دستیابی آسان به تجهیزات آزمایشگاهی با بهره‌گیری از شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی

یک کارشناس آزمایشگاهی دسترسی محققان دور و نزدیک کشور به مجموعه‌ای کامل از تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی مطلوب را از ویژگی‌های شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری عنوان کرد.

به گزارش گروه علمی فناوری برنا، مهندس صدیقه صادق حسنی، فعال آزمایشگاهی و دبیر کارگروه SPM شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی، دسترسی محققان دور و نزدیک کشور به مجموعه‌ای کامل از تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی مطلوب را از ویژگی‌های شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری عنوان کرد.

صادق حسنی با اشاره به این که با بهره‌گیری از توان شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، شناسایی و ردیابی کل تجهیزات آزمایشگاهی مرتبط با فناوری‌های راهبردی موجود در کشور محقق می‌شود افزود: با تحقق این مهم، محققان می‌توانند مراکز و تجهیزات مورد نیاز برای هر نوع آنالیز مورد نیازشان را در کشور یافته، مکان دستگاه ، کیفیت دستگاه‌ها و میزان بهره‌مندی از تخفیف‌ها را به راحتی جست‌جو کنند. از آن‌جا که محققین و پژوهشگران در بسیاری از نقاط کشور، به راحتی به اطلاعات تجهیزات موجود دسترسی نداشتند، بنابراین با شناسایی این تجهیزات و تشکیل شبکه‌ای متمرکز، هم کارشناسان و محققین کشور می‌توانند از کل امکانات کشور استفاده کنند و هم کارشناسان دستگاه‌ها با ارتباطات بهتر، می‌توانند دانش خود را ارتقا ببخشند.

به گفته این کارشناس آزمایشگاهی، شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی با تقویت ارتباط بین کارشناسان و فعالان آزمایشگاهی، می‌تواند به حل و فصل بسیاری از مشکلات تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی کمک کند.

دبیر کارگروه SPM شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی گفت: پس از تشكیل شبكه آزمایشگاهی نانو، دستگاه‌های آزمایشگاهی مرتبط با حوزه نانو شناسایی شده و به عضویت شبکه ازمایشگاهی فناوری نانو درآمده‌اند. دستگاه‌هایی همچون، AFM، SEM،TEM تنها بخشی از دستگاه‌های شناسایی شده در مراکز آزمایشگاهی کشور هستند که از طریق شبکه آزمایشگاهی نانو معاونت علمی به کشور خدمت‌رسانی می‌کنند. عضویت این دستگاه‌ها در این شبکه، این قابلیت را به وجود آورد که قابلیت بهره‌مندی از امکانات آزمایشگاهی به کل کشور میسر شود. در ابتدای شروع به کار کارگروههای تخصصی در شبکه، دو کارگروه تخصصی SPM و TEM با هدف جریان دانش و تبادل اطلاعات بین كارشناسان دستگاه‌ها ایجاد شد.

صادق‌حسنی، آموزش، انجام پروژه‌های مشترک، بحث و تبادل دانش و فناوری میان کارشناسان آزمایشگاهی را از مزایای ایجاد کاگروه‌های تخصصی در شبکه آزمایشگاهی دانست و افزود: فعالیت‌هایی چون تبادل دانش و تجربیات در این کارگروه‌ها به طور جدی دنبال می‌شود و در واقع نتایج بسیار مطلوب حاصل از فعالیت دو کارگروه SPM و TEM موجب شد کارگروه‌های SEM ، آنالیز عنصری، كروماتوگرافی و اشعه ایكس نیز در شبکه شکل بگیرند.

وی افزود: در کنار این شش کارگروه، کارگروه تخصصی استاندارد و كالیبراسیون نیز در شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی شکل گرفت تا بتواند در زمینه استاندارد و کالیبراسیون، همراه با دیگر کارگروه‌ها فعالیت کند.

صادق حسنی در خصوص مزایا و دستاوردهای کارگروه‌های شبکه آزمایشگاهی نانو توضیح داد: با فعالیت در شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو به خوبی درک کردیم که با بهره‌گیری از یک شبکه کارآمد می‌توانیم اکثر مشکلاتی که برای کار با دستگاه‌ها، تعمیر و نگهداری داریم، از طریق ارتباطات با دیگر فعالان آزمایشگاهی رفع و تجربیات جدیدی کسب کنیم. پروژه‌های مشترک تعریف‌شده در کارگروه‌ها، به افزایش قابلیت و بهره‌وری دستگاه‌ها کمک شایانی کردند. کارگروه‌های تخصصی می‌توانند در حوزه تمامی تجهیزات فناوری‌های راهبردی ذیل شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی شكل بگیرند و به پژوهشگران و دانشجویان و افزایش توان تحقیقاتی کشور کمک کنند.

وی افزود: مقالات مشترک متعددی از دل این کارگروه‌ها خارج شد که شناسایی قابلیت‌های متنوع دستگاه‌های جدید از اهداف این مقالات بود. چراکه دستگاه‌ها قابلیت‌های متعددی دارند که غالبا از این قابلیت‌ها به خوبی استفاده نمی‌شود. کارشناسان آزمایشگاهی در این کارگروه‌ها در حال فعالیت‌اند تا قابلیت‌های دستگاه‌ها را شناسایی و این قابلیت‌ها را عملی سازند.

صادق حسنی در خصوص ضرورت استانداردسازی در حوزه آزمایشگاه‌ها گفت: استانداردهای خاصی در زمینه دستگاه‌ها وجود دارد که معمولاً به این استانداردها توجهی نمی‌شود. كارشناسان كارگروه‌های تخصصی كمك كردند که این استانداردها ردیابی و شناسایی شوند و به صورت استاندارد ملی تدوین گردند. این استانداردها در اختیار همه کارشناسان قرار گرفته است تا برای رفع خطاها و بهره‌وری بهتر از تجهیزات موفق‌تر عمل کنند.

این فعال آزمایشگاهی، ایجاد شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی را گامی مثبت در حوزه تحقیق و آزمایش در کشور ارزیابی کرد و وجود شبکه‌ای با گستره کل فناوری‌های راهبردی را ضروری دانست.

صادق حسنی ضمن مثبت ارزیابی کردن آینده شبکه آزمایشگاهی فناوری راهبردی معاونت علمی در جهت دسترسی تمام محققان و پژوهشگران کشور به امکانات آنالیزی مطلوب افزود: خوشبختانه با رخ‌دادهای مثبتی که در شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو شاهد آن بودیم، این امکان به وجود آمد که تمام محققان و پژوهشگران کشور بتوانند به تجهیزات، خدمات و پایگاه بزرگی از دانش‌ و تجربیات دست یابند.

دبیر کارگروه SPM شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی، افزود: اگر دستگاه‌ها به خوبی در کشور از طریق همین شبکه آزمایشگاهی شناسایی و نمایان شوند، بسیاری از نیاز به دستگاه‌ها و امکانات جدید مرتفع خواهد شد. چراکه بعضی دستگاه‌ها به حد کافی در کشور وجود دارند اما به علت عدم وجود کارشناس یا نیاز به تعمیر کار نمی‌کنند یا به خوبی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

صادق حسنی بابیان این که اکثر دستگاه‌های آزمایشگاهی مورد نیاز محققان کشور در داخل وجود داشته و حتی برخی از این دستگاه‌ها بیش از نیاز موجود هستند، عدم سرویس‌دهی، بهره‌وری ناکافی و کمبود دانش آزمایشگاهی کارشناسان کاربر دستگاه‌ها را علت برخی کاستی‌های موجود عنوان کرد و افزود: با شناسایی دستگاه‌های آزمایشگاهی در سطح کشور توسط شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی و معرفی به پژوهشگران و دانشجویان، مشكل عدم دسترسی رفع خواهد شد. شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی با حمایت‌های انگیزشی نظیر كمك به نگهداری، تعمیر، ارتقا و تأمین قطعات یدكی تجهیزات و تکمیل آموزش و تربیت کارشناسان می‌تواند نقش چشمگیری در توسعه پژوهش در کشور ایفا کند.