ایران صدرنشین تولید علم جهان اسلام

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با اعلام این خبر گفت: بر اساس اطلاعات مندرج در پایگاه بین المللی WOS، در سال ۲۰۱۷ میلادی تعداد کل مدارک ثبت شده توسط ۵۷ کشور اسلامی به ۲۳۷۵۴۳ مورد رسیده است. از آنجا که تعداد مدارک ثبت شده جمهوری اسلامی ایران برابر با ۵۱۰۷۱ می‌باشد بنابراین ۲۲ درصد از کل تولیدات علمی کشورهای اسلامی توسط پژوهشگران ایران اسلامی تولید می‌شود.

وی اظهار داشت: اگر چه کشورمان در پایگاه استنادی اسکوپوس در تولید علم در میان کشورهای اسلامی رتبه نخست را داشت ولی در پایگاه استنادی WOS تا قبل از این همواره در سال‌های گذشته پس از ترکیه در جایگاه دوم بود. در حال حاضر نیز رتبه بین‌المللی ایران در هر دو پایگاه بین المللی WOS و اسکوپوس در پایان سال ۲۰۱۷ برابر با ۱۶ است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام افزود: بر اساس برنامه ۱۰ ساله علم و فنآوری کشورهای اسلامی که در سال ۲۰۱۷ با حضور روسای جمهوری و وزرای علوم و فنآوری کشورهای اسلامی در قزاقستان به تصویب رسید، میزان تولیدات علمی کشورهای اسلامی در ۱۰ سال آینده باید به دو برابر افزایش یابد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر سهم کل کشورهای اسلامی در تولید علم دنیا حدود ۸ درصد بوده و لذا در ۱۰ سال آینده بر اساس این برنامه لازم است به ۱۶ درصد افزایش یابد. بررسی انجام شده نشان می‌دهد که روند تولیدات علمی کشورهای اسلامی در ۲۰ سال اخیر همواره صعودی بوده است. به طوری که تعداد مدارک تولید شده توسط کشورهای اسلامی از ۱۴۷۵۵۵ مورد در سال ۲۰۱۳ به ۲۳۷۵۴۳ مورد تا پایان سال ۲۰۱۷ افزایش یافته است.

دکتر دهقانی خاطرنشان کرد: این روند تولیدات علمی رشد ۱۶۰ درصدی را در بازه زمانی مذکور در میان کشورهای اسلامی نشان می‌دهد. این در حالی است که میزان مدارک ثبت شده به نام جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۳ از ۳۱۴۰۵ مدرک در سال ۲۰۱۷ به ۵۱۰۷۱ مدرک رسیده و میزان رشد تولید علم در این پنج سال ۶۲۰ درصد بوده است.

سرپرست ISC در ادامه گفت: مقایسه میزان تولیدات علمی کشورهای اسلامی برتر تولیدکننده علم در ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که کشورهای جمهوری اسلامی ایران با ۵۱۰۷۱ مدرک، ترکیه با ۴۶۷۰۴ مدرک، مالزی با ۲۴۲۲۸ مدرک، عربستان صعودی با ۱۹۹۹۳ مدرک و مصر با ۱۷۹۴۴ مدرک به ترتیب در جایگاه های اول تا پنجم قرار دارند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۳ کشور ترکیه با ۳۷۲۷۷ مدرک، ایران با ۳۱۴۰۵ مدرک، مالزی با ۱۷۳۷۶ مدرک، عربستان صعودی با ۱۲۰۱۷ و مصر با ۱۰۶۳۶ مدرک کشورها ی برتر تولیدکننده علم بوده‌اند.

وی گفت: همچنین بررسی میزان سهم کشورهای اسلامی برتر تولید کننده علم حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۷ با ۲۲.۴ درصد، ترکیه ۲۰.۵ درصد، مالزی ۱۰.۶ درصد، عربستان صعودی ۸/۸ و کشور مصر ۷.۹ درصد تولیدات علمی را دارند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۳ میزان سهم کشورهای ترکیه ۲۳.۶ درصد، ایران ۱۹.۸ درصد، مالزی ۱۱.۰۱ درصد، عربستان ۷.۶ و مصر ۶.۷ درصد بوده است. همچنین، بررسی‌‬ ها بیانگر این امر است که در مجموع بیش از ۸۰ درصد تولیدات علمی کشورهای اسلامی توسط ۲۰ درصد این کشورها تولید می‌‬ گردد.

دکتر دهقانی عنوان کرد: از نظر تولید علم در حوزه‌های پژوهشی مختلف توسط کشورهای اسلامی در بازه زمانی ۲۰۱۳ الی ۲۰۱۷ حوزه‌های موضوعی مهندسی با ۱۸۸۰۲۶، شیمی با ۸۲۰۳۱، علم‌‬ رایانه با ۷۸۱۹۸ بیشترین مشارکت را داشته و از این نظر در جایگاه‌های نخست تا سوم در میان تمامی حوزه‌های علمی قرار دارند. جایگاه‬ ‌های سوم تا دهم نیز متعلق به حوزه های موضوعی فیزیک، علم مواد، سایر موضوعات فناوری علم، ریاضی، پزشکی داخلی- عمومی، محیط زیست و علوم زیستی و داروشناسی و داروسازی می‌باشد.

وی افزود: در زمینه دیپلماسی و همکاری‌های علمی کشورهای اسلامی با سایر کشورهای جهان؛ کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلستان، آلمان، چین، کانادا و استرالیا ۷ کشوری هستند که با کشورهای اسلامی بیشترین همکاری علمی را در بازه زمانی ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ داشته اند. نباید فراموش کرد که توسعه علمی در کشورهای اسلامی و مرجعیت علمی در سطح بین‌المللی تنها با افزایش کمیت تولید علم حاصل نمی شود.

دکتر دهقانی خاطرنشان کرد: مرجعیت علمی اولین بند از سند سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. توسعه و مرجعیت علمی پیامدهای مثبت زیادی برای کشورهای اسلامی به همراه خواهد داشت. بنابراین، بی‌تردید همزمان با ارتقای کمیت تولید علم باید افزایش اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی علم تولید شده نیز مورد توجه قرار گیرد.