رفتارهای صدا و سیما در ایجاد دو قطبی/ ارجح دانستن منافع جناحی بر منافع ملی

به جرات می‌توان گفت یکی از نهادها و سازمان‌هایی که طی 40 سال اخیر کمترین میزان اعتماد مردم را نسبت به خود جلب کرده، سازمان صدا و سیماست.

رفتارهای جناحی و سیاسی در زمان‌های نزدیک به انتخابات و حتی در زمان بروز اغتشاشات یا حتی سیل و زلزله سبب شده مردم کمترین اعتماد را به رسانه ملی داشته باشند و در این مواقع به سمت رسانه‌های بیگانه و گاهی سایت‌ها و خبرگزاری‌های بی‌طرف متمایل شده و حرف آن‌ها را ارجح بر حرف صدا و سیما بدانند.

اوج بی‌اخلاقی‌های صدا و سیما از نیمه دوم دهه ۸۰ که عملا به بلندگوی یک جناح سیاسی خاصی بدل شد و مخالفان این جناح را در حد دشمنان قسم‌خورده‌ای چون اسرائیل و سازمان منافقین معرفی کرد و عملا تا مدت‌ها جامعه را به سمت دو قطبی بودن سوق داد.

پس از دوران پر از دردسر و تنش ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، سیاست صدا و سیما که حمایت بی‌چون و چرا از آن دولت بود، تغییر کرد و در راستای منافع سیاسی و حتی اقتصادی یک جناح خاص، حمله به دولت یازدهم و اکنون دوازدهم را سرلوحه خود قرار داده و به هر بهانه، موج تازه‌ای از حملات به سوی دولت (و البته بخش عمده‌ ای از مردم که به این دولت و رئیس جمهور رای داده‌اند) را آغاز کرده و به نوعی زمینه‌ساز برخی اعتراضات و حتی اغتشاشات می‌شود.

مروری بر رفتارهای صدا و سیما در جریان اغتشاشات دی ماه سال 96 و همین‌طور اغتشاشات اخیر بنزینی نشان می‌دهد این سازمان برخلاف وظیفه ذاتی‌اش که آزادی‌ بیان‌ و نشر افکار با رعایت‌ موازین‌ اسلامی‌ و مصالح‌ کشور است (اصل 175 قانون اساسی)، تنها به بیان نظرات یک جناح خاص پرداخته و در این زمینه حتی از تخریب دولت و مجلس برآمده از رای ملت و تایید و تنفیذ مقام معظم رهبری ابایی ندارد!

تصاویر خاص و زننده‌ای که صدا و سیما از راهپیمایی عصر دوشنبه گذشته مردم تهران که در راستای ایجاد وحدت و محکومیت اغتشاشاگران بود، نشان می‌دهد برای مسئولان این سازمان منافع جناحی ارجح بر منافع ملی و تصمیمات سران سه قوه، که با تائید مقام معظم رهبری هم همراه بود، است و در این زمینه ابایی ندارد که رییس جمهور و سایر سران قوا را مورد هجمه قرار داده و در این زمینه ایجاد تفرقه کند.

این رفتارهای صدا و سیما تنها مربوط به اغتشاشات اخیر نبوده و تقریبا از زمان روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، سیاست‌های 8 سال ماقبل رسانه ملی که حمایت بی قید و شرط از دولت احمدی‌نژاد بود تغییر 180 درجه‌ای کرد و در سال 96 و تنها چند ماه پس از انتخابات پر شور ریاست جمهوری و «نه» قاطع مردم به تندروی و افراطی‌گری به اوج رسید و پس از کلید خوردن اغتشاشات از مشهدمقدس، صدا و سیما نقش تامین کننده آتش تهیه اغتشاشات را بازی کرد.

با آرام شدن اوضاع، صدا و سیما در قالب تازه‌ای برای انتقاد از دولت فرو رفت و هر از گاهی درخصوص امور اقتصادی برنامه‌هایی پخش کرد و هر از گاهی سراغ برنامه‌های سیاسی رفت اما از خرداد 98 سیاست تازه‌ای در خصوص انتقاد از دولت برآمده از رای ملت در دستور کار رسانه ملی قرار گرفت؛ ورود به عرصه هنری و نمایشی و پخش سریالی با عنوان «گاندو» که پر بود از تخریب دولت و وزارت امور خارجه و سیاست‌های خارجی دولت‌های یازدهم و دوازدهم.

حسام‌الدین آشنا، رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک و مشاور رئیس‌جمهور، با انتشار توئیتی از این رفتار صدا و سیما انتقاد کرد و نوشت: «1- دولت نه اجازه و نه پول دارد که سریال بسازد. 2- صدا و سیما هم پول ندارد سریال بسازد. 3- ولی گویا جای دیگری هست که برای تضعیف نهاد دولت هم پول فراوان دارد، هم مجوزها و مشوق‌های لازم را دریافت کرده است و هم می‌تواند صدا و سیما را الزام به پخش کند. 4- با گاندو، گنده نمی‌شوید.»

رئیس دفتر ریاست‌جمهور مقام دیگری بود که به این رفتار صدا و سیما واکنش نشان داد. واعظی گفت: متاسفانه در سریال گاندو بر اساس گزارشی که به ما رسیده جایگاه قوه قضائیه، دبیرخانه و شورای عالی امنیت ملی در صحنه‌هایی تنزل داده شده و با وزارت‌خارجه‌ای که امروز در خط مقدم جبهه مقابله با دشمنان است در این سریال برخورد بدی شده است و همچنین این اتفاق درباره وزارت اطلاعات کشور نیز افتاده است. در نهایت تلاش شده در ۳۰ قسمتی که این سریال به نمایش در آمده، عده‌ای را مسئولان انقلابی و ارزشی و عده‌ای را افراد نفوذپذیر و نفوذپرور و غرب‌گرا و وابسته به خارج معرفی کنند.

وی ادامه داد: این دو قطبی کردن مسئولان و جامعه کار بسیار خطایی است و مقام معظم رهبری همواره تذکر داده‌اند که در رفتارهایتان تلاش نکنید که جامعه یا مسئولین را دو قطبی کنید. در این سریال مطالب دروغ و تهمت بسیار زیاد است و دولت و مسئولان و بخش‌های مختلف این حق را دارند که شکایت، برخورد و روشنگری کنند.

پروانه سلحشوری، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا با انتقاد از صدا و سیما گفت: «صدا و سیما سطح آگاهی عمومی را آنچنان تنزل داده و به دستگاهی تبدیل شده که شبیه یک روزنامه زرد است! و مردم و نمایندگان سال‌هاست که فقط آن را تحمل می‌کنند.»

از این دست انتقادات کم به صدا و سیما نشد اما در طرف مقابل مسئولان رسانه ملی نه تنها پاسخی روشن و شفاف به این انتقادات و اعتراضات ندادند بازی تازه‌ای راه انداختند مبنی بر این‌که دولت بودجه صدا و سیما را لغو کرده است!!

طبیعتا انتظار می‌رفت پس از اغتشاشات اخیر بنزینی صدا و سیما از فرصت زدن دولت به بهترین شکل ممکن استفاده کند اما کسی باور نمی‌کرد رسانه ملی برای تخریب دولت (و شاید انتقام‌گیری) سایر ارکان نظام مانند مجلس شورای اسلامی و در برخی اوقات قوه قضائیه را هم زیر سوال ببرد اما در تصاویری که از راهپیمایی دوشنبه گذشته در تهران روی آنتن رفت کاملا مشخص شد رسانه ملی تنها به منافع جناحی می‌اندیشد و بس.

حجت‌الاسلام والمسلمین غرویان، استاد حوزه و دانشگاه، درخصوص رفتارهای صداوسیما در اتفاقات اخیر گفت: صداوسیما به عنوان اصلی‌ترین رسانه کشور به میزان قابل توجهی تاثیرگذاری لازم در میان آحاد مردم دارد. چنین اختلاف افکنی‌هایی که در قالب‌های مختلف و از راه‌های گوناگون مانند پوشش گسترده شعارها از سوی صداوسیما صورت می‌پذیرد، مسائل کشور را به هیچ عنوان حل نمی‌کند و بحران را شدت می‌بخشد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: متاسفانه برخی از افراد نمی‌خواهند بپذیرند دشمنان به دنبال به وجود آمدن چنین اختلافاتی هستند. سال‌های سال است که تندروی‌ها وافراطی‌گری‌ها وجود داشته اما آیا تا به حال نتیجه‌ای از این موضوعات حاصل شده است؟ باید گفت خیر، چون هیچ‌گاه تندروی نتیجه‌ای مطلوب در بر نداشته است.

این انتقادات فقط در بین سیاسیون نبود و برخی اساتید دانشگاه و جامعه‌شناسان هم از رفتارهای صدا و سیما دل خوشی ندارند و هر از گاهی به انتقاد از رفتارها و سیاست‌های رسانه ملی می‌پردازند.

امیرمحمود حریرچی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، در خصوص نقش صدا و سیما در بروز خشونت و جبهه‌گیری‌های جناحی این رسانه گفت: متاسفانه صدا و سیما رسالت خود را نمی‌شناسد. این رسانه در نسل‌های قبل و بعد از انقلاب به عنوان دانشگاه عمومی مطرح شد اما امروز تبدیل به کمپانی شده که جهت دار حرکت می کند.

وی افزود: صدا و سیما مشکلات را وارونه نشان می‌دهد تا به نوعی در قبال یک جناح خاص خوش خدمتی کرده باشد اما رسانه ملی باید خوش خدمتی‌اش برای مردم باشد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، مردم و نظام می‌توانند مطالبات خود را به درستی بیان کرده و این رسانه را صدای شنوای خود بدانند.

این جامعه‌شناس با تاکید براینکه اگر مطالبات نتواند در قالب یک رسانه ملی مطرح شود منجر به وضعیتی خواهد شد که طی هفته‌های گذشته نسبت به اعتراضات در راستای افزایش قیمت بنزین شاهد آن بودیم، تصریح کرد: رسانه ملی چنین استراتژی و راهبردی ندارد و با این روند باعث شده تا مردم، بی‌اعتماد و به قول خودشان سراغ رسانه‌های بیگانه روند.

و حالا هر چه به انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفندماه سال جاری نزدیک می‌شویم انتظار می‌رود برخوردهای جناحی صدا و سیما بیشتر شده و برای رای آوردن جناح سیاسی خود دست به هر کاری بزند اما خوب است برای یک بار هم که شده رسانه ملی در سیاست‌های خود تجدید نظر کرده و با تاسی به سخنان مقام معظم رهبری که همه مسئولان و مردم را به مراقبت از وحدت موجود در کشور فراخوانده و فرمودند: «ایجاد دو جریانی، دو فرقه‌ای و دو قطبی از ضربه‌های مهلکی است که دشمن به‌دنبال آن است»، از ایجاد دو قطبی در جامعه خودداری کند.