ایران و آمریکا انگیزه لازم برای شکستن بن بست را دارند/ باید اروپا در احیای برجام نقش بیشتری ایفا کند/ مذاکرات فنی طولانی خواهد بود

«رحمان قهرمان پور»، کارشناس مسائل بین الملل، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص شکسته شدن بن بست مذاکرات توسط آمریکا گفت: مسئله این نبود که کاخ سفید اول گام بردارد یا ایران مسئله اصلی در کاخ سفید این بود که اراده ای برای اولویت به مسئله برجام وجود نداشت. در تیم امنیت ملی آمریکا دو گروه بودند که درباره برجام اختلاف نظر داشتند که دیدگاه شان برای برجام مهم بود گروه اول به رهبری جک سالیوان که معتقد بودند، آمریکا در همان ابتدا به توافق جامع، منسجم و قویتر با ایران برسد. گروه دوم که آقای بلینکن و دیگران طرفدارانش بودند که می گفتند درست است که هدف ما رسیدن به یک توافق بلندتر و جامع تر و قویتر است اما کار را باید در احیای برجام موجود شروع کرد.

او افزود: شرایط داخلی آمریکا و تحولاتی که وجود داشت باعث شد که گروه اول دست برتر داشته باشند تا اینکه در جلسه ای در 26 مارس اروپایی ها تصمیم گرفتند که نقش مهمتری در میانجی گری بین ایران و آمریکا ایفا کنند و بعد از آن با توافقات دیپلماتیکی که ایران و اروپا داشتند باعث شد که جلسه برگزار شود و ایران آن را رد کرد. بعد این تبادل ها ادامه داشت تا اینکه ایران پذیرفت سه شنبه گذشته گفتگویی با آمریکا داشته باشد. در مورد اینکه آیا آمریکا انعطاف به خرج داده یا نه ما باید منتظر داده ها و نشانه ها و علائم بیشتری باشیم. با توجه به اینکه جلسه سه شنبه و جمعه دیگر در واقع ادامه پیدا می کند این نشان دهنده یک رویکرد مثبت در هر دو طرف هست. یعنی همین که مذاکرات ادامه پیدا کرد نشان می دهد که دو طرف انگیزه لازم برای پیشبرد مذاکرات و شکستن بن بست را دارند اما قاعده کلی در دیپلماسی این است که شما هر چه بیشتر وارد مذاکرات شوید کار مشکل تر می شود.

قهرمان پور تصریح کرد: بنابراین ما باید منتظر باشیم که ببینیم که دو هیات ایرانی و آمریکایی که به کشورهایشان برگشتند مقامات دو کشور چه تصمیماتی می گیرند و در جلسه این هفته وین، گروه های کارشناسی چگونه به مذاکرات ادامه می دهند. این هفته شاید علایم بیشتری در پیشرفت مذاکرات نمایان شود باید منتظر باشیم و ببینیم که خروجی جلسه وین چه خواهد بود.

او افزود: اتحادیه اروپا از سال 2008 بخاطر بحران مالی که بوجود آمد دچار چند دستگی شد. این اختلاف داخلی نه تنها در مورد ایران بلکه در مورد سایر موضوعات هم دیده می شود که در همسایگی ما در برخورد اتحادیه اروپا با ترکیه مشهود هست. طیفی در اتحادیه اروپا با رهبری آلمان که بزرگترین قدرت اقتصادی است طرفدار تعامل، مذاکره و انعطاف در مقابل ایران و ترکیه هستند. در مقابل یک محور رادیکال با رهبری فرانسه وجود دارد که مواضع تندی می گیرد. در گذشته هم دیدید که فرانسه در مذاکرات برجام همیشه تندتر انتقاد می کرد که حتی موجب اعتراض ایران هم شد. اینها اختلافات داخلی است که در خود اروپا وجود دارد و به ما هم ربطی ندارد. بنابراین طرف های مختلف در اتحادیه اروپا اختلاف نظر دارند اما باید اروپا در احیای برجام، نقش بیشتری ایفا کند. 

او در خصوص شرکت نداشتن آمریکا در مذاکره مستقیم با ایران نیز عنوان کرد: خیلی بحث مهمی نیست، ایران یک موضعی را اعلام کرده که از نظر مذاکراتی قابل فهم است و این است که چون آمریکا میز مذاکرات را ترک کرده بنابراین تا زمانی که آمریکا به برجام برنگردد مذاکره منتفی است یا به عبارت ساده تر، نظر ایران این است که بازگشت به برجام نیازمند مذاکره نیست همانطوری که ترامپ بدون مذاکره از برجام خارج شد این موضعی است که کشورها در مذاکره می گیرند تا دست برتر داشته باشند. به نظر می رسد آمریکایی ها و هیات مذاکره کننده ایرانی با این قضیه کنار آمدند و تا الان مسئله جدی نبوده هر چند طبیعی است که از نظر فنی زمان مذاکرات، طولانی تر شود. 

این کارشناس مسائل بین الملل در رابطه با نرمش آمریکا نسبت به برجام  متذکر شد: آمریکا چند تا دلیل دارد؛ مقاله ای که شورای سردبیری نیویورک تایمز نوشته حدود 9 تا 10 دلیل اشاره کرده یکی از دلایلش شکست فشار حداکثری و در دلیل دیگر روابط ایران با چین است. بحث روابط ایران با آژانس، تاثیرات تحریم ها در واردات داروها و موضوعات دیگر هم مطرح است اما یکی از موضوعات مهم، شکست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران مطرح است.

قهرمان پور در خصوص امکان لغو توافق توسط دولت های آینده آمریکا عنوان کرد: در قالب برجام موجود نه مگر اینکه در آینده دو طرف در مورد تغییرات سوای برجام به توافق برسند که فعلا تا آن مرحله خیلی زیاد مانده چون بحث مکانیزم ماشه در برجام وجود دارد و موضوعات دیگر که اگر قرار باشد در برجام گنجانده شود آن وقت باید به قول معروف برویم جلوتر و ببینیم دو کشور بر سر این موضوع توافق می کنند یا نه؟ فعلا زود است که بخواهیم در این مورد صحبت کنیم. 9