دستفروشی یک فرصت اقتصادی برای دولت/ تلاش برای تشکیل تعاونی های دستفروشان

به گزارش خبرنگار اجتماعی برنا، با توجه به شرایط اقتصادی کشور روز به روز بر تعداد زنان و مردان و حتی کودکانی که به دستفروشی روی می آورند تا بتوانند بدون پرداخت اجاره بهایی که توان پرداختش را ندارند به امرار معاش بپردازند بیشتر می شود، برخورد قهری و حذفی با این گروه علاوه برآنکه توهین به کرامت انسانی آنان است، می تواند تبعات جبران ناپذیر اجتماعی به دنبال داشته باشد، برای بررسی مساله دستفروشی گفت و گویی داشتیم با محمد کریم آسایش، عضو هیات مدیره مجمع حق برشهر باهمستان که در ادامه می خوانید:

محمدکریم آسایش  در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، درباره دستفروشی در شهر با بیان اینکه دستفروشی اشکال مختلفی دارد، گفت: دستفروشان بساط گستر، راسته ای، دوره گرد، دستفروشان مترو و... در تهران داریم، بررسی های انجام شده در این حوزه نشان می دهد، دستفروشی در شهرهای مختلف، شرایط متفاوتی دارد.

وی با بیان اینکه در یک تحقیق مشخص شد، دستفروشی در تهران با اهواز و رشت متفاوت و راسته ای است، ادامه داد: در شهرهای اهواز و رشت ساماندهی دستفروشان به صورت بازارچه ای بهتر است، اما در تهران شرایط متفاوت تراست چنانکه شهرداری تهران تجاربی برای تشکیل چنین بازارچه هایی داشته است که موفق نبوده است.

عضو هیات مدیره مجمع حق برشهر باهمستان با تاکید براینکه علاوه بر به رسمیت شناختن دستفروشی باید تنوع موضوعی نیز در شیوه های ساماندهی لحاظ شود، اظهار کرد: یعنی انواع مختلف دستفروشان با شیوه های مختلفی قابلیت ساماندهی دارند و این دلیل عدم موفقیت مدیریت شهری در دوره های قبلی این بوده است که تنوع اشکال دستفروشی را لحاظ نمی کرده است و در کل دستفروشی را به رسمیت نمی شناخته است.

تنها اقشار نیازمند دستفروشی نمی کنند

وی با اشاره به اینکه دستفروشی یکی از مشاغل مانند هر شغل دیگری است، خاطرنشان کرد: تنها اقشار نیازمند نیستند که دستفروشی می کنند، بلکه بخشی از طبقه متوسط هم دستفروشی می کند ، یکی از مسائلی که در بحث دستفروشی وجود دارد این است که می گویند ممکن است جنس بنجل یا قاچاق باشد یا به لحاظ بهداشتی قابل اعتماد نباشد اما وقتی دستفروشی در یک چارچوب به رسمیت شناخته شود، در آن چارچوب و با توجه به شرایط بر آنها نظارت می شود.

این پژوهشگر حوزه شهر، با تاکید براینکه دستفروشی برفضای شهری تاثیری مثبت دارد، خاطرنشان کرد: سرزندگی فضای شهری، نظارت اجتماعی و تعامل اجتماعی ایجاد می کند، اما تنها به ابعاد منفی آن مانند سد معبر توجه می شود، این درحالی است که اگر مشخص شود  دستفروشی به چه میزان و در چه معابری صورت بگیرد این مساله قابل حل بوده و  می توان دستفروشان را ساماندهی و آموزش داد.

وی با بیان اینکه دستفروشان باید دارای تشکل شوند زیرا در غیراینصورت مجرایی وجود ندارد که بتوان بین مدیریت شهری و دستفروشان ارتباط برقرار کرد، عنوان کرد: خوشبختانه از حدود یک سال و نیم گذشته وزارت تعاون برای ایجاد تعاونی های دستفروشان اقدام کرده تا دستفروشان را متشکل کند، موضوعی که باعث می شود مدیریت شهری نیز با نهادی طرف باشد که بداند چگونه ساماندهی را از طریق آنها انجام و آموزش ارائه دهد.

آسایش با اشاره به زیاد بودن تعداد دستفروشان، ابراز کرد: این حجم باعث می شود که مدیریت شهری هم  نتواند بدون وجود نهادهای واسطه با آنها ارتباط برقرار کند، از سوی دیگر شورای شهر در بودجه 97 پیشنهادی را  برای همکاری با وزارت تعاون باعنوان ساماندهی تشویقی شرایط تعاونی دستفروشان در بازارچه های ویژه اعتباری تصویب و اعتباری برای آن در نظر گرفت که گامی بود برای توجه به ساماندهی و رسمیت بخشی به مساله دستفروشی.

وی با تاکید براینکه یکی از دلایل خرید از دستفروشان این است که توان اقتصادی مردم کاهش یافته و در مواردی توان خرید از مغازه هایی که یک کار را با قیمت بالاتری ارائه می  دهند ندارند و برای خرید به دستفروش مراجعه می کنند، تصریح کرد: خوشبختانه به رغم اینکه در تبصره ماده 55 قانون شهرداری بحث سد معبر را داریم، مرکز پژوهش های مجلس تفسیری از این تبصره ارائه کرده است، مبنی براینکه اگر دستفروشی باعث مزاحمت در معبر نشده و کالای مورد نیاز را ارائه کند، مشمول این تبصره نمی شوند، در نتیجه این امکان وجود دارد که شورای شهر با استناد به این موضوع در خصوص بحث انضباط شهری تفسیری متناسب با حقوق شهری ارائه دهد، تا  بساط دستفروشان با رعایت قواعدی که باید در طراحی شهری لحاظ شود وجود داشته باشد.

دستفروشی تهدید نیست

عضو هیات مدیره مجمع حق برشهر باهمستان با اشاره به اینکه شورای شهر باید براساس این قواعد کمیته ای را تشکیل دهد که دستگاه هایی در این موضوع  مانند شورای شهر ، وزارت بهداشت، وزارت تعاون، نیروی انتظامی و نماینده تعاونی های دستفروشان و نماینده سازمان ها ی مردم نهاد مرتبط به این موضوع در کمیته مزبور نمایندگانی داشته باشند، تا این کمیته بر راه اندازی این بازارچه ها و  برسایر اشکال ساماندهی نظارت کرده و قوانین و دستورالعمل های مربوطه را تبیین کنند.

وی با بیان اینکه بر اساس پژوهش هایی که شده عده ای به دلیل ورشکستگی در بخش صنعتی یا در بخش تجاری رو به مشاغلی همچون دستفروشی یا مسافرکشی با اسنپ روی آورده اند، تصریح کرد: در این شرایط گسترش اینگونه بسیاری از شاغلان به  دستفروشی، مسافرکشی، پیک موتوری و... ناگزیر به  این مشاغل روی آورده اند و اقدامی که در این شرایط باید مدیریت شهری و دولت انجام دهد آن است که این مشاغل را تسهیل کند.

این پژوهشگر شهری با تاکید براینکه  با فشار نمی  توان افراد را از مشاغلی مانند دستفروشی خارج کرد، توضیح داد: زیرا وجود این مشاغل به ویژه در شرایط اقتصادی موجود  برای امرار معاش و شرایط اجتماعی مفید است و خروج آنها از کسب و کار تبعات اجتماعی بیشتری دارد.

وی خاطرنشان کرد: در شرایط اقتصادی حاضر این مشاغل اگر درست ساماندهی شوند فرصتی برای دولت هستند برای ایجاد اشتغال که می تواند زمینه  ای باشد برای رونق گردشگری که درکشورهای دیگر هم انجام می شود.

آسایش گفت: اگر دولت به این مشاغل به جای تهدید به چشم یک فرصت نگاه شود می تواند، مخاطرات اقتصادی موجود را مدیریت کنند و راه حلی برای خروج از این مشکلات باشد.