هشدار، فقر فرهنگی جامعه را تهدید می کند

فرهنگ مجموعه پیچیده ای از باورها، سنت ها، آداب و رسوم و هرآنچه که در طول تاریخ آموخته و پرداخته شده و از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا می کند تعریف شده است. بعضی اوقات انسان، به عنوان یک موجود فرهنگی شناخته می شود، این یعنی تفاوت انسان با سایر حیوانات در فرهنگ می باشد و بشر تنها موجود دارای این خصیصه است. از دیدگاه دیگر، فرهنگ خمیرمایه و علت اصلی تداوم زندگی اجتماعی است.

در درون فرهنگ، دین، اخلاق، اقتصاد، تاریخ و غیره وجود دارد و از بعد گستردگی، این فرهنگ است که گسترده تر از همه چیز می باشد. بنابراین نمی توان هیچ امر اجتماعی و فردی را یافت که خارج از حیطه فرهنگ باشد. حتی خوردن و آشامیدن قبل از اینکه یک امر طبیعی، انسانی و نیازبشر باشد یک مفهوم فرهنگی است. اینکه چگونه بخوریم؟ چی بخوریم؟ کی بخوریم؟ از مفاهیم فرهنگی است و به همین ترتیب این را می توان برای موارد دیگر مانند لباس پوشیدن و خوابیدن و غیره مثال زد.

بنابراین هرکاری که انجام می دهیم یک عمل فرهنگی است و هرموقع این مفهوم و خمیر مایه اجتماعی در جای خود قرار نگیرد و به شکل مناسب به آن عمل نشود ما شاهد فقر فرهنگی هستیم.

فقر فرهنگی از بین سایر فقرها ریشه ی قدیمی تری دارد و از آنجایی که در بین فقرهای دیگر عمیق تر است هرآنچه که فلاسفه بحث کرده اند در راستای زدودن این فقر بوده است .اگر ما آنگونه که باید غذا بخوربم، نخوربیم! آنگونه که باید لباس بپوشیم، نپوشیم! و آنگونه که باید حرف بزنیم، نزنیم، این فقر به وجود می آید. اگرچه ما می گوییم فقر اقتصادی، فقر جسمی و فقر مالی ممکن است موجب فقر فرهنگی بشود ولی از دیدگاه دیگر بهتر است که بگوییم فقر فرهنگی موجب فقر اقتصادی، مالی، جسمی و روحی و غیره می شود.

عوامل ایجاد این فقر بسیار زیاد هستد و از بین آن می توان به نگرش کلی و غیرفلسفی ما به جهان، عدم برنامه ریزی های فردی و اجتماعی، عدم برنامه ریزی طولانی مدت در نهادهای فرهنگی مانند رسانه و آموزش و پرورش، و جهل و ناآگاهی اشاره کرد که این ها می توانند باعث مصرف گرایی، تقدیرگرایی، بیگانگی اجتماعی، عدم آینده نگری، شکاف در خانواده، گروه های اجتماعی، سیاسی و شکاف بیش از حد دو نسل و شکاف دو نفر در یک نسل بشوند.

اینها مواردی هستند که ما به وضوح در همه شهرهای ایران شاهد آن هستیم و در خصوص شهری مانند قزوین می توان گفت حضور و رونق کسب و کار دعانویسان یکی از مثال های بارز برای وجود فقر فرهنگی در این شهر است. همچنین موارد جزیی تر مانند استفاده از داروها، عمل های زیبایی و غیره برای زیبایی اندام نیز مصداق بارز این اتفاق می باشد.

بنابراین هرچقدر آگاهی ما بالاتر برود و امکان اینکه به یک نقطع مشترک با سایر افراد جامعه برسیم، شکاف بین ما کمتر و تلاش ما برای از بین بردن فقر فرهنگی در ابعاد مختلف باعث پررنگ تر شدن سرمایه اجتماعی که دارای 4 شاخص آگاهی، امنیت، اعتماد و مشارکت اجتماعی است می شود.

سمیه بابائی