سه بحرانِ پنهان درپی چالش‌ها و کمپین‌های اینستاگرامی/هشدار روانشناسان به جوانان در پیوستن به هر چالش و کمپینی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ وقتی اینستاگرام خود را باز کنید گاهی اوقات با عده‌ای رو به رو می‌شوید که دست به عصا هستند و چهره پیری خود را به اشتراک گذاشتند. روز دیگر عکسی از خود را که درصدی شبیه سلبریتی‌های خارجی هستند را پُست یا استوری کرده‌اند یا اینکه عکس جدیدشان را در کنار تصویر 10 سال پیش خود را آپلود می کنند. گاهی افراد عکس هایی از خود می گذارند که نشان دهد اگر جنس مخالف بودند چه شکلی می‌شدند یا عکس کارت ملی خود را می‌گذارند. روزی زن و شوهرها می‌نشینند جلوی دوربین و به سوالات هم پاسخ می‌دهند، در بطری را با پا باز می‌کنند، عکس‌های کودکی خود را بازسازی می‌کنند، عکس بدون آرایش منتشر می کنند، سطل آب یخ روی سر خودشان خالی می‌کنند و کارهایی از این قبیل که همه ما نظاره گر آنها بودیم و حتی شاید شرکت هم کرده باشیم.

در کنار این چالش‌ها که به ظاهر از روی سرگرمی سازی طراحی می‌شوند هر روزه کمپین‌هایی هم توسط بلاگرها و سلبریتی ها راه اندازی می‌شود و ما هم با انتشار آنها در صفحه اینستاگراممان به آن کمپین‌ها می‌پیوندیم. اگر از دور به ارتباطمان با فضای مجازی بنگریم متوجه می‌شویم به جای اینکه فضای مجازی ابزاری برای ما باشد، ما خومان ابزار دست او شدیم و هر روز ما را به گوشه‌ای می‌کشد که قطعا این کشیده شدن ها خالی از مشکلات هویتی، روحی و روانی برای ما کاربران فضای مجازی نیست.

محمدرضا ایمانی، روانشناس اجتماعی و رفتارشناس در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا با اشاره به گسترش اینستاگرام درنبود سواد رسانه‌ای در کشورمان گفت: جامعه جهانی تحت تاثیر شبکه اجتماعی قرار دارد و هر چقدر گستردگی و فراگیری آن بیشتر باشد، تاثیرات بیشتری در جهان می‌گذارد چرا که مخاطبین بسیار بالایی دارد.

او افزود: یکی از اپلیکیشن‌هایی که گستردگی فراوانی دارد اینستاگرام است و متاسفانه این نرم افزار درحالی در کشور ما وجود دارد که هنوز به مردم سواد رسانه‌ای آموزش ندادیم و آنها نمی‌دانند افرادی که پشت این برنامه هستند چگونه می‌توانند اخبار راست را به شکل دروغ مطرح کنند، در بازارهای اقتصادی تلاطم ایجاد کنند، مخاطرات اجتماعی به وجود بیاورند و.... به همین دلیل کاربران آن که مردم عادی جامعه ما هستند، توانایی تمییز و تشخیص این مسائل را ندارند.

ایمانی ادامه داد: بنابراین آموزش سواد رسانه‌ای در مدارس و دانشگاه‌ها راهی بسیار موثر و جوابگو در ایجاد آگاهی بین مردم است چرا که اکثر کاربران این اپلیکیشن، قشر جوان و تحصیلکرده هستند اما متاسفانه سوادی در این خصوص ندارند و با ناآگاهی از آن استفاده می‌کنند.

این روانشناس در ادامه با اشاره به آسیب‌ها و مشکلاتی که فضای مجازی و تن دادن به چالش‌ها و کمپین‌ها برای کاربران ایجاد می‌کند، تصریح کرد: اولین مشکلی که فضای مجازی و کمپین‌ها و چالش‌هایش برای افراد ایجاد می‌کند وسواس فکری و عملی است. از ویژگی‌های برجسته وسواس، عدم توانایی مهار رفتارها یا اندیشه‌های خاص است برای مثال، فردی که وسواسِ شست وشو دارد، نمی تواند میل به شست وشو را کنترل کند و گاهی تا ساعت ها مشغول شستن دست ها می شود یا فردی که وسواس فکری دارد، ساعت ها در رختخواب مشغول به هم بافتن آسمان و ریسمان است و اگر از فرد وسواسی بخواهیم عمل یا فکر وسواسی اش را کنار بگذارد، دچار اضطراب شدیدی می‌شود در حوزه فضای مجازی چک کردن مدام صفحات اینستاگرام، هر ثانیه نگاه کردن به استوری‌ها و پست‌های دیگران و تند تند آنلاین شدن مصداق این وسواس فکری و عملی است به گونه‌ای که افراد اگر چنددقیقه آنلاین نشوند دچار استرس خواهند شد و باید هرطور که شده خود را به گوشی‌شان برسانند و آنلاین شوند و از جدیدترین چالش‌ها و کمپین‌ها مطلع شوند.

ایمانی با بیان اینکه افسردگی و انزوا دومین ره آورد اینستاگرام و کمپین‌های آن است، افزود: کاربران بیشتر ترجیح می دهند در محیطی آرام و خلوت از اینترنت استفاده کنند تا هم بهتر بتوانند از اطلاعات آن بهره ببرند و هم با تمرکز و سرعت بیشتر از اتصال های طولانی مدت جلوگیری کرده، هزینه های حاصل از آن را کاهش دهند اما این نوع خلوت و انزوا در طولانی مدت، برخی مشکلات روانی مانند گوشه گیری و در نهایت افسردگی را در پی دارد.

این رفتارشناس بیان کرد: بسیاری از روان شناسان این نگرانی را دارند که آسانی ارتباط های اینترنتی افراد را وادار می‌کند تا زمان بیشتری را به تنهایی بگذرانند؛ به صورت آنلاین با غریبه ها صحبت کنند، ارتباط سطحی برقرار کنند و این کارها را به قیمت از دست دادن گفت وگوهای رو در رو و ارتباط های فامیلی و دوستانه انجام دهند.

این روانشناس در ادامه به بحران هویت به عنوان سومین آسیب اشاره کرد و گفت: از آنجایی که فضای سایبری صحنه ای فرهنگی و اجتماعی است که فرد خود را در موقعیت های متنوع، نقش‌ها و سبک های زندگی قرار می دهد، خود زمینه ای است برای آسیب پذیری شخصیت کاربر که در نتیجه موجب چند شخصیتی شدن کاربر می‌شود.

او افزود: اینکه جوانان هر روز یک چالش اجرا می‌کنند یا به یک کمپین می‌پیوندند باعث می‌شود هویت آنها دچار بحران شود و شکل گیری شخصیت آنان دچار اختلال شود چون هر روز یک اندیشه و علاقه مندی از خود بروز می‌دهند که این باعث تناقض می‌شود و خودِ فرد به مرور آسیب آن را احساس می‌کند.

ایمانی عنوان کرد: «جوانان» در این محیط از آسیب پذیری بیشتری برخوردار هستند و در دورانی که هویت آنان شکل می گیرد، این خطر پررنگ تر می شود چرا که جوان در فضای مجازی فضایی را می‌بیند که در واقعیت نیست و خیلی از عکس‌ها و فیلم‌هایی که منتشر می‌شود و روایت‌هایی که کاربران از زندگی خود می‌کنند، واقعی نیست به همین دلیل وقتی جوان چنین چیزهایی را در زندگی خود نبیند دچار بحران هویت می‌شود و وجود هر روزه چالش‌ها و کمپین‌ها هم روز به روز بر شدت آن می افزاید چراکه فرد در محتوا دچار تناقض می‌شود و نمی‌داند بالاخره چه کاری درست و چه کاری نادرست است.

این روانشناس ضمن توصیه به کاربران فضای مجازی گفت: سه چالش و بحران یاد شده ره آورد تن دادن به چالش‌ها و کمپین‌های هر روزه فضای مجازی به ویژه اینستاگرام است که اگر افراد نسبت به آن آگاه نباشند به مرور زمان این بحران‌ها را قطعا در خود حس می‌کنند بنابراین توصیه و تاکید ما روانشناسان بر این است که ابتدا افراد بسنجند این کمپین که راه اندازی شده برای چیست؟ چه کسی پشت آن است؟ ربطی به کشور ما دارد یا خیر؟ هدف از پیوستن به آن چیست؟ همین سوالها را هم باید درخصوص چالش‌ها از خود پرسید به ویژه اینکه باید از خود پرسید آیا انجام دادن این چالش‌ها ارتباطی با فرهنگ کشور ما دارد؟ درست است که در کنار خانواده خود چنین چالش‌هایی را انجام دهیم؟

ایمانی در پایان تاکید کرد: با کمی آگاهی و اطلاع می‌توان به راحتی از آسیب‌های فضای مجازی به دور ماند فقط کافیست مطالعه کنیم و هشدارهای روانشناسان را جدی بگیریم تا به دام این بحران‌ها نیفتیم.

//انتهای پیام: 5