ماه رمضان در همدان/ از برپایی مراسم «کیسه برکت» تا طبخ «نان کماج» و «حلوا زرده»

خبرگزاری برنا - سعیده اسدیان: هر شهر و استانی برای خودش نشانه هایی دارد که به نحوی شناسنامه آن شهر محسوب می شوند، از صنایع دستی گرفته تا مکان های گردشگری و غذاهای محلی که همه نمادی از یک شهر و استان محسوب می شوند.

ماه مبارک رمضان در هر گوشه ای از کشور علاوه بر حفظ شکل اصلی با آئین‌های خاص آن مردم برگزار می شود، حتی اقوام مختلف مردم ایران از لر، ترک، کرد، فارس زبان گرفته تا اهالی جنوب و شمال کشور در برخی آداب و سنن با یکدیگر مشترک هستند و تنها اختلاف در نام آن آئین به دلیل تفاوت در گویش‌ها است.

از آیین «کلوخ اندازان» تا «کیسه برکت»

این ماه عزیز در شهرها و روستاهای همدان نیز با آداب و سنن خاصی همراه است، قدمت سنت‌های ویژه ماه مبارک رمضان در همدان به تاریخ اسلام بر می‌گردد، یکی از آداب و رسوم اهالی همدان «کلوخ اندازان» نام دارد. مردم استان روز آخر ماه شعبان را کلوخ اندازان می‌گویند، در این روز مردم شادی‌کنان با تهیه و پخت غذایی مخصوص به‌نام کباب سرداشی سفره خود را برای اطعام نیازمندان و فقرا پهن می‌کنند. 

اهالی همدان درباره بچه‌هایی که به سن شرعی نرسیده و روزه بر آنان واجب نیست اعتقاد دارند اگر بتوانند روزه را قلاغی (کلاغی) بگیرند، خداوند اجر و پاداش روزه کامل را برای آن ها منظور می‌کند، مردم همدان به روزه نیمه روز و روزه‌ای که در آن بچه‌ها از هنگام سحر تا اذان ظهر روزه خود را نخورند، «روزه قلاغی» می‌گویند. 

یکی دیگر از سنت‌های قدیمی ماه رمضان در همدان، مراسم «کیسه برکت» در روز ۲۷ این ماه است، در این روز زنان روزه‌دار در رفتن به مسجد و اقامه نماز ظهر به همراه خود پارچه ، نخ و سوزن می‌برند و در میانه دو نماز ظهر و عصر با استفاده از این وسیله‌ها به کار دوختن یک یا چند عدد کیسه برکت مشغول می‌شوند. به اعتقاد مردم همدان، هر فردی که به داخل این کیسه پول بریزد، خداوند به وی مال و دارایی زیاد می‌بخشد، به همین علت زنان در این روز بیش از یک کیسه برکت دوخته و آن را برای فزونی دارایی بین خانواده خود و دیگران توزیع می‌کنند.

از طبخ «نان کماج» تا «انگشت پیچ»و «حلوا زرده»

از دیگر آداب مخصوص این ماه در همدان آیین «توزیع آجیل مشکل‌گشا» است، به عقیده مردم اگر ماه مبارک رمضان در روز چهارشنبه آغاز شود، این ماه بسیار پر برکت و خوش یمن خواهد بود، به همین جهت زنان با خرید و بسته‌بندی آجیل مشکل گشا هنگام افطار به قصد نیت و طلب حاجت به مسجد می‌روند و پس از اقامه نماز مغرب بین زنان نمازگزار تقسیم می‌کنند. مردم همدان معتقدند، هر کس مراد و حاجتی داشته باشد با پخش و توزیع آجیل مشکل گشا، خواسته‌هایش برآورده می‌شود. 

از آنجایی که همدان آب و هوای سرد و کوهستانی دارد اکثر محصولات کشاورزان در این منطقه گندم و حبوبات است، به همین جهت هم آبگوشت و آش غذای قالب مردم این شهر را تشکیل می دهد و چون ماه قمری در چرخش است بسته به اینکه ماه رمضان در چه فصلی از سال باشد، غذای متناسب با آن فصل را طبخ می کنند.

طبخ نان های محلی و کلوچه های خانگی در این ماه رونق بیشتری می گیرد و مردم با توجه به وضعیت معیشتی و استطاعت مالی افطاری می دهند، معمولاً کسانی که نذری دارند در ماه‌های قمری به ادای دین می‌پردازند و در ماه رمضان نذورات خود مانند خرما، آش، حلوا و حلیم و حتی چای را بین مردم و یا در مساجد پخش می‌کنند و اکثراً ترجیح می‌دهند در سه شب قدر این اتفاق بیفتد.

«نان کماج» همدان، یکی از معروف‌ترین و در عین حال محبوب‌ترین شیرینی‌های مصرفی این استان به شمار می‌آید و با ترکیب موادی همچون آرد، آب، تخم‌مرغ، روغن مایع، خمیرمایه‌، شکر، نمک، گردو، کره، پودر دارچین، شیر و کنجد تهیه می شود.

«انگشت‌پیچ» همدان هم ازجمله شیرینی‌های سنتی و کهن این استان به شمار می‌آید که از قدمتی بیش از یک‌قرن برخوردار است، این خوراکی لذیذ بومی معمولاً در ایام ماه مبارک رمضان تهیه و مورد استفاده‌ اعضای خانواده قرار می‌گیرد و با استفاده از مواد اولیه‌ای مانند شکر، گلاب، سفیده‌ تخم مرغ، جوهرلیمو و آب تهیه می شود.

علت نام‌گذاری این خوراکی معطر به انگشت‌پیچ، ویژگی کش‌آمدن آن هنگام مصرف است، چرا که در گذشته، استفاده از قاشق برای میل کردن مواد غذایی مرسوم نبوده و آن‌ها برای مصرف غذاهای خود از انگشتان دست استفاده می‌کردند. مردم استان همدان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و هنگام خوردن این معجون منحصر به‌ فرد، آن‌ را به دور انگشتان خود پیچیده و سپس به میل کردن می‌پرداختند.

«حلوا زرده‌» اصیل و ناب استان همدان، دسری لذیذ مخصوص ماه رمضان است تا به واسطه خوردن آن بدن قوت بگیرد و بتواند روزه را تحمل کند. این حلوا با وجود شباهت‌هایی از لحاظ ظاهری و طعمبه حلواهای دیگر، از سبک تهیه و مواد اولیه‌ی متفاوتی برخوردار است.

مردم استان همدان با ترکیب موادی همچون زرده‌ی تخم‌مرغ، شکر، آرد، گلاب، زعفران و روغن، حلوا زرده‌ی معروف همدان را تهیه می‌کنند، جالب است بدانید که تمام این شیرین ها به ثبت ملی رسیده است.

انتهای پیام/