جلوگیری از تشکیل بیابان های جدید،​ گام نخست در مقابله با گرد و غبار است

به گزارش خبرگزاری برنا و به نقل از  سازمان حفاظت محیط زیست، ناصر مقدسی روز دوشنبه در نشست تخصصی مشورتی در زمینه همکاری های منطقه ای برای ایجاد تاب آوری در برابر حوادث تدریجی شامل توفان های گرد و غبار و مدیریت اطلاعات برای مقابله با حوادث فرامرزی در آسیا و اقیانوسیه افزود: پدیده گرد و غبار در سال ها و دهه های اخیر در منطقه غرب آسیا و کشور ما تشدید شده است .

وی اظهار داشت: از سال ۲۰۱۰ به بعد تلاش هایی میان کشورهای موثر و متاثر در موضوع گرد و غبار در منطقه صورت گرفته و به علت ملاحظات و دلایل متعدد، پیشرفت ها چندان ثمربخش نبوده است زیرا مقابله با آن همکاری موثر تمام کشورها را می طلبد.

مقدسی ادامه داد: منطقه با مشکلات زیادی از لحاظ محیط طبیعی و اکوسیستم های طبیعی مواجه است، منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا که به عنوان خاورمیانه شناخته می شود، از نظر منابع حیاتی بسیار آسیب پذیر است و از لحاظ منابع آبی نیز کشورها با هم تخاصم و مناقشاتی دارند، منطقه روی کمربند خشک جهانی واقع شده و میزان بارندگی آن بسیار کم است.

وی افزود: بر اساس گزارش هیات بین ‌دولتی تغییرات آب ‌و هوایی (IPCC)، مناطقی مانند ایران که در عرض میانی واقع شده اند با خسارات سهمگین ناشی از تغییر اقلیم مواجه هستند بنابراین موضوع برای منطقه ما بسیار حاد و پیچیده است و به راه حل اساسی آن هم با مساعی جمعی کشورها نیازمند است.

مقدسی اظهار داشت: کانون های بحرانی فرامرزی توسط مراکز تحقیقاتی و پژوهشی ایران و برخی سازمان های بین المللی مانند یونپ شناسایی شده است ، خوشه های فرستنده گرد و غبار در مرز بین عراق و سوریه و در خاک عربستان، اردن، صحرای ربع الخالی قرار دارد و بیشتر آنها از لحاظ پوشش گیاهی و میزان رطوبت متاثر شده اند بنابراین زمانی که باد بلند می شود گرد و غبار استان های غربی و جنوب غربی ایران را درگیر می کند.

وی گفت: در زمینه گرد و غبار موضوع را در دو سطح ملی و منطقه و بین المللی می بینیم، در سطح ملی سازمان حفاظت محیط زیست نهاد هماهنگ کننده حاکمیتی در بحث گرد و غبار است و دستگاه های اجرایی مانند وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری هم کار می کنند.

مقدسی افزود: کانون های اصلی بحرانی گرد و غبار در سطح ملی شناخته شده است اما به جهت گستردگی این مناطق باید با جدیت بیشتری پیش رویم، به عنوان مثال ۳۰۰ هزار هکتار مناطق بحرانی گرد و غبار در اهواز و خوزستان شناسایی شده که با توجه به توان مالی دولت سالانه روی ۳۰ تا ۵۰ هزار هکتار از آنها کارهای تثبیت انجام می شود.

وی گفت: در بعد فرامرزی که در حوزه بین الملل سازمان محیط زیست قرار دارد تلاش های زیادی صورت گرفته است، با تمام کشورهای درگیر از جمله عراق، سوریه و ترکیه به صورت دو جانبه قرارداد و با قطر به صورت چند جانبه مَستر پلن داریم تا با همکاری سازمان های بین المللی بتوانیم مشکل گرد و غبار را مهار کنیم.

وی با اشاره به اینکه میزبانی اپدیم به ایران داده شده است افزود: ایران از لحاظ ظرفیت های علمی در زمینه مقابله با گرد و غبار جزو کشورهای مطرح است ، در مذاکرات مربوط به آن ایران همواره دست بالا داشته است ، اخیر از وزیر کشاورزی و محیط زیست نیجریه نامه ای دریافت کردیم تا تیمی را برای بازدید از اقدامات ما در مقابله با بیابان زایی به ایران اعزام کنند.

مقدسی تاکید کرد: ایران از لحاظ تکنیکی و علمی یک کشور مرجع است اما به هر حال نیازمند همکاری تمام کشورها برای مقابله با گرد و غبار هستیم که در این نشست کشورها تجربیات موفق خود را مطرح می کنند ؛ به عنوان مثال چین موفق شد با آب های تلخ و شور و غیرمتعارف با استفاده از انرژی های نو مناطق وسیعی از بیابان را به پوشش گیاهی و اکوتوریسم تبدیل کند. قطعا این کار به تنهایی از عهده کشورها بر نمی آید.

رییس مرکز امور بین الملل و کنوانسیون های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: مناطق بیابانی ایران دارای پتانسیل بالای اقتصاد پایدار است اگر بتوانیم از این نمونه ها مانند چین استفاده کنیم قطعا در بهره برداری از این پتانسیل بسیار موفق خواهیم بود.

وی تاکید کرد: ایران از لحاظ فنی، تکنیکی و عملیاتی در مقابله با مسایل بیابان، شناسایی نوع گیاه، انواع مالچ پاشی و استفاده از سیستم های هشدار، بسیار پیشرفته هستیم فقط در برخی موارد کمبودهایی داریم مثلا ایستگاه های هواشناسی ما باید تقویت شوند.

مقدسی درباره منشا گرد و غبار گفت: منشا گرد و غبار یا داخلی و یا خارجی است، دربعد داخلی گام اول اولویت ما در جلوگیری از توسعه بیابان است بنابراین نباید بگذاریم تالاب ها خشک و جنگل ها نابود شود، اولویت دوم این است که کانون ها را بر اساس درجه شدت بحرانی شناسایی و مدیریت کنیم؛ کاری که دولت دارد انجام می دهد.

وی افزود: در بعد برون مرزی همواره اعلام کردیم که برای کمک، مطالعه و اعزام نیرو آمادگی داریم اما باید توجه داشته باشیم که بخش زیادی از کانون های گرد و غبار در مرز بین سوریه و عراق واقع شده اند که به تازگی از نیروهای داعش خالی شده و بنابراین کار در این مکان ها زمانبر است.

مقدسی تاکید کرد: در این زمینه تعامل با کشورهای همسایه همواره برقرار است، در نوامبر امسال نیز در لهستان نشست تغییر اقلیم برگزار می شود که کشورهای غرب آسیا در کنار هم جمع می شوند و ما موضوع را دوباره مطرح خواهیم کرد.

وی گفت: از سوی کشورهای دوست و همسایه تمایل برای همکاری وجود دارد اما بحث امنیتی آنها همواره مانعی برای این کار بوده است، البته ما بارها اعلام کردیم که امادگی اجرای طرح ها را به صورت پایلوت در این مناطق داریم.

مقدسی اظهار داشت: در این راستا مردم باید به مناطق خود برگردند، کشاورزی رونق بگیرد و پوشش گیاهی ایجاد شود تا آن کانون ها تعدیل شوند

ایران تجربیات ارزشمندی در مدیریت بلایای طبیعی کسب کرده است

این گزارش می افزاید: یوگوچی دانیلز نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران در این نشست تخصصی با اشاره به وقوع بلایای طبیعی مکرر در ایران گفت: ایران تجربیات ارزشمند و دانش زیادی را در راستای مدیریت و کاهش خطرات بلایای طبیعی به دست آورده است.

وی افزود: ایران یکی از بلاخیزترین کشورها در جهان است و بسیاری از بلایای طبیعی در آن اتفاق می افتد که زلزله، خشکسالی، سیل و توفان های گرد و غبار از آن جمله هستند.

نماینده سازمان ملل در ایران تاکید کرد: ایران در این زمینه تجربیات بسیار ارزرشمندی کسب کرده که واکنش مناسب به زلزله کرمانشاه در سال گذشته و سایر بلایا، شاهدی بر توان ایران برای واکنش و مقابله با آنها است.

دانیلز گفت: بازگشایی مرکز توسعه مدیریت اطلاعات بلایا در آسیا و اقیانوسیه بر اساس قطعنامه ۷۱۱۱ کمیسیون اجتماعی اقتصادی آسیا و اقیانوسیه سازمان ملل متحد در ایران یک قدم بزرگ به سمت کاهش خطرات و افزایش تاب آوری در منطقه است.

وی افزود: بلایا همچنان خسارات و صدمات زیادی را به ملت ها و مردم وارد می کند و توسعه اقتصادی و اجتماعی را در سطح جهانی تحت تاثیر قرار می دهد. کاهش خطرات، بلایا و افزایش تاب آوری یکی از مهمترین راه های رسیدن به اهداف توسعه پایدار است.

نماینده سازمان ملل در ایران اظهار داشت: آسیا و اقیانوسیه یکی از بلاخیزترین مناطق در جهان است، سیل، زلزله ، توفان های گرد و غبار مرگ و فقر را برای مردم در نسل های مختلف به همراه دارد.

وی گفت: سازمان ملل در چهارچوب همکاری خود با ایران از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ ، از تلاش های دولت ایران در جهت توسعه و پیاده سازی سیاست های داخلی و منطقه ای برای مقابله با توفان های گرد و غبار و سرمایه گذاری برای کاهش بلایای طبیعی و ایجاد آمادگی و واکنش مناسب در زمان بلایا پشتیبانی کرده است.

دانیلز اظهار داشت: سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل، برنامه محیط زیست ملل متحد و برخی دیگر از نهادهای مرتبط سال گذشته کنفرانس بین المللی مبارزه با گرد و غبار را در تهران برگزار کردند، ادامه آن گفت و گو ها درباره توفان های گرد و غبار در هفتاد و دومین جلسه مجمع سالانه سازمان ملل ۱۸ جولای ۲۰۱۸ شکل گرفت.

وی گفت: این گفت و گوها بر پیشنهادات عملیاتی برای رفع چالش های کشورهای متاثر از گرد و غبار متمرکز بود و راهکارهای بهبود سیاست های هماهنگ کننده در سطح جهانی برای مقابله با این چالش ها در چهارچوب سیاست های توسعه پایدار بررسی شد.

نماینده سازمان ملل در ایران افزود: در سپتامبر ۲۰۱۸ پیشنهادی مبنی بر شکل گیری ائتلافی از سازمان ملل برای مقابله با گرد و غبار و افرایش همکاری ها، انتقال و تبادل اطلاعات دانش و ارتباطات در بین بازیگران مختلف این عرصه مانند دفاتر سازمان ملل، دولت ها، دانشگاهیان و بخش خصوصی برای مقابله با گرد و غبار در سطح ملی و منطقه ای ارائه شد.

وی با اشاره به این که مدیریت اطلاعات بلایا در تمام زمینه ها و جنبه های کاهش خطر بلایا و افزایش تاب آوری بسیار مهم است، گفت: برگزاری این نشست در تهران فرصت ارزشمندی برای بررسی راهکارها برای افزایش همکاری های منطقه ای در این زمینه است.

دانیلز تاکید کرد: تیم سازمان ملل در ایران آمادگی کامل دارد تا تمامی همکاری ها در چارچوب برنامه های مرکز توسعه مدیریت اطلاعات بلایا در آسیا و اقیانوسیه (اپدیم) و همچنین سایر همکاری های منطقه ای و چند جانبه برای کاهش اثرات منفی بلایا در منطقه داشته باشد.

گفتنی است، نشست تخصصی مشورتی در زمینه همکاری‌های منطقه‌ای برای ایجاد تاب‌آوری در برابر حوادث تدریجی شامل طوفان، گرد‌ و ‌غبار و مدیریت اطلاعات برای مقابله با حوادث فرامرزی در آسیا و اقیانوسیه موسوم به اپدیم به ریاست جمهوری اسلامی ایران و با شرکت نمایندگانی از سازمان‌های بین‌المللی و جهانی ۱۴ و ۱۵ آبان ماه در محل هتل اسپیناس در تهران برگزار می شود.

هدف اصلی این نشست، بررسی پیش‌نویس اطلس بلایای فرامرزی، توافق بر سر عناصر تبادل اطلاعات و چارچوب توسعه ظرفیت برای تصمیم‌گیری در مورد بلایای طبیعی و نیز ایجاد شبکه مشارکتی برای اجرا از طریق برنامه کار اپدیم است.

این نشست دو روزه تخصصی در قالب کارگاه آموزشی با حضور نمایندگان بلندپایه از سازمان‌های بین‌المللی و جهانی و نیز مدیران و صاحب‌نظران و کارشناسان کشورمان برگزار می‌شود.