هشدار کارشناسان آموزش عالی و نمایندگان درباره ادغام آزمون‌های ارشد و دکتری آزاد با دولتی

در صورت تصویب این طرح، آزمون ورودی مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی دانشگاه‌های آزاد اسلامی با دانشگاه‌های سراسری ادغام خواهد شد؛ امری که بسیاری از کارشناسان آن را مخالف روح اصل 44 قانون اساسی و در راستای تمرکزگرایی به جای تمرکززدایی می‌دانند.

بر اساس طرح کمیسیون آموزش، سنجش و پذیرش دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه‌ها در وزارت علوم و بهداشت متمرکز می‌شود و این به معنای حذف و خروج دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان بزرگترین دانشگاه غیردولتی از گردونه پذیرش مستقل دانشجو و برگزاری آزمون است.

خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) در این زمینه دیدگاه شماری از کارشناسان و نمایندگان مجلس را جویا شده که در ادامه می‌خوانید:

این طرح مغایر با اصل 44 قانون اساسی است

موید حسینی صدر، نماینده خوی و چایپاره در مجلس، این طرح را مغایر با اصل 44 قانون اساسی خواند و گفت: «حوزه آموزش نباید متمرکز در سیطره دولت باشد.»

این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با انتقاد از تجمیع برگزاری کنکور تحصیلات تکمیلی در مقاطع ارشد و دکتری بیان کرد: «این تجمیع به ضرر حوزه آموزش و دانشجویان متقاضی ورود به دوره‌های تحصیلات تکمیلی است.»

او با اشاره به تمرکززایی در طرح سنجش و پذیرش دانشجو عنوان کرد: «این که کنکور تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد و سراسری تجمیع شود در راستای تمرکززدایی مد نظر سیاست‌های کلان نظام نیست و مغایر روح اصل 44 قانون اساسی نیز است.»

نماینده خوی و چایپاره با بیان اینکه حوزه آموزش نباید متمرکز و در سیطره دولت باشد، خاطر نشان کرد: «این اقدام فرصت‌های تحصیلات تکمیلی در شهرهای کوچک را با تهدید مواجه کرده و به دلیل این که واحدهای کوچک در درآمدزایی با چالش مواجه می‌شوند لذا احتمال تعطیلی این واحدها وجود دارد.»

او افزود: «با این وضع عملا مردم و فرزندان این مرز و بوم در مناطق کوچک و محروم فرصت محدود آموزشی در شهرهای خود را از دست می‌دهند.»

موید حسینی صدر با بیان این که به نظر کارشناسان، این طرح سهم و درصد مصاحبه را بیش از پیش برجسته می‌کند، اظهار کرد: «این موضوع منطقی نیست و نباید سهم مصاحبه تا این اندازه بالا برود. همچنین با اجرای این طرح مباحث سهمیه‌ای نیز فرم غیر منطقی به خود می‌گیرد.»

عضو کمیسیون صنایع و معادن تاکید کرد: «در صورتی که با این اقدام تکمیل ظرفیت دانشگاه نیز حذف شود فرصت مهمی از متقاضیان گرفته شده است.»

این نماینده مجلس طرح را فاقد کار کارشناسی خواند و تصریح کرد: «نباید دانشگاه آزاد را به عنوان یک سیستم آموزشی مستقل که سیستم مدیریتی خود را دارد دچار چالش کرد البته نظارت امر مهمی است که باید بر این دانشگاه اعمال شود اما نباید هویت مستقل آموزشی و پژوهشی این دانشگاه را دچار مشکل کرد.»

تنزل کیفیت و سود موسسات کنکور؛ پیامد ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی آزاد و دولتی

یک استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف با انتقاد از متمرکزسازی آزمون‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های آزاد و دولتی با تصویب طرح یک فوریتی "سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی " در کمیسیون آموزش مجلس، گفت: «تجربه نشان می‌دهد که هر چه به سوی تمرکز آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها پیش می‌رویم کیفیت گزینش تنزل پیدا می‌کند.»

دکتر فروهر فرزانه نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این مطلب اظهار کرد: «تمرکز آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های آزاد و دولتی سیاست درستی نیست، زیرا اساس کار تحصیلات تکمیلی بر پژوهش استوار است و شناخت بهتر و دقیق‌تر از سوی خود دانشگاه‌ها می‌تواند اتفاق بیفتد.»

او اضافه کرد: «مقصد اصلی در پذیرش دانشجویان دکتری حفظ کیفیت است و سرمایه‌گذاری دانشگاه‌ها برای دانشجویانی است که توانایی پژوهش در سطح عالی را دارا هستند.»

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه تمرکز آزمون‌های ورودی دانشگاه‌های دولتی و آزاد در مقاطع ارشد و دکتری باعث می‌شود گردش مالی به سوی موسسات و سازمان‌های کنکوری برود، بیان کرد: «در حال حاضر بر طبق آمارها گردش مالی کلاس‌های کنکور با گردش مالی وزارت علوم برابر است.»

فرزانه ادامه داد: «مداخله موسسات کنکوری باعث می‌شود دانشجویان بر مبنای دانشی محدود گزینش شوند و کیفیت جایگاهی در گزینش آنان ندارد.»

به گفته فرزانه، بررسی معدل دانشجویان در مقطع قبلی و دانشگاهی که در آن تحصیل کرده‌اند بهتر از یک کنکور دو سه ساعته می‌تواند به کیفیت آموزشی کمک کند و از این طریق سرنوشت دوران تحصیلی دانشجو به یک جلسه دو سه ساعته ختم نمی‌شود.

این استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف در ادامه درباره ادغام آزمون‌های آزاد و دولتی نیز خاطر نشان کرد: «وقتی تنوع آزمون‌های ورودی مقطع ارشد و دکتری بیشتر شود، دانشجو اگر به هر دلیلی نتواند یکی از این آزمون‌ها را شرکت کند، این امکان را دارد که در آزمون دیگری شرکت کند.»

فرزانه در مورد دغدغه‌های دانشگاه‌ها درباره پذیرش دانشجویان دکتری نیز عنوان کرد: «دانشگاه‌ها تقاضای ادغام آزمون‌های ورودی این مقطع را ندارند و ادغام آزمون‌ها باعث تنزل کیفیت آموزش می‌شود.»

او افزود: «دانشگاه‌ها در پی افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها برای پذیرش دانشجویان دکتری نیز نیستند زیرا در حال حاضر ظرفیت پذیرش دانشجویان دکتری افزون‌بر نیاز جامعه است.»

این استاد تمام دانشگاه شریف در پایان از مسئولین خواست به جای ادغام آزمون‌ها، در پذیرش دانشجویان دکتری به دانشگاه‌ها اطمینان کنند و کار را به کاردان بسپارند.

حوزه آموزش در مباحث دانشگاه آزاد و دولتی نیازمند تمرکززدایی است، نه تمرکززایی

میرهادی قره سید رومیانی عضو هیات رئیسه کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس نیز طرح سنجش و پذیرش دانشجو را حرکتی در جهت تمرکززایی در سیستم آموزش توصیف و تصریح کرد: «حوزه آموزش در مباحث دانشگاه آزاد و دولتی نیازمند تمرکززدایی است نه تمرکززایی.»

او با اشاره به بررسی طرح سنجش و پذیرش دانشجو در هفته جاری در صحن مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: «در دو بحث مباحث داخلی و خارجی باید دو رویکرد متفاوت در نظر گرفت به این معنی که در مباحث خارجی باید به تمرکززایی توجه داشت و در مباحث داخلی همانند امور آموزشی باید بر اساس تمرکززدایی از دولت حرکت کرد.»

عضو هیات رییسه کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس طرح سنجش و پذیرش دانشجو را حرکتی در جهت تمرکززایی در سیستم آموزش توصیف و خاطر نشان کرد: «حوزه آموزش در مباحث دانشگاه آزاد و دولتی نیازمند تمرکززدایی است نه تمرکززایی.»

نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: «با این اقدام استقلال دانشگاه آزاد به عنوان مجموعه آموزشی که هویت مستقل اموزشی دارد زیر سوال رفته و این چندان معقول به نظر نمی‌رسد.»

 امکان بومی گزینی در معرض خطر

قره سید رومیانی امکان و هدف بومی گزینی را با اجرای این طرح در معرض خطر خواند و اظهار کرد: «با اجرای این طرح پذیرش دانشجو در واحدهای کوچک با چالش مواجه شده و در نتیجه واحدهای کوچک امکان بومی گزینی را از دست می‌دهند.»

او ادامه داد: «تا اندازه‌ای دغدغه افزایش تصدی گری دولتی در این طرح وجود دارد.»

این نماینده مجلس با بیان اینکه نباید کنکور را به مساله‌ای روانی و تنش زا تبدیل کرد، گفت: «به نظر می‌رسد با اجرای این طرح فرصت قبولی به یک نوبت در سال محدود شده و این موضوع جو روانی در جامعه را با چالش مواجه می‌کند.»

عضو هیئت رییسه کمیسیون قضایی و حقوقی تاکید کرد: «واگذاری امر تصدی گرایانه‌ای که قابل انجام توسط بخش غیردولتی است به بخش دولتی چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.»

وزیر سابق علوم، تحقیقات و فناوری درباره طرح "سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی " در کمیسیون آموزش مجلس، بیان کرد: «ادغام آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی مشروط بر اینکه آزمون سالی چند بار برگزار شود و کارنامه داوطلبان نیز تا دو سال معتبر باشد مشکلی ندارد.»

دکتر جعفر توفیقی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: «ادغام آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها، استاندارد واحدی در آزمون‌های سراسری ایجاد می‌کند و باعث می‌شود عدالت آموزشی بین داوطلبان آزمون‌های تحصیلات تکمیلی برقرار شود.»

استاد دانشگاه تربیت مدرس افزود: «اگر شیوه سنجش داوطلبان تحصیلات تکمیلی از پذیرش آنان جدا باشد ادغام آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی با مشکل روبرو نیست.»

به گفته وزیر اسبق علوم، این طرح زمانی خوب است که سازمان سنجش سالی یک یا چند مرتبه آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی برگزار و برای داوطلبان کارنامه صادر کند تا دانشگاه‌ها خودشان براساس کارنامه داوطلبان آنان را پذیرش کنند. به عبارت دیگر در این طرح باید سنجش از پذیرش جدا شود و همچنین آزمون ملی و استانداردی برای بخش دولتی و غیردولتی برگزار شود.

توفیقی تصریح کرد: «ادغام آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی مشروط بر اینکه آزمون سالی چند بار برگزار شود و کارنامه داوطلبان نیز تا دو سال معتبر باشد مشکلی ندارد زیرا می‌تواند باعث برگزاری یک آزمون استاندارد شود.»

این استاد دانشگاه تربیت مدرس در پایان تاکید کرد: «نکته اصلی این است که پذیرش براساس کارنامه ارائه شده از سوی سازمان سنجش برعهده خود دانشگاه‌ها باشد.»

تجمیع کنکور تحصیلات تکمیلی، تکرار طرح شکست خورده

نماینده مردم تربت و تایباد در مجلس شورای اسلامی نیز طرح تجمیع برگزاری کنکور تحصیلات تکمیلی را تکرار طرح شکست خورده دانست و گفت: «در شرایطی که سیاست‌های کلی نظام تمرکززدایی و محول کردن امور ممکن به بخش خصوصی در جهت کاهش تصدی گری دولت را مدنظر دارد، اجرای طرح تجمیع سنجش و پژوهش دانشجو از هیچ منطقی برخوردار نیست.»

غلامرضا اسداللهی تاکید کرد: «پیش از این نیز در یک دوره آزمایشی آزمون‌ها یکی شد که نتیجه مناسبی اخذ نشده و کارکرد درستی نداشت.»

نماینده مردم تربت و تایباد در مجلس در ادامه با تاکید بر تفاوت های قابل توجه ساختارهای دانشگاه های دولتی و آزاد افزود: «این اقدام منطق ندارد که با توجه به تفاوت‌های ساختاری این دو دانشگاه بخواهیم در مقاطع تحصیلات تکمیلی با یک آزمون و پذیرش به جمع بندی برسیم.»

اسداللهی هم چنین بیان کرد: «اقتضائات جامعه و تبیین شده برای بخش دولتی هرکدام موارد خود و متقاضیان خود را دارد و باید از هریک از این ظرفیت ها در جای خود به درستی استفاده شود.»

عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت با بیان اینکه سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی در این طرح نادیده گرفته شده است، گفت: «باید به سمت تمرکززدایی حرکت کنیم نه این که ساختارهای اندک مستقل از درامدهای دولتی و دولت را نیز باز به شکل های مختلف به بدنه دولت وصل کنیم.»

او ادامه داد: «امروز در جای جای دنیا پذیرش‌ها از جانب خود دانشگاه‌های صورت می‌گیرد و این که ما همه مباحث را متمرکز زیر وزارت علوم بریم کار منطقی و عقلانی نیست.»

اسداللهی خاطر نشان کرد: «تصور می‌کنم در شرایط حاضر محول کردن پذیرش و آزمون به خود دانشگاه‌ها در وزات علوم مطرح است و باید به این سمت رفت نه اینکه دانشگاه مستقلی همچون دانشگاه آزاد را نیز به نوعی زیر سایه وزارت علوم ببریم.»

عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات با بیان اینکه این که آزمون ها و پذیرش ها همه تابع یک فرم و یکجا باشد منطقی نیست، تصریح کرد: با این شرایط فرصت های تحصیلی زیادی از بین می‌رود و مزایای آن بسیار کم تر از حواشی و مضرات آن به نظر می رسد.

ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی، اختیار عمل را از دانشگاه‌ها سلب می‌کند

رییس دانشگاه تبریز با اشاره به اشکالات طرح ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی بیان کرد: «اگر قرار باشد سازمان سنجش در دوره تحصیلات تکمیلی همانند دوره کارشناسی متولی پذیرش داوطلبان مقاطع تحصیلات تکمیلی کلیه دانشگاه‌ها باشد، دانشگاه‌ها ابزاری برای نیل به اهداف خود در اختیار نخواهند داشت.»

محمدرضا پورمحمدی، با بیان این مطلب درباره طرح سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی گفت: «دانشگاه‌ها تمایل دارند با توجه به حد نصاب کسب شده در آزمون متمرکز سازمان سنجش به وسیله دانشجویان و استانداردهای خود دانشگاه‌ها داوطلبان تحصیلات تکمیلی را پذیرش کنند.»

او با اشاره به اینکه روش فعلی پذیرش داوطلبان تحصیلات تکمیلی که شامل آزمون سازمان سنجش و اختیار دانشگاه‌ها در پذیرش داوطلبان است روش مناسبی به نظر می‌رسد بیان کرد: «دانشگاه‌ها تمایل دارند داوطلبان با رزومه متناسب هر دانشگاه را انتخاب کنند.اما ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی اختیار عمل را از دانشگاه‌ها سلب می‌کند.»

رییس دانشگاه تبریز با تاکید بر اینکه روسای 13 دانشگاه برتر کشور نیز به غیر متمرکز بودن آزمون تحصیلات تکمیلی اعتقاد دارند، ادامه داد: «اگر بخواهید به سوی دانشگاه‌های نسل سوم و در جهت تولید دانش حرکت کنیم باید همانند دانشگاه‌های بزرگ دنیا، به دانشگاه‌های کشور استقلال و آزادی عمل داده شود.»

پورمحمدی استقلال در پذیرش دانشجو، اختیار عمل در جذب اعضای هیئت علمی و طراحی رشته‌های جدید را از جمله اختیارات دانشگاه‌های معتبر دنیا بر شمرد و اظهار کرد: «دانشگاه‌های بزرگ کشور توانایی اداره خود را دارند و آموزش عالی نباید به حوزه مسائل سیاسی وارد شود زیرا مسائل علمی ساز و کارها و کارکردهای خودشان را دارند و اسلوب خاصی برای اداره دانشگاه‌ها در جهت توسعه علمی آنها وجود دارد.»

او افزود: «بعید است در دنیا کشوری وجود داشته باشد که در آن کشور مجلس آیین‌نامه پذیرش داوطلبان تحصیلات تکمیلی را مورد بررسی قرار دهد زیرا پذیرش داوطلبان جزء اختیارات وزارت علوم و دانشگاه‌هاست.»

رییس دانشگاه تبریز اعلام کرد: «اگر بخواهیم دانشگاه‌هایی بالنده و پویا داشته باشیم باید به آنها اختیار و مسئولیت بدهیم و از دانشگاه‌ها نتیجه بخواهیم زیرا اگر دانشگاه‌ها ماشینی باشند نباید انتظار بالندگی از دانشگاه‌ها داشته باشید.»

پورمحمدی همچنین اشاره کرد: «دانشگاه‌ها با توجه به توان علمی داوطلبان آنها را انتخاب می‌کنند و لزومی ندارد نهاد دیگری در آیین‌نامه‌ها و جزییات پذیرش داوطلبان ورود کند.»

او در پایان نقطه ضعف دیگر طرح ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی را شرکت داوطلبان فقط در یک آزمون و از دست دادن شانس شرکت در آزمون‌های دیگر دانست.