تا‌کنون ۹ پروژه توسعه خوشه در استان تهران به پایان رسیده است

به گزارش خبرگزاری برنا تهران، شاهپور قنبری در گفت و گویی اظهارکرد: قرار است مرکز طراحی کفش در راستای حلقه‌های گمشده خوشه کفش دست‌دوز استان تهران به زودی گشایش یابد. این در حالی است که پیش از این نیز مرکز طراحی تخصصی طلا و جواهر نیز در راستای شناسایی حلقه گمشده در اجرای طرح توسعه خوشه صنعتی طلا و جواهر راه‌اندازی شده و تا‌کنون نتایج موفقی به دنبال داشته است.

وی در پاسخ به نحوه فعالیت سایر خوشه‌های صنعتی به انجام فعالیت‌های مقدماتی طرح توسعه خوشه صنعتی ریخته‌گری اشاره کرد که اکنون مطالعات شناختی آن انجام شده و عامل توسعه خوشه نیز انتخاب شده و در مرحله اجرای برنامه‌های سال نخست است. همچنین قرار است در روز صنعت و معدن استان تهران از شهرک صنعتی برتر و خوشه صنعتی برتر استان تهران قدردانی شود. با این حال، شاهپور قنبری تاکید دارد که مشکل امروز صنعت، منابع مالی و نقدینگی و حتی زیرساخت‌ها نیست بلکه مشکل اصلی تولید، نبود مدیریت است.

هدف اصلی در طرح توسعه خوشه‌های صنعتی چیست؟

خوشه‌های ریخته‌گری و پروژه‌های توسعه خوشه به طور کلی این هدف را دنبال می‌کند که از طریق مشارکت بین ذی‌نفعان خوشه زنجیره تولید را کامل کند. بنابراین، طرح توسعه خوشه‌های صنعتی از آغاز زنجیره تولید که شامل طراحی و تامین مواد اولیه است تا پایان زنجیره تولید که فروش محصول و بازار را در‌برمی‌گیرد در این طرح‌های توسعه خوشه‌ای تلاش می‌شود تا چالش‌های موجود نیز شناسایی و بررسی شود.

ا‌ز این رو، با مشارکت ذی‌نفعان و سازمان‌‌های اثر‌گذار سعی می‌شود تا توان رقابت خوشه را افزایش دهند در برخی خوشه‌های گلوگاه و حلقه گمشده طراحی محصول شناسایی یا تامین مواد اولیه شده است.

به طور مثال، در خوشه طلا مرکز طراحی تخصصی طلا به عنوان حلقه گمشده شناسایی شد که با همکاری ذی‌نفعان و دانشگاه فنی و حرفه‌ای و اتحادیه طلا و جواهر و شرکت شهرک‌های صنعتی تهران این مرکز طراحی تخصصی ایجاد شده است.

اجرای طرح توسعه خوشه‌های صنعتی به رفع مشکل صنایع چه کمکی می‌کند؟

شناسایی حلقه‌های گمشده در زنجیره تولید اولویت خوشه‌های صنعتی است که رفع آنها به توسعه و رونق فعالیت‌های تولیدی کمک می‌کند. به عنوان مثال، در خوشه ریخته‌گری تامین مواد اولیه به عنوان حلقه گمشده شناسایی شده است که راهکارها و برنامه‌های دیگری وجود دارد از جمله اینکه شبکه تامین مواد اولیه ایجاد شود.

در برخی از خوشه‌ها نیز فروش و صادرات مشکل اصلی تولید است که راهکار آن نیز تشکیل کنسرسیوم‌ها یا شرکت‌های مدیریت صادرات است.

بنابراین، برای هر خوشه براساس مشکلاتی که در آغاز شناسایی شده و در مطالعات شناختی به آن اشاره شده است برنامه عمل تدوین شده و به منظور رفع آن گلوگاه‌ها و توسعه فعالیت‌ها تلاش شده و هدف‌گذاری می‌شود.

برخی ادعا دارند که مشکل اصلی تولید نبود نقدینگی و منابع مالی است. آیا تجربه طرح‌های توسعه خوشه‌های صنعتی نیز این ادعا را تایید می‌کند؟

نمی‌توان گفت مشکل اصلی تولید نبود زیرساخت یا منابع مالی است زیرا اکنون آب و برق در تمام شهرک‌های صنعتی فراهم است. در حقیقت، مشکل اصلی تولید، نبود مدیریت است. به عنوان مثال، چرا یک واحد لبنی اکنون تعطیل است و عامل آن را نبود بازار و سرمایه در گردش عنوان می‌کند اما واحدهای دیگری در صنایع لبنی هستند که علاوه‌‌بر فروش، در بازارهای داخلی به کشورهای دیگر نیز صادرات دارند.

درحقیقت، سوءمدیریت هست که مشکل سرمایه در گردش ایجاد می‌کند. سوءمدیریت وجو دارد که نرخ تمام‌شده رقابتی نمی‌شود و محصولی در بازار فروخته نمی‌شود. اگر روش‌های نوین مدیریتی بر بیشتر واحدهای صنعتی حاکم شود بسیاری از مشکلات حل می‌شود.

با این حال،‌ تامین نقدینگی مورد نیاز از تسهیلات بانکی می‌تواند راهکار مناسبی باشد؟

نرخ سود تسهیلات توجیه اقتصادی ندارد و تولیدکنندگان از دریافت وام بانکی با بهره ۱۸ درصدی استقبال نمی‌کنند. اما روش‌های مختلف تامین مالی نیز وجود دارد؛ اکنون تامین مالی به بازار پول محدود نیست. باید از ظرفیت‌های بازار سرمایه در تامین مالی صنایع کوچک و متوسط نیز بهره برد. در واقع، باید کوچی از بازار پول به سمت بازار سرمایه شود که نرخ سود آن کمتر و توجیه اقتصادی آن برای صنایع کوچک و متوسط بالاتر است.

آیا نرخ سود بانکی بر اجرای طرح‌های حمایتی از صنایع نیز اثرگذار بوده است؟

به طور قطع تاثیر دارد. به عنوان مثال، اجرای طرح نوسازی صنایع را می‌توان نام برد. سهم استان تهران در طرح نوسازی صنایع کوچک و متوسط در ۴ سال آینده در مجموع ۵ هزار واحد است. در سال ۹۷ برای نوسازی ۱۵۰۰ واحد صنعتی هدف‌گذاری شده و برای انجام آن نیز برنامه‌های مشخص شده از قبل آماده است اما با وجود گذشت ۳ ماه از سال هنوز اقدام اجرایی نشده است. هرچند بنگاه‌ها شناسایی شده و ظرفیت و نوسازی آنها نیز مشخص شده اما تسهیلات این طرح از محل طرح رونق تولید پیش‌بینی شده که سود آن حدود ۱۸ درصد است. این رقم برای صاحبان صنایع که قصد نوسازی خط تولید دارند بی‌میلی ایجاد کرده زیرا از نظر اقتصادی رقم سود این تسهیلات دارای توجیه نیست و نمی‌تواند برای تامین سرمایه در گردش یا نوسازی خطوط تولید مشوق مناسبی باشد. بنابراین، باید یارانه‌ای دولتی برای این موضوع اختصاص یابد.

این حمایت از توسعه فعالیت‌های صنعتی در شهرک‌های استان تهران محدود به تسهیلات‌دهی است؟

در زمینه حمایت از تولید در شهرک‌های صنعتی سعی می‌کنیم زیرساخت‌ها را تا حد توان آماده کنیم اما اتفاقی که افتاده آن است که افزایش نرخ زمین در شهرک‌های صنعتی تهران نداشته‌ایم و این امر به نوعی حمایت از فعالیت‌های صنعتی است. هرچند نرخ زمین درصد کمی از هزینه‌های تولید را شامل می‌شود اما به عنوان نخستین گام در راه‌اندازی واحدهای صنعتی مهم است که زمین با زیرساخت‌های اولیه آماده در اختیار سرمایه‌گذار قرار بگیرد. از این رو، برای تحویل زمین به سرمایه‌گذاران شرایط پرداخت نرخ حق انتفاع را آسان کرده‌ایم به طوری که پیش‌پرداخت نقدی برای دریافت زمین تا‌کنون ۳۰ درصد بوده است اما امسال این رقم را تا ۱۰ درصد کاهش داده‌ایم و سرمایه‌گذاران در آغاز فقط ۱۰ درصد از کل نرخ حق انتفاع از زمین در شهرک‌های صنعتی تهران را پرداخت می‌کنند. البته این رقم برای شرکت‌های دانش‌بنیان تا ۵ درصد هم کاهش می‌یابد.

در سایر بخش‌ها چطور از سرمایه‌گذاران مستقر در شهرک‌های صنعتی حمایت می‌شود؟

در بحث خدمات نرم‌افزاری نیز حمایت از سرمایه‌گذاران و فعالان صنعتی با ارتقای فناوری در قالب طرح نوسازی صنایع در حال پیگیری است. همچنین برای تامین مواد اولیه در راستای حمایت از تولید داخلی در تلاش هستیم شبکه‌ای کردن و خرید شبکه‌ای در قالب کنسرسیوم‌ها یا تعاونی‌ها را دنبال کنیم تا نرخ مواد اولیه برای تولیدکنندگان کاهش یابد.

البته در زمینه بازار هم حمایت‌های مناسبی برنامه‌ریزی شده است به گونه‌ای‌ که رسوخ در بازار، بازارسازی، شرکت در نمایشگاه‌ها، تکمیل سبد محصولات در فروش با بهره‌گیری از توان کنسرسیوم‌ها هدف‌گذاری شده است زیرا صنایع کوچک و متوسط از نظر ظرفیت و تنوع محصول، سبد کاملی ندارند و در بازارهای صادراتی آسیب‌پذیر می‌شوند در صورتی که در کنسرسیوم‌ها و شرکت‌های مدیریت صادرات می‌توانند کنار هم قرار گرفته و سبد محصولات خود را کامل کنند.

برای توسعه صادرات صنایع کوچک و متوسط مستقر در شهرک‌های صنعتی استان تهران چه اقدامی انجام شده است؟

در زمینه صادرات نیز بازاریابی‌ها انجام و بازارهای هدف شناسایی شده است. به عنوان نمونه، برای محصولات ساختمانی در بازارهای کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مانند عمان رایزنی شده است. برای فروش محصولات صنایع غذایی در بازار مسکو در کشور روسیه نیز رایزنی شده است. علاوه‌بر این، برای فرش و سایر تولیدات در این زمینه در چین و کشورهای آسیای شرقی رایزنی شده است.

سخن آخر

صاحبان صنایع کوچک و متوسط در بازاریابی و صادرات دارای ضعف هستند و شناخت کافی ندارند. بنابراین باید در قالب شرکت‌های مدیریت صادرات و کنسرسیوم‌ها به صادرات بپردازند. فروش مشترک صنایع کوچک و متوسط در توسعه فروش آنها و تکمیل سبد محصولات نقش مهم و اساسی دارد. از این‌ رو، در قالب کنسرسیوم‌ها و شبکه‌های فروش در حال تکمیل ظرفیت هستیم تا بتوانیم این کاستی‌ها را برطرف کنیم.