یک کارشناس اقتصاد: توسعه زنجیره ارزش پتروشیمی با رانت گازی ممکن نیست

به گزارش خبرنگار نفت خبرگزاری برنا، با وجود افزایش تقاضا برای گاز طبیعی در جهان پس از فروکش کردن همه گیری کرونا و افزایش قیمت‌ها بر اثر جنگ روسیه و اوکراین شاهد تعیین سقف قیمتی 5 هزار تومانی برای خوراک پتروشیمی‌ها توسط دولت در قانون بودجه ی 1401 بودیم.

این تصمیم دولت تا شش ماهه‌ی اول سال جاری تسری یافت و در کنار محروم کردن کشور از درآمد قابل اکتساب از طریق فروش گاز به قیمت واقعی، زمینه ساز افزایش کسری بودجه‌ی دولت و در نتیجه تورم ناشی از آن شد. همچنین این امر رانت قابل توجهی را عاید شرکت‌های با درآمد ارزی و صادراتی کرده است. تعیین این سقف برای نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و تداوم آن برای سال 1401 و 1402، دولت را از درآمدی بالغ بر 166 هزار میلیارد تومان در سال محروم می‌کند. این واقعیات لزوم چاره اندیشی برای این موضوع را مطرح کرده است.

رانتی به نام نرخ خوراک پتروشیمی

به طور کلی، کارشناسان اعتقاد دارند پتروشیمی‌ها و صنایع در شرایط نامناسب و رانتی رشد کرده‌اند، به طوری که الان بدون این حمایت‌ها قادر به ادامه‌ی حیات نیستند. از سوی دیگر، رانت خوراک و قیمت پایین سوخت صنایع باعث شده است که آن‌ها به سطوح پایین تولید بسنده کنند و انگیزه‌ای برای تولید محصولات با فناوری بالا نداشته باشند.

این امر به توسعه‌ی خام فروشی در کشورمان منجر شده است. به طوری که پتروشیمی‌ها در حال حاضر به تولید متانول در حجم بالا مبادرت می‌کنند و آن را به صورت خام به کشورهایی مانند چین و هند می‌فروشند. از آنجائیکه با وجود نهاده‌های ارزان قیمت سود خوبی عاید این شرکت‌ها می‌شود، انگیزه‌ای برای توسعه‌ زنجیره‌ی ارزش این صنعت وجود ندارد. نظرات محمدباقر صدری، کارشناس اقتصادی را در این زمینه جویا شدیم که در ادامه بررسی خواهیم نمود.

صدری ضمن تأکید بر لزوم مدیریت مصرف انرژی در کشور تصریح کرد: اینکه برخی صنایع به صورت نادرست و غیربهینه از انرژی استفاده می‌کنند و آن را هدر می‌دهند، نوعی فساد محسوب می‌شود. باید با جدیت به دنبال تصحیح این روندهای غلط در کشورمان باشیم. خبرنگاران در این زمینه وظیفه‌ی مهمی برعهده دارند و با پیگیری‌ می‌توانند به حل مشکل کمک کنند. استفاده‌ی درست از منابع انرژی در کشور باید در دستور کار قرار بگیرد و جلوی اتلاف این سرمایه‌های ملی گرفته شود.

وی در ادامه گفت: قیمت همواره عامل مهمی در دنیای اقتصاد بوده و بر مسائل مختلف تأثیر گذاشته است. تا وقتی قیمت‌ها واقعی نشود و انرژی به صورت رایگان و بسیار ارزان در اختیار صنایع قرار بگیرد، این مشکلات ادامه خواهد داشت. در شرایط فعلی صنایع انگیزه‌ای برای مصرف بهینه‌ی انرژی ندارند و بی مهابا از آن استفاده می‌کنند. از سوی دیگر، آن‌ها دلیلی نمی‌بینند به افزایش کیفیت تولیدات خود بپردازند، زیرا با این قیمت‌های پایین سود خودشان را می‌برند.

لزوم واقعی شدن نرخ خوراک پتروشیمی‌ها

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: وقتی انرژی با یک قیمت ثابت و پایین در اختیار صنایع و پتروشیمی‌ها قرار می‌گیرد، بستر برای سوءاستفاده فراهم می‌شود. باید قیمت انرژی بر اساس متغیرهای واقعی مشخص شود و منافع مردم مدنظر قرار بگیرد. این قیمت‌های پایین به توسعه خام فروشی در صنایع و پتروشیمی‌ها دامن زده و چرخه‌ی معیوبی را به وجود آورده است. اگر می‌خواهیم شاهد توسعه‌ی زنجیره ارزش پتروشیمی‌ها باشیم باید به سمت واقعی‌سازی قیمت‌ها پیش برویم و بستر سوءاستفاده از این رانت را از بین ببریم.

وی در خصوص پیشنهاد مرکز پژوهش‌های مجلس مبنی بر اینکه هر سال 20 درصد به قیمت سوخت صنایع اضافه کنیم تا در نهایت بعد از سه سال قیمت خوراک و سوخت برابر شود، تصریح کرد: باید هر طور که می‌توانیم در راستای از بین بردن فضای رانت و فساد در کشور گام برداریم. وقتی گاز به صورت رایگان در اختیار صنایع قرار می‌گیرد، نمی‌توانیم انتظار بهره‌وری و صرفه‌جویی از آن‌ها داشته باشیم. این روندها باید تصحیح شود. استفاده از مدیران کارآمد و متعهد در کنار سیاست‌های قیمتی باید مدنظر قرار بگیرد. وقتی می‌توانیم فضای سالمی به لحاظ اقتصادی داشته باشیم که از مدیران متعهد استفاده کنیم.

انتهای پیام/