رسانه‌ها و مسئولین به واژه‌های مصوبه فرهنگستان بی‌تفاوت هستند!

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ نسرین پرویزی، معاون واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با حضور در برنامه «از من بپرس» که به تهیه کنندگی مجید هاشمی فرا و با سردبیری و کارگردانی مجتبی احمدی روی آنتن شبکه آموزش می‌رود، با اشاره به وظایف و کارکردهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در واژه گزینی گفت: فرهنگستان زبان و ادب فارسی سومین فرهنگستان ایران است که برای اولین بار در سال 1314 تاسیس شد و تا سال 1232 به کار خود ادامه داد اما فعالیت کوتاهی داشت و تنها 2 هزار واژه بیشتر تصویب نکرد. فرهنگستان دوم از سال 1349 تشکیل شد و تا 1358 فعال بود و 6 هزار واژه تصویب کرد. فرهنگستان سوم از سال 1368 تصویب شد و تاکنون فعالیت مستمر داشته است. گروه واژه گزینی یکی از بزرگترین بخش های فرهنگستان است که فعالیت جدی خود را از سال 1374 شروع کرد.

او ادامه داد: واژه گزینی فقط به فرهنگستان منحصر نمی شود. نزدیک 100 سال پیش در ایران وجود داشته است حتی ابوریحان بیرونی و ابوعلی سینا هم دربرابر کلمات عربی واژه گزینی کرده اند.

پرویزی در پاسخ به این سوال که آیا کار فرهنگستان فقط واژه گزینی است یا خیر، بیان داشت: فرهنگستان بیش از 13 گروه تخصصی و پژوهشی مختلف دارد که یکی از آنها واژه گزینی است. چون این گروه با مردم بیشتر ارتباط دارد شناخته شده تر است. گروه ادبیات معاصر، ادبیات تطبیقی، انقلاب اسلامی، دانشنامه ادبی آسیای صغیر و... از جمله گروه های دیگر این فرهنگستان هستند.برای مثال بخش فرهنگ نویسی اکنون در حال تدوین 35 جلد فرهنگ جامع زبان فارسی است که فعلا به دلیل مشکلات مالی و کمبود بودجه به کندی پیش می رود اما امیدواریم به نمایشگاه کتاب امسال برسد.

او با اشاره به بودجه فرهنگستان که همیشه میزان آن مورد نقد قرار می گیرد بیان داشت: معمولا بودجه ای که به مجلس پیشنهاد می شود با آنچه تخصیص داده می شود تفاوت دارد. در حال حاضر با میزان بودجه ای که دریافت می کنیم توانستیم  2500 واژه را تصویب کنیم. از ما نقد می شود که با احتساب بودجه، فرهنگستان برای هر واژه 11 میلیون تومان می گیرد، اما اینگونه نیست. گروه واژه گزینی تنها دو و نیم میلیارد تومان هزینه می کند یعنی حداکثر 1 میلیون تومان برای هر واژه هزینه می شود. علاوه بر آن این گروه فقط واژه گزینی نمی کند بلکه کارهای پژوهشی و تخصصی هم انجام می دهد و با سازمان های متفاوت همکاری دارد.

پرویزی ادامه داد: الان بخش فرهنگ نویسی ما بیشترین بودجه را احتیاج دارد چراکه درحال تدوین بزرگ ترین فرهنگ جامع زبان فارسی است. باوجود اینکه ما برآورد کردیم این گروه باید حداقل 125 پژوهشگر داشته باشد تنها با 30 پژوهگشر اداره می شود. واژه گزینی 60 بخش تخصصی دارد و با 400 استاد همکاری می کند، به طور قاطع می گویم که یک سال است هیچ دستمزدی نتوانستیم به آنها بدهیم. 

او درمورد اینکه تمرکز فرهنگستان بیشتر روی واژه های عربی است یا انگلیسی گفت: زبان انگلیسی نه تنها به زبان ما بلکه به فرانسه، آلمان و تمام دنیا رسوخ پیدا کرده است اما زبان عربی اینگونه نیست. یک سری کلمات هستند که در بافت زبان ما وجود دارد مثل انتخابات اما برخی کلمات هتسند که اشتباه است و باید واژه گزینی شوند. برای مثال یک زمانی می خواستند آتش نشانی را به اطفاءحریق تغییر دهند که به شدت مخالفت کردیم. ما الان تهدیدی از سوی زبان عربی نداریم اما از سمت زبان انگلیسی آسیب پذیر شده ایم.

نسرین پرویزی افزود: فرهنگستان دیر عمل نمی کند، این رسانه ها و مسئولین هستند که کم کاری می کنند. برای مثال شهرداری باید قبل از اینکه از واژه بی.آر. تی استفاده می کرد از ما می پرسید اما این کار را نکرد و بین مردم این کلمه جا افتاد. در مقابل زمانی که ما پیامک را واژه گزینی کردیم چون صدا و سیما از آن به طور مکرر استفاده کرد، بین مردم جا افتاد. بسیاری از مواقع ما واژه ها را تصویب می کنیم اما متاسفانه به آنها توجهی نمی شود.

او با اشاره به مراحل واژه گزینی افزود: در گروه واژه گزینی بخش های تخصصی وجود دارد. در هر حوزه تخصصی اعضای متخصص حضور دارند که بر رعایت اصول و ضوابط واژه گزینی نظارت می کنند. بنابراین اولین کار این است که یک پیکر تخصصی برای واژه تشکیل می شود و مورد بررسی قرار می گیرد، سپس واژه به شورای هماهنگی می رود و در کاربرگ ها معادل آن پیدا می شود و درنهایت پرونده آن در هیات فنی از هر نظر بررسی می شود و شورای واژه گزینی با حضور اُدبا و کارشناسان واژه را برای سه سال تصویب می کنند. پس از سه سال اگر واژه، مورد تجدیدنظر قرار نگیرد مصوبه نهایی تلقی می شود.