح رانندگی اعلام کرد: «حدود 33 درصد از متوفیان سوانح رانندگی پایتخت را در سال 96 موتورسیکلت سواران تشکیل داده‌اند. این وسیله نقلیه که می‌توان آن را ارابه مرگ نام نهاد به دلایل مختلفی، آن طور که باید تا کنون مورد بررسی و واکاوی قرار نگرفته است. بر این اساس می‌توان گفت به طور میانگین در هر هفته 4 نفر از همشهریان ما جان خود را در تصادفات رانندگی مربوط به موتور سیکلت از دست می دهند.»

جبارزاده یادآور شد: «برای حل مسأله تصادفات موتور، یا کاهش این آمار باید نگاهی وسیع‌تر به این موضوع مهم داشت و مقوله موتورسیکلت را از جنبه های گوناگون اقتصادی و اجتماعی مورد مطالعه قرار داد. می توان کاربران موتورسیکلت را از نظر هدف به چند دسته تقسیم نمود: امرار معاش، حمل و نقل، تفریح و ورزش. بدیهی است که هر کدام از این دسته ها نیازمند مطالعات بسیاری در آن حوزه بوده و حل مساله آن متفاوت با حوزه دیگر است. پارامترهای بسیاری در تصادفات موتورسیکلت نقش دارند که میزان سهم هر یک از آن ها بسته به دسته بندی های مختلف، متفاوت است.»

وی با اشاره به نقش اقتصاد در تصادفات موتورسیکلت گفت: «وضعیت اقتصادی یکی از ارکان بسیار مهم در تصادفات این وسیله نقلیه است و اثرات مستقیم و غیر مستقیمی در تصادفات و سوانح رانندگی موتورسیکلت دارد. طی سال‌های اخیر شاهد افزایش چشمگیر تولید و بهره‌برداری از موتورسیکلت در کشور و به ویژه در تهران هستیم که برخی از دلایل آن  قیمت پایین، قدرت مانور بالا، تسریع در عبور و مرور، عبور از محدوده های غیر مجاز مخصوصا خطوط ویژه و طرح ترافیک و زوج و فرد، بیکاری و استفاده از موتورسیکلت به منظور امرار معاش، کاهش هزینه سوخت، عدم گسترش ورزش های هیجانی وبازار رقابتی تولید کننده های موتورسیکلت است .»

وی راجع به ریسک های موتورسیکلت یادآور شد: «برای اینکه بهتر با میزان ریسک استفاده از این وسیله نقلیه آشنا شویم نیاز است دو پارامتر مسافت طی شده و تعداد وسیله نقلیه فعال را در آمارهای تصادفات دخالت دهیم. نتایج حاصله از این دو پارامتر می تواند کمک شایانی به فهم مساله نموده و در تصمیم سازی به مدیران کمک نماید. میزان ریسک تصادفات فوتی موتورسیکلت در کشورها از 25 تا 35 برابر سایر وسایل نقلیه در نوسان است اما در هر حال عدد قابل توجهی را نشان می‌دهد.»

جبارزاده درباره حذف سرویس رفت و آمد برای کارکنان سازمان ها یادآور شد: «یکی از علل دیگر افزایش تصادفات، برون سپاری سرویس های ایاب و ذهاب کارمندان ادارات می باشد. بر اساس پارامترهایی که در تصادفات بیان شد میل و اشتیاق استفاده از موتورسیکلت، افزایش تصادفات را به همراه خواهد داشت چرا که ریسک تصادف خصوصا تصادفات فوتی آن چندین برابر سایر وسایل نقلیه است. طی سال‌های اخیر سیاست برون سپاری سرویس ایاب و ذهاب و حذف آن اثراتی منفی در جریان ترافیک و تصادفات داشته و هر چند آمار دقیقی از آن در دسترس نیست اما یقیناً تعدادی از کارمندان به دلیل نبود سرویس مناسب، به استفاده از موتورسیکلت گرایش پیدا کرده‌اند.»

جبارزاده همچنین اظهار داشت: «یکی دیگر از پارامترهایی که امروزه در تجزیه و تحلیل تصادفات مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا کنون در کشور ما مورد توجه قرار نگرفته، آمار متوفیان تصادفات بر اساس میزان مسافت طی شده وسایل نقلیه است. آمارهای جهانی حاکی از آن است که تلفات جانی موتورسیکلت در مقایسه با سایر وسایل نقلیه در یک مسافت مشخص، بسیار بالاتر است. بدیهی است با تلفیق این دو معیار سنجشی که سازمان بهداشت جهانی نیز از آن بهره می گیرد، می توان گفت افزایش استفاده از موتورسیکلت و تعداد کاربران آن، قربانیان آن را افزایش می‌دهد.»

معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ با اشاره به نقش محدوده‌های طرح ترافیک و زوج و فرد در این رابطه، گفت: «با راه اندازی سامانه‌های هوشمند برخورد با تخلفات محدوده زوج و فرد که شامل محدوده نسبتا وسیعی از شهر تهران می شود، درصد استفاده از موتورسیکلت به ویژه در ضلع شمالی محدوده طرح زوج و فرد افزایش یافت و طبعاً با افزایش تردد ها از بزرگراه همت و زین الدین و به ویژه در بزرگراه امام علی علیه السلام که میزان شیب آن نسبتا بالاست، تصادفات موتورسیکلت افزایش‌ یافته است. در این خصوص ذکر نقش آسفالت و سطح راه در تصادفات موتورسیکلت نیز لازم است. یکی از ضعف های آشکار موتورسیکلت در مقایسه با سایر وسایل نقلیه موتوری عدم پایداری مناسب و ترمزهای ناایمن است. بنابراین در صورتی که سطح راه از ضریب اصطکاک استانداردی برخوردار نباشد، به ویژه در پیچ ها و دور زدن ها باعث افزایش لغزندگی شده و منجر به تصادف می شود؛ در حالی که در این خصوص در کشور ما تا کنون نه مطالعه ای انجام شده و نه این پارامتر در گزارش‌ های تصادفات آن طور که باید و شاید مورد توجه قرار گرفته است.»

جبارزاده راجع به فاکتور دیدپذیری این وسیله نقلیه گفت: «دیدپذیری یا قابلیت دیده ‌شدن وسیله نقلیه یکی از علل کلیدی است که نقش مستقیمی در تصادفات دارد. موتورسیکلت به دلیل اندازه و نوع طراحی آن در مقایسه با سایر وسایل نقلیه موتوری از قابلیت دیدپذیری پایینی به ویژه در ساعات تاریکی برخوردار است. آمارهای تصادفات شهر تهران نیز مؤید این مطلب است و نشان می‌دهد در تصادفات موتورسیکلت که در شب رخ داده احتمال فوت بسیار بالا و قابل توجه بوده، هرچند موارد دیگری نیز موثر است.»

وی درباره تاثیر شرایط جوی بر تصادفات موتورسیکلت گفت: «شرایط جوی به دلایل مختلف احتمال وقوع تصادفات موتورسیکلت را افزایش می‌دهد که برخی از آن دلایل شامل این موارد است: کاهش فاکتور دیدپذیری موتورسیکلت سوار، کاهش دید راکب موتورسیکلت در اثر شرایط جوی همچون باران، گرد و غبار و غیره، لغزندگی و ناپایداری به دلیل بارش باران و برف.»

وی همچنین راجع به نقش استفاده از کلاه ایمنی در کاهش تصادفات فوتی گفت: «مطالعاتی که در این خصوص در تمامی کشورها صورت پذیرفته نشان می دهد که استفاده از کلاه ایمنی استاندارد نقش به سزایی در کاهش تلفات جانی ناشی از حوادث این وسیله نقلیه داشته است. آمارهای جهانی نشان داده بین 35 تا 45 درصد از مجروحین تصادفات رانندگی موتورسیکلت، به دلیل استفاده از کلاه ایمنی مناسب از مرگ نجات یافته اند. بنابراین ضروری است در این خصوص نگاه ویژه ای به بحث کلاه ایمنی در کشور ما صورت گیرد. باید شرکت های بیمه و تولید کنندگان موتورسیکلت در حمایت از مصرف کنندگان و موتورسیکلت سواران، ورود نمایند.»

جبارزاده اظهار داشت: «اگر تصادفات فوتی و جرحی شدید را در سال های گذشته واکاوی نماییم، به طور قطع میزان روشنایی معابر در آن سهم قابل توجهی دارد و معابری وجود دارد که علی رغم پیگیری و مکاتبات پلیس، هنوز رفع نقص نگردیده است.»

وی درباره سن متوفیان تصادفات رانندگی مربوط به موتورسیکلت گفت: «جوانان و سالخوردگان بیشترین قربانیان موتورسیکلت را شامل می شوند. فاکتورهای بی تجربگی و نداشتن مهارت کافی، انرژی بالا و میل به رفتارهای پرخطر و هیجانی، بی ملاحظگی، حواس پرتی و سرعت بالا از عمده دلایلی است که جوانان ما را به کام مرگ می کشاند در حالی که این مساله در سالخوردگان برعکس است و عدم توانایی جسمانی، کاهش دید، کاهش سرعت عملکرد مغز، فراموش کردن برخی مقررات رانندگی و حتی حرکت با سرعت پایین از دلایلی است که موجب وقوع تصادفات سالخوردگان در هنگام استفاده از موتورسیکلت می گردد.»

جبارزاده همچنین در ادامه اظهار داشت: «بخش‌هایی از راه های درون شهری تهران به دلیل نوع مهندسی طراحی آن برای استفاده از موتورسیکلت مناسب نبوده و زمینه ساز تصادفات می شود. برخی از بزرگراه های شمال به جنوب دارای شیب تندی بوده و برای عبور موتورسیکلت بسیار خطرناک است. در مناطق شمالی شهر تهران حتی در راه های درجه دو و محلی نیز شاهد شیب تند هستیم و تقریبا می توان گفت این مسیرها تصادفات فوتی را سبب می شوند.»

وی در ادامه خاطرنشان ساخت: «ایجاد سوانح رانندگی به ویژه موتورسیکلت را می‌توان به عوامل متعددی نسبت داد و تئوری اثر پروانه ای را به وضوح در آن مشاهده کرد. به عنوان مثال اخراج یا بیکاری یک فرد می تواند زمینه ساز افزایش سوانح ترافیکی گردد. همچنین مشکلات روحی موتورسوار در چالش های موجود با خانواده، دانشگاه، کارفرما یا صاحب خانه و غیره می تواند موجب افزایش حواس پرتی راننده و بروز تصادف برای وی شود. بنابراین برای حل این مساله باید نگاهی فراتر از یک بعد داشت زیرا مشکل می تواند از یک واحد کوچک خانواده شروع شود و تا سازمان های بزرگ همه و همه می‌توانند نقش منفی یا مثبت ایفا کنند.»

سرهنگ جبارزاده در تبیین دیگر عوامل تصادفات موتورسیکلت گفت: «یکی دیگر از عوامل حادثه ساز در سوانح رانندگی کلان شهر تهران، خرابی وسایل نقلیه و توقف غیرمجاز آن ها در حاشیه بزرگراه ها است و به دلیل تراکم های ترافیکی به ویژه در ساعات پیک، رسیدگی به خودروهایی که دچار نقص فنی می شوند زمان بر شده و موتورسواران کم دقت در برخورد با این خودروها حوادث ناگواری را رقم می‌زنند.»

وی برای حل مساله سوانح رانندگی موتورسیکلت پیشنهاد داد: «فارغ از مقوله اقتصادی، برای حل مساله تصادفات رانندگی موتورسیکلت و یا کاهش تلفات جانی آن با وضعیت موجود راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدت در یک نگاه کلی به این ترتیب است: تشکیل مدیریت واحد، یکپارچه و تصمیم ساز، تشدید مجازات رانندگی برای موتورسیکلت سواران متخلف، بازنگری در قوانین صدور گواهینامه، انجام اصلاحات مهندسی راه، التزام شرکت های تولید کننده موتورسیکلت به افزایش ایمنی، التزام به تهیه و استفاده از تجهیزات موتور از سوی کاربران از طریق سیاست های تشویقی، ارائه آموزش های تخصصی و مستمر در سطوح و درجات مختلف سنی و تجربی.»

وی همچنین تجهیزات مورد نیاز برای موتورسواری را برشمرد و گفت: «دستکش چرمی، کلاه ایمنی استاندارد، کفش محکم و لباس های روشن با قابلیت رفلکس نور حداقل تجهیزاتی است که یک موتورسوار باید به همراه داشته باشد.»

جبارزاده تاکید کرد: «موتورسیکلت به دلیل نوع طراحی، عدم پایداری، عدم حفاظ و ضعف های دیگر در مقایسه با وسیله نقلیه سواری نیازمند آموزش های مهارتی و تخصصی بیشتری است که متأسفانه مورد توجه قرار نگرفته است. شرایط جوی به طور مستقیم در بروز تصادفات موتورسیکلت نقش دارد؛ حال باید دید یک موتورسوار جوان که برای اولین بار در شرایط جوی نامساعد قرار می گیرد بر اساس کدام تجربه و آموزش باید عمل نماید. بدیهی است در این شرایط اولین اشتباه ممکن است آخرین اشتباه باشد. با حمایت از بخش خصوصی در پایتخت باید مراکز آموزشی تخصصی موتورسواری زیر نظر پلیس دایر شده و این مراکز به نحوی اقدام به آموزش کنند که موتورسوار، راندن در شرایط مختلف از جمله شرایط جوی متفاوت را تمرین کند.

جبارزاده درباره ایجاد پیست های موتورسواری یادآور شد: «مشخصه کشور ما "جوانی" است و این مساله در برخی موارد تهدید و در برخی موارد فرصت است. جوانان زیر 30 سال سهم قابل توجهی از قربانیان موتورسیکلت سوار را تشکیل می‌دهند که بخشی از آن به دلیل میل به رفتارهای پرخطر و رانندگی با سرعت‌های بالا است. با ایجاد و توسعه پیست های موتورسواری در تهران می توان ارابه های مرگ را از سطح شهر جمع آوری کرده و در شرایط ایمن‌تری به پیست ها منتقل کرد. بدیهی است این جوانان نیز با تخلیه انرژی و هیجان در پیست‌ها، موجبات افزایش امنیت شهر را رقم خواهند زد.»

وی به راکبان موتورسیکلت توصیه کرد: «برای آموزش‌ حتما به مراکز و آموزشگاه های مجاز مراجعه کنند چرا که سطح شهر جایی برای آموختن مهارت های اولیه نیست، بدون گواهینامه رانندگی اقدام به رانندگی نکنند، قبل از استفاده از موتورسیکلت، سیستم ترمز، سیستم روشنایی، میزان باد لاستیک، عاج لاستیک را بررسی کنند. همچنین کلاه ایمنی در تصادفات می تواند جان افراد را نجات دهد. بنابراین بدون استفاده از کلاه ایمنی استاندارد اقدام به رانندگی نکنند حتی در روزهای گرم. از لباس های روشن به ویژه در زمان تاریکی استفاده کنند. لباس هایی که نور را به خوبی بازتابش می نمایند یا استفاده از جلیقه ای که نقش شبرنگ را داشته باشد در تاریکی توصیه می شود. حتی الامکان از لباس و شلوار مقاوم تری که کل دست و پاها را بپوشاند استفاده نمایند. قبل از هر گونه تغییر مسیر، با رعایت ملاحظات از فلاشر استفاده کنند. در گردش‌ها و پیچ‌های تند با سرعت مطمئنه برانند چرا که بیشترین حوادث موتورسیکلت در گردش ها و تغییر مسیرها است،فاصله جلو و جنبی را حفظ کنند. سبقت از وسایل نقلیه بخصوص از نوع سنگین آن برای موتورسیکلت بسیار خطرناک و حادثه آفرین است. همواره از روش های رانندگی تدافعی استفاده کنند از پیاده روها و سایر محدوده های غیر مجاز برای تردد استفاده نکنند.»