به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان ؛ طرد اجتماعی در واقع نوعی طرد و رانده شدن را میرساند و معمولاً در برابر مشارکت میآید به عبارت دیگر هر کسی که مشارکتهای اجتماعی نداشته و در جامعه فعال نباشد و به نوعی منزوی شده باشد، طرد شده است. طرد اجتماعی بصورت یکپارچه ظاهر نمیشود بلکه با اشکالی از "انزواگزینی" شروع و در نهایت به طرد اجتماعی منجر میشود.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا به توافق رسیدهاند تا برخی علائم اجتماعی خطرزا، زنگ خطری برای ابتلا به طرد اجتماعی باشد این علائم اجتماعی خطرزا شامل درآمد کم، کار غیرتخصصی، شرایط نامناسب سلامتی، مهاجرت، تحصیلات کم، اخراج از مدرسه، نابرابری جنسیتی، نژادپرستی، پیری، طلاق، مصرف الکل و موادمخدر میباشند (کمیسیون اتحادیه اروپا 2002). تاکنون بیشترین اتفاق نظر مربوط به علائم مرتبط با درآمد کم و عدم اشتغال یا همان بیکاری میباشد.
طرد در دو سطح فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار میگیرد. در سطح فردی افراد مطرود به عنوان کسانی در نظر گرفته میشوند که در محرومیت قرار دارند یا توانایی لازم برای مشارکت در فعالیتهای مورد انتظار جامعه را ندارند.
در سطح اجتماعی، بازتاب پیوستگی و انسجام ناکافی جامعه است، براساس این دیدگاه اگر در جامعه تبعیضنژادی و جنسیتی وجود داشته باشد و یا کسب معیشت مردم دچار تبعیض یا اختلال باشد این جامعه مستعد طرد اجتماعی بوده و ممکن است به سمت انحراف سوق داده شود.
انحراف به معنی کجروی میباشد، انحراف اجتماعی به زمانی اطلاق میشود که فرد رفتارهایی خارج از چارچوب هنجارهای جامعه انجام دهد. انحراف یا کجروی به رفتاری گفته میشود که حداقل یکی از این صفات، یعنی رفتار منع شده، رفتار نکوهش شده، رفتاری که موجب بدنامی است و یا موجب مجازات میشود را داشته باشد.
طبق نظریه انگیزشی انحرافات، خواهشهای مشروعی که فرد که از طریق همنوایی با جامعه قادر به برطرف کردن آنها نباشد، شخص را مجبور به انحراف میکند.
رابرت مرتون معتقد است وقتی فردی نتواند به اهداف مقبول اجتماعی دست پیدا کند دچار فشارهای درونی برای انجام انحرافات میشود.
در تبیین اینکه چرا مردم کجروی میکنند و پیدا کردن انگیزه آنها برای کجروی، میتوان به محرومیت و عدم دسترسی افراد به فرصتهای مطلوب اشاره کرد در واقع بعضی افراد با شکاف میان آرزوهای خود در زندگی از فرصتهای مطلوب بیبهره بوده اما در مقابل، فرصتهایی برای انجام امور نامشروع در دسترس دارند در نتیجه ممکن است برخی از آنها بخواهند از مسیرهای نامشروع به اهداف مطلوب زندگی دست یابند و به سوی انحرافات اجتماعی سوق داده شوند. جرمشناسان نیز معتقدند که نابرابری درآمد در جوامع مختلف، هم تولید فشار میکند و هم باعث افزایش میزان جرم و انحرافات در آن جامعه میشود.
بنابراین برای داشتن جامعهای دور از انحراف میتوانیم در زمینههای خانوادگی، آموزشی و اجتماعی اقداماتی انجام دهیم.
بسیاری از خانوادهها از سنین پیش از مدرسه، مهارتهایی نظیر حل مسئله، تصمیمگیری، خلاقیت، جراتورزی و احساس ارزشمندی را به فرزندان خود میآموزند و تا سنین جوانی فرزندان خود را از لحاظ فکری و عاطفی همراهی میکنند این اقدامات در قالب کارگاههای آموزشی یا اتاق فکر میتواند در محیط مدارس هم برگزار شود و دانشآموزان را برای نحوه صحیح مشارکتهای اجتماعی و فردی آماده کند.
همچنین در سطح جامعه بهتر است تا حد امکان فضای شغلی مناسب برای پذیرش نیروی جوان در زمینههای تحصیلشان فراهم گردد. افراد نیز برای کمک به خود و جامعه باید با توجه به روحیات و تخصص خود در جمعهای دوستانه و کاری شرکت نمایند و برای رشد فردی و اجتماعیشان تلاش کنند و در صورت بروز علائم طرد، از اجتماع از اطرافیان یا افراد متخصص کمک بخواهند.
"فائزه زارع"_ کارشناس روانشناسی معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی استان گیلان