آیا دارندگان «هوش هیجانی» بالا در زندگی موفق ترند؟

به گزارش خبرگزاری برنا ازفارس، کارشناس سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با بیان اینکه انسان ها برای مقابله با موقعیت های تنش زا و کشمکش های زندگی نیاز به آموختن برخی مهارت ها دارند، گفت: این باور شایع وجود دارد که ما اغلب از سوی دیگران و یا محرک بیرونی برانگیخته می شویم و احساسات ناخوشایندی به ما دست می دهد، اما واقعیت این است که گاهی این موضوع از جانب دیگران آغاز می شود، اما این خود ما هستیم که می توانیم آتش را شعله‌ور تر کرده و یا آن را خاموش کنیم؛ به عبارت دیگر، محیط، محرک و حوادث ناخوشایند، به تنهایی مهم نیستند، بلکه نوع نگرش، افکار و برخورد ما با آنهاست که واکنش های احساسی مختلف را در ما به وجود می آورد.

«مریم مجد» احساسات را نه تنها در پویایی زندگی ما، بلکه در برقراری ارتباط یک فرد با محیط، موثر دانست و افزود: در هنگام مواجهه با رویدادهای ناخوشایند، افکار خاصی در ذهن فعال می شوند که بر حسب نوع نگرش و سبک زندگی در افراد مختلف، متفاوت است.

او در ادامه از «هوش هیجانی» به عنوان یک توانمندی نام برد که به کمک آن بتوانیم در هنگام مواجهه با سختی ها، ناکامی ها و تلخی های زندگی، هیجانی را بروز دهیم که متناسب با واقعیت باشد.

این کارشناس سلامت روان، گفت: هوش هیجانی توانایی فرد در حفظ انگیزه خود، پایداری در مقابل ناملایمات، مدیریت تکانه های خود و به تعویق انداختن کامیابی ست و شواهد بسیاری ثابت می کند افرادی که مهارت هیجانی دارند، یعنی احساسات خود را درک و به طرز اثربخشی با آن برخورد می کنند، در هر حیطه ای از زندگی ممتازند.

«مجد» در ادامه به پنج حیطه در هوش هیجانی اشاره کرد و توضیح داد: «شناخت عواطف شخصی یا خودآگاهی هیجانی» به این معناست که بتوانیم هر احساس را به همان صورتی که هست، بشناسیم، «به کار بردن درست هیجان ها» نیز به معنی تنظیم احساسات در موقعیت های مختلف و «رهبری هیجان ها» نیز یعنی بتوانیم بروز هیجان ها را به تاخیر بیندازیم که کامرواسازی و فرونشاندن تکانش ها نیز جزو این بخش است.

«شناخت عواطف دیگران» به معنی همدلی و توانایی اتکا بر خودآگاهی عاطفی به عنوان یک اصل مهارت ارتباط با مردم است و «حفظ ارتباط ها» به عنوان بخش عمده ای از هنر برقراری ارتباط و مهارت مدیریت عواطف دیگران، برانگیختن احساسات دیگران و اثربخشی بر آنان، دیگر حیطه های هوش هیجانی بود که این کارشناس سلامت روان معرفی کرد.

او همچنین به مبحث راهبردهای مدیریت احساسات ناخوشایند پرداخت و به کار بردن «راهبردهای شناختی» و «راهبردهای رفتاری» را در این زمینه موثر دانست.

کارشناس سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه در مورد «راهبردهای شناختی» توضیح داد: نخستین قدم در مهار احساساتی مثل غم، عصبانیت و ترس این است که نسبت به احساسات خود شناخت داشته باشیم و به خودآگاهی هیجانی دست پیدا کنیم؛ هر فردی متناسب با باورها و اعتقاداتش، موقعیت های مختلف را در ذهن خود پردازش می کند و شناخت غلط، سبب بروز احساسات ناخوشایند و بروز رفتارهای نامناسب می شود.

او «راهبردهای رفتاری» را برای خنثی کردن محرک ها و تجربیات ناخوشایند مناسب دانست و گفت: در این زمینه با رفتارهای «بلند مدت» که سبک زندگی فرد را تغییر دهد و در طولانی مدت به مدیریت هیجان کمک می کند و «کوتاه مدت» که برای مدیریت هیجان های لحظه ای موثر است، می توان احساسات ناخوشایند را کاهش داد.

انجام «ورزش های هوازی» مانند دویدن، شنا کردن، پیاده‌روی، رزمی و دوچرخه‌سواری از جمله توصیه های این کارشناس سلامت روان بود و گفت: این روش به دلیل تنظیم ضربان قلب، تنفس و متابولیسم عضلات، روش بسیار خوبی برای آرام سازی عضلانی است که در دراز مدت باعث افزایش توانایی خنثی کردن احساسات ناخوشایند می شود.

او «پیش بینی کردن» را از دیگر شیوه های رفتاری بلندمدت عنوان کرد که با پیش بینی نتایج رفتارهای خود و تاثیر آن بر روی دیگران همراه است.

به گفته این کارشناس سلامت روان، «آرام سازی» یکی از بهترین راه های مدیریت احساسات و هیجانات خویش است که فعالیت بدنی را کم، ضربان قلب را کندتر و تنش عضلات را کمتر می کند.

او افزود: در این روش، عضلات به مدت پنج ثانیه منقبض و سپس، عضلات به ترتیب شامل دست، شانه‌ها، گردن، سر و اجزای صورت، سینه و تنفس، کمر، شکم و پاها به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه به ‌آرامی رها می‌شوند.

«مجد» با بیان اینکه شیوه های رفتاری «کوتاه مدت» نیز زمانی استفاده می شود که فرد به خودآگاهی هیجانی دست یابد و بداند که در آن لحظه چه احساسی دارد، توضیح داد: «گفتن عبارت ایست» راهکاری در این زمینه است، این فرمان باعث می شود از اسیر بودن احساساتمان رهایی یابیم و موقعیت را بهتر ارزیابی کنیم، «تنفس عمیق» هم در این زمینه موثر است؛ بنابراین باید از چگونگی تنفس خویش آگاه بوده و تنفس آرام و عمیق داشته باشیم، با این عمل ساده به طور طبیعی می توان ضربان قلب و فعالیت ذهن را آرام کرد.

این کارشناس سلامت روان، «به تاخیر انداختن واکنش به هیجانات خود» را نیز موثر دانست و اضافه کرد: سعی کنیم برای مدت کوتاهی به موضوعی که باعث آشفتگی ما شده فکر نکنیم، زیرا در چنین شرایطی ذهن قدرت تصمیم گیری صحیح را ندارد، «ثبت عواطف و احساسات در دفترچه یادداشت روزانه»، «شمردن اعداد در زمان عصبانیت و خشم»، «تلقین جملات مثبت» و «خواندن یک بیت شعر یا جمله» دیگر راهکارهای اثربخش در این زمینه است؛ همچنین «ترک موقعیت» نیز می تواند موثر باشد، سعی کنیم به هیجانات خود مسلط باشیم، زیرا هنگامی که با دیگران هستیم زمان مناسبی برای ابراز هیجانات شدید نیست، بنابراین از دیگران پوزش بخواهیم و برای زمانی موقعیت را ترک کنیم