تحقق گردشگری پایدار برای مشهد

در این بین دغدغه ای میان برخی مسئولان حوزه گردشگری و دینی و زیارتی به وجود امده است و حساسیت نسبت به واژه گردشگری مذهبی به جای زیارت ، چرا که تصور می‌شود با اضافه کردن کلمه مذهبی به گردشگری، زیارت و جنبه مذهبی آن فرع بر جنبه تفریحی آن قرار ‌گیرد، در حالی‌که تاکید بر آن است که جنبه زیارتی سفر زائران تحت الشعاع جنبه تفریحی آن قرار نگیرد و هویت شهر مشهد به عنوان یک مقصد زیارتی تغییر نکند. 

در واقع ، شهر مشهد همواره به عنوان یک شهر زیارتی مد نظر اکثریت کثیری از مسافران و زائران بوده است . و مدیریت شهری شهر مشهد برای ماندگاری زائر ساعت‌ها جلسه گذاشته‌، و یا همایش برگزار کرده است . اما رکود و کسادی بازار گردشگری و ورود مسافر در ماههای اخیر موجب افزایش ضرر و زیان سرمایه گذاران هتلداری در مشهد شده و نتیجه به هیچوجه رضایت بخش نیست. این در حالی است که طی تابستان و ایام تعطیلات نوروز دو سال پیش، وضعیت متفاوت و شاهد حضور پررنگ گردشگران در مشهد بودیم.

آنچه مسلم هست ، در مدیریت گردشگری جدید ، ساختارهای سنتی دیگر نمی توانند مسائل پیچیده توسعه پایدار گردشگری را اداره کنند چرا که ساختارهای کهن و نامناسب دچار بحران واقعی شده اند و تدوین استراتژی توسعه پایدار گردشگری به مدیران ساختار شکن نیاز دارد تا بتوانند با طرح ریزی ها و برنامه ریزی های استراتژیک و با خلق الگوی اقتضائی ( و نه تقلیدی) فرهنگ توسعه گردشگری پایدار را تقویت نمایند. شاید بایستی کلیه اقدامات برنامه ریزی گردشگری و اقدامات مدیریت شهری به عنوان یک فرایند واحد و یکپارچه درنظر گرفته شود.

از سویی دیگر وقت آن رسیده است که برنامه ریزی در امور گردشگری به عنوان یک فعالیت جامع گسترش یابد و اهداف گوناگونی را دنبال نماید.

در این راستا اهداف زیر برای توسعه گردشگری شهری مشهد پیشنهاد می شود:

1. بررسی و شناسایی تنگناها، مشکلات و معضلات حاکم بر ساختار گردشگری شهرمشهد (اخذ خروجی مطالعات صورت گرفته )( مخصوصاً شهرداری )
2. ایجاد بستر مناسب برنامه ای برای بهبود و توسعه سرمایه گذاری در برنامه ریزی و توسعه گردشگری شهرمشهد
3. تلاش برای ارائه راهکارهای مناسب برای هماهنگی عمودی و افقی مدیریت گردشگری  وحرکت به سمت تحقق مدیریت یکپارچه وتوسعه پایدار گردشگری.
4. آماده سازی زیرساخت های اساسی برای عملکرد کارآمد گردشگری درشهر
5. آماده سازی خدمات لازم برای توسعه هرجه بهتر مدیریت گردشگری  بر اساس الگوها و فرایندهای مطلوب
6. تنظیم فعالیت های مربوط به سرمایه گذاری جامعه میزیان ، جامعه میهمان ، بخش خصوصی و...در جهت بهبود مدیریت شهری و گردشگری
7. آماده ساختن خدمات و تسهیلات لازم برای پشتیبانی فعالیت های جامعه میزیان ، جامعه میهمان ، بخش خصوصی و...در بهبود عملکرد مدیریت گردشگری
8. بررسی وضعیت کنونی جایگاه و نقش گردشگری در برنامه ریزی و توسعه شهر و شناخت چالشها و تنگناهای موجود
9. تاکید بر نقش کلیدی مشارکت در توسعه گردشگری شهرمشهد
10. معرفی شهر مشهد به عنوان شهری امن و توریست پذیر با ایجاد زیر ساخت های لازم
11. برند کردن شهر مشهد
12. بهره گیری از فن آوری اطلاعات ( IT)  برای ایجاد پایگاه های الکترونیکی گردشگری ، ارائه خدمات الکترونیکی و انجام مطالعات مناسب در این حوزه
13. شناسایی و تکریم مفاخر و چهره های دینی ، علمی و ادبی شهر در ایران و جهان
14. توجه به معماری ایرانی –اسلامیدرمنظروسیمایشهر
15. ایجاد محیط زیستی سالم با گسترش فضاهای سبز عمومی –رفعآلودگیهاو ....
16. توجه به بافت های اصیل و با قدمت شهر و حفظ و مرمت آنها
17. رعایت استاندارهای جهانی در همه جهات توسعه گردشگری
18. ارائه راهکارهای عملی در جهت بهبود وضعیت شهر و چگونگی همکاری و همفکری مدیران و متولیان شهری در جهت ارتقاء گردشگری
19. مشخص کردن نارسایی های موجود  گردشگری شهر در سیستم سازمانی و تشکیلاتی ارگانهای متولی
20. ارائه راهکارها و راهبردهای ارتقاء گردشگری شهرمشهد و استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیلهای سرمایه گذاری در بهبود وضع موجود
21. ارائه راهکارهای کاهش ترافیکی و تقویت حمل و نقل برای ایجاد سفر درون شهری ( تاکسی و اتوبوس گردشگری و اتوبوس شادی کودکان )
22. مشارکت کلیه مناطق شهری جهت استفاده از آیین های سنتی و مذهبی در راستای تشویق محله ها برای ایجاد بستر گردشگری ( بازار محله ، جشنواره ها و ... ) و شناخت گردشگران از توسعه و گسترش فرهنگ شهری هر منطقه
23. باز آفرینی تعلقی محله ها ، برج ها ، دروازه ها، خیابانها، ساختمانهای قدیمی (مسکونی و اداری ) ایجاد زوم پیاده رو های مناسب و ایجاد وتقویت پارکهای موضوعی و ...
24. تامین امنیت و راهنمایی گردشگران (راه اندازی پلیس گردشگری)
25. برگزاری رویدادهای متناسب با فرهنگ بومی و اقلیمی
26. راه اندازی گردشگری ذهنی و تصویری
27. تقویت و ایجاد موزه های گردشگر
28. تشویق هتلها و فعال سازی قسمت کانستریج هتل جهت ارائه بسته های فراغتی و گردش درون شهری
29. تشویق سرمایه گذران و کسبه ها در خصوص برند سازی سوغات مشهد و معرفی محصولات بومی
30. و ....

اینها اهدافی هستند که اگر توسط همه مؤل‍‍فه های دخیل در برنامه ریزی و توسعه پذیرفته شوند بسیاری از اشکالات امروزه را بر طرف می کنند و در عین حال توسعه پایدار گردشگری شهری  را محقق می سازند.

علیرضا فیضی

کارشناس حوزه گردشگری