سایه جنگ اوکراین بر گردشگری و اقتصاد ترکیه

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برنا، روس‌ها با ۴.۷ میلیون نفر، ۱۹ درصد از بازدیدکنندگان خارجی ترکیه را در سال ۲۰۲۱ تشکیل دادند، در حالی که اوکراین با ۸.۳ درصد و با دو میلیون نفر سومین کشور منبع گردشگران بود. 

بولنت بولبول اوغلو، معاون رئیس فدراسیون هتلداران ترکیه، گفت که رزرو از روسیه در یک روز پس از حمله، ۷۰ درصد کاهش یافته است. ترکیه در نظر دارد با بازگشت گردشگری به سطح قبل از همه‌گیری، امسال ۳۴.۵ میلیارد دلار درآمد داشته باشد. 

قیمت کالاها به بالاترین حد در چند سال اخیر جهش کرد زیرا سرمایه‌گذاران پیش‌بینی کردند که عرضه بیشتر به علت تحریم‌های صادرات روسیه، اختلالات حمل‌ونقل و تعلیق کالاهایی مانند فلزات کاهش یابد. 

اوغلو گفت: بدترین سناریو ممکن است شاهد کاهش پنج تا شش میلیارد دلاری درآمد گردشگری از دو کشور در سال ۲۰۲۲ باشد. 

ترکیه و اوکراین در سالهای اخیر بسیار به هم نزدیک شده‌اند. ترکیه بزرگترین سرمایه‌گذار خارجی در اوکراین است. دو کشور همکاری تنگاتنگی در صنایع نظامی دارند. ترکیه پهپادهای بیرق‌دار به اوکراین فروخته و همین چند هفته پیش دو کشور قراردادی برای تولید مشترک این پهپاد بسته‌اند. سال گذشته که اوکراین با همین پهپادهای بیرق‌دار به جدایی خواهان حمله کرد، خشم روسیه از ترکیه برافروخته شد. 

اوکراین خود تولید کننده جنگ افزار است و بویژه در تولید موتور جت جایگاه مهمی دارد که برای پیشرفت صنایع نظامی ترکیه بسیار مفید است. اوکراین همچنین صادرکننده عمده گندم و برخی دیگر از مواد غذائی به ترکیه است و این نگرانی در ترکیه هست که دوران جنگ اوکراین، بحران نان و مواد غذائی در کشور به راه بیفتد. 

ترکیه از لحاظ سیاسی هوادار دولت اوکراین است: هفت سال پیش، جدایی شبه جزیره کریمه از اوکراین و پیوستن آن به روسیه را به رسمیت نشناخت. اکنون نیز از تمامیت ارضی اوکراین دفاع و با هواداری روسیه از جدایی خواهان این کشور مخالفت می‌کند. ترکیه همچنین به عنوان عضو ناتو، رسما هم داستان با دیگر کشورهای عضو این پیمان به شمار می‌رود که به روسیه علیه مداخله نظامی در اوکراین هشدار داده‌اند.

از سوی دیگر، ترکیه نمی‌تواند به روسیه پشت کند. رابطه پیچده این دو کشور را تحلیلگران به "همکاری رقیبانه" توصیف می‌کنند: در عین اینکه با هم درگیر جنگ نیابتی و در چندین حوزه، رقیب و حتی رویاروی یکدیگرند، همکاری روزافزونی هم داشته‌اند و دارند. 

ارتش های ترکیه و روسیه در سوریه رو در روی یکدیگر در دو جبهه‌اند و گاه خواسته یا ناخواسته یکدیگر را هدف نیز گرفته‌اند. در لیبی به دو جبهه درگیر کمک نظامی می‌کنند. در رویارویی ترکیه و یونان در دریای مدیترانه نیز، روس ها در طرف یونانی ها ایستاده‌اند. در عین حال با یکدیگر همکاری نظامی هم دارند تا جایی که ترکیه با خرید سامانه پدافند هوائی اس - ۴۰۰ از روسیه، رابطه‌اش با امریکا تیره شد.

اگر ناتو بخواهد در پشتیبانی از اوکراین، نیرو به این کشور بفرستد و احیانا با روسیه درگیر شود، ترکیه بیشتر در نقش عضو یاغی ناتو فرو خواهد رفت. دست روسیه و ترکیه چنان زیر سنگ یکدیگر است که نمی‌توانند رقابت و جنگ نیابتی را به رویارویی تمام عیار تبدیل کنند. 

ترکیه همچنین بشدت به گاز روسیه وابسته است. بیش از چهل درصد گاز ترکیه را روسیه تأمین می‌کند و این وابستگی بویژه در هفته‌های اخیر خود را نشان داد که قطع موقت واردات گاز از ایران، ترکیه را در بحران کمبود برق فرو برد و بسیاری از کارخانه‌های این کشور از تولید بازایستاند.

مجموعه این عوامل، ترکیه را در وضعیت دشواری میان روسیه و اوکراین گذاشته است. ترکیه کوشیده میان روسیه و اوکراین میانجی شود اما همین درهم تنیدگی با هر دو طرف درگیر، از دید ناظران، مانع اصلی برای میانجی‌گری ترکیه است: روسیه ترکیه را عضو ناتو و در اردوگاه غرب می‌بیند که با اوکراین رابطه تنگاتنگ تجاری و نظامی دارد. از آن سو، غرب ترکیه را دولتی یاغی می‌بیند که هرچه از غرب دورتر شده به روسیه نزدیکتر شده است و از استانداردهای غربی در عالم دموکراسی و حقوق بشر پیروی نمی‌کند. 

در نتیجه ترکیه در بحران اوکراین به جای اینکه نسبت به دو جانب درگیر، بی‌طرف باشد، نسبت به هر دو جانب، طرفدار است.

برخی صاحب نظران روابط بین‌الملل اعتقاد دارند که از دل همین تنگنایی که ترکیه در آن افتاده، نظم تازه‌ای می تواند شکل بگیرد، نظمی بر این پایه که ترکیه و روسیه حوزه نفوذ خود را برای یکدیگر تعریف کنند و به رسمیت بشناسند. این مرزبندی، هم توسعه‌طلبی روسیه را مهار کند و هم اینکه روسیه به جای اینکه با غرب طرف باشد، با ترکیه طرف شود و روابط دو کشور به گونه‌ای تنظیم شود که منافع غرب را تأمین کند.

انتهای پیام/