چرا همشهری کین پس از ۷۵سال همچنان مهمترین فیلم تاریخ سینماست؟

فیلم سینمایی «همشهری کین» از 11 اسفند اکران خود را در سینماهای گروه «هنر و تجربه» آغاز خواهد کرد و اولین نمایش این فیلم در موزه سینما و پردیس سینمایی هویزه مشهد خواهد بود.

«همشهری کین» در بسیاری از نطرسنجی ها به عنوان بهتربن فیلم تاریخ سینما انتخاب شده است. این فیلم برنده یک جایزه اسکار و شش نامزدی اسکار بوده است.

در آستانه اکران فیلم همشهری کین ساخته اورسن ولز در گروه هنروتجربه، احمد طالبی منتقد سینما یادداشتی را در اختیار سرویس فرهنگ و هنر برنا قرار داد.

به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری برنا، متن کامل این یادداشت به شرح زیر است :


می توان پرسید، همشهری کین چه دارد که پس از گذشت نزدیک به هفتاد و پنج سال، هنوز هم مهمترین فیلم تاریخ سینما به شمار می آید؟در باره این اثر آن قدر مطلب و نقد و تحلیل نوشته شده که به نظر می رسد نکته ای باقی نمانده است.اما چرا هنوز هم چیز های نگفته و تازه ای وجود دارد.درست مثل یک بنای باشکوه باستانی که هر چه زمان برش می گذرد، ارزش هایش بیشتر شناخته می شود. همشهری کین ساخته شد تا سینمای داستانگو و متعارف را از یکنواختی نجات دهد. فیلم نخستین تلاش برای ساختار شکنی در روایت است. این فیلمی است که از انتها شروع می شود.
 
پیرمردی فرتوت و تنها روی صندلی نشسته و رو به دوربین واژه " رز باد" را زمزمه می کند، سپس چند تیله شیشه ای از دستان لرزانش رها می شود و جان می دهد. پرسشی در ذهن مخاطب ایجاد می شود. او که بود؟سپس با بخشی گزارشی که به شیوه فیلم های خبری ساخته شده، وارد دنیای پیچیده، مرموز و تو در توی مردی می شویم به نام جورج فاستر کین، یک روستا زاده که از اوان جوانی وارد حرفه روزنامه نگاری می شود و به مرور به یکی از امپراتوران مطبوعاتی بدل شده ، تا آن جا پیش می رود که در کار سیاست هم به یکی از با نفوذ ترین ها بدل می شود.

داستان فیلم بر اساس زندگی میلیاردری به نام ویلیام راندلف هرست، صاحب یک کارتل مطبوعاتی ، شکل گرفته اما چیز هایی ا ز وجود خود ولز هم درش دیده می شود. کین مردی است بلند پرواز و قدرت طلب که به آن چه دارد قانع نیست و می خواهد همه چیز را یک جا در اختیار داشته باشد. به یاد داشته باشیم که ولز در بیست وپنج سالگی این فیلم را ساخت. او که پیشتر در رادیو و تئاتر فعالیت می کرد، چنان بلند پرواز بود که با یک خیز عظیم، هم اثری جاودانه خلق کرد و هم باعث تحول در سینما و ادبیات شد. این چیزی نیست جز روحیه بلند پروازی.برخی منتقدان داستان فیلم را در رده آثار کلاسیک ادبیات جهان قرار می دهند. برخی نیز شیوه داستان گویی ساختار شکنانه فیلم را یکی از جمله عوامل پیدایش جریان موسوم به " رمان نو در فرانسه" می دانند.

تا پیش از همشهری کین، داستان فیلم ها به شیوه روایت متعارف از نقطه آغاز ماجرا تا پیایان روایت می شدند. همان شیوه مالوف" یکی بود یکی نبود"اما ولز که احساس می کرد تماشاگران از فرم های تکرای خسته شده اند، داستانش را از پایان آغاز می کند و به عقب بر می گردد.نوعی ساختار شکنی که بعد ها الگوی دیگران قرار گرفت. چه در سینما و چه در ادبیات. به ویژه درآثاری که حال و هوای روانشناختی دارند. و داستان همشهری کین، چیزی نیست جز کنکاش در لایه های پنهان وجود آدمی از جمله،گرایش هایی همچون حرص، طمع، دروغ ودغل وهمه خصلت های نکوهیده ای که در وجود هر انسانی هست اما برخی آن ها را مهار می کنند و برخی نیز – کسانی از جنس کین قدرت طلب-، به آن ها میدان می دهند.همشهری کین ساخته شد تا نقش فیلبردار که تا پیش از آن چیزی نبود جز کسی که منویات کارگردان را اجرا می کند،به نقشی تعیین کننده در ارز های دراماتیک تبدیل شود. گرک تولند فیلبردارهمشهری کین برای نخستین بار در انتخاب زوایا و استفاده دراماتیک از عنصر نور ، به راستی نقشی همپای خود ولز در خلق این اثر داشته است.

بخش عمده ای از فیلم به با استفاده از زاویه رو به بالا فیلمبرداری شده تاگوشه ای از سقف لوکیشن ها به عنوان سرپناه و مکان امن بر بالای سر کین دیده شود.او در درون امپراتوری خود احساس امنیت می کند اما در بیرون ، صدها دشمن در کمینش نشسته اند. چنان که خود او نیز دائم در کار توطئه برای رقبا ست و برخی از آنان را به خاک سیاه می نشاند. همشهری کین ساخته شد تا عناصری همچون گریم ، طراحی صحنه و لباس ، به عنوان جزئی از زیبایی شناسی اثر،بر جسته شود. به گریم خارق العاده خود ولز به نقش کین نگاه کنیم که چگونه گذر زمان را در سر و موی و چهره اش به شکلی باور پذیر نشان می دهد و باز به یاد داشته باشیم که ولز آن زمان فقط بیست و پنج سال داشت وبرای این نقش خیلی جوان بود.
 
همشهری کین ساخته شد تا در دروه های مختلف نظر خواهی از منتقدان در باره فیلم های برگزیده تارخ سینما، همواره در صدر باشد.

این یک اثر کامل است که حتی نکته بینان هم هنوز نتوانسته اند، در نفی آن نکته چشمگیری پیدا کنند.