بر اساس کنوانسیون وین دولت پذیرنده مکلف است از محل سفارتخانه‌ها محافظت کند/ در صورت حمله به اماکن دیپلماتیک دولت پذیرنده باید برای تعقیب و مجازات عوامل حمله اقدام کند

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ «احمد مازنی»، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، هفته پیش در تذکر شفاهی، گفت: «در آذر ماه سال 90 افراد خودسر سفارت بریتانیا در تهران را تسخیر کردند و چند اثر هنری متعلق به دولت انگلیس تخریب شد؛ گفته می‌شود پس از ترمیم، آثار هنری به سفارت بریتانیا در تهران برگردانده شدند و یک میلیون و 300 هزار پوند معادل 27 میلیارد تومان هزینه خودسری عده‌ای خودسر از جیب مردم پرداخت شد.»

«محمد جهان‌تیغ»، حقوقدان و استاد حقوق بین‌الملل، در خصوص طلب غرامت انگلیس از ایران به واسطه خسارات وارد شده به سفارتش در سال 88 به خبرنگار خبرگزاری برنا گفت: در خصوص غرامت در همان ابتدا دولت انگلستان سیاهه‌ای را ارائه کرد که بر اساس آن مدعی شده بود اموال سفارت کشورش در ایران مورد تخریب قرار گرفته، از جمله مبلمان اداری، جواهرات، چند دستگاه خودرو و تعدادی تابلوی نقاشی را لیست کرد. آنها ادعا کردند که ارزش تابلوها یک میلیون پوند بوده است. جواد ظریف در یک موضع‌گیری رسمی اعلام کرد که جزئیات پرداخت غرامت به دولت بریتانیا قابل مذاکره است.

این کارشناس حقوق بین‌الملل با بیان اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون وین ملحق شده است، توضیح داد: در ماده ۲۳ و بند ۲ و ۳ این کنوانسیون صراحتا به این موضوع اشاره شده که دولت پذیرنده مکلف است از محل سفارتخانه‌ها محافظت کند و هیچ استثنایی قائل نشده است. کنوانسیون وین به هیچ عنوان اجازه خسارت زدن عمدی به هیچ یک از اماکن دیپلماتیک را نداده است حتی در موارد دعواهای متقابل هم آن را نپذیرفته است. امروزه از این کنوانسیون می‌توان تحت عنوان مصونیت دیپلماتیک نام برد و به عنوان یک اصل آمره ارتقا پیدا کرده و تخطی از آن حتی در راستای اقدامات متقابل هم پذیرفته نشده است.

جهان‌تیغ در پاسخ به این سوال که در صورت عدم پرداخت غرامت، ضمانت اجرا چیست؟ گفت: بر اساس کنوانسیون وین در صورتی که اماکن دیپلماتیک مورد حمله قرار گیرد دولت پذیرنده موظف است همه تدابیر لازم را برای تعقیب و مجازات عوامل حمله به عمل بیاورد. در جزئیات خسارت مقامات رسمی ما موضع گرفته‌اند از جمله وزیر امور خارجه گفته‌اند درباره جزئیات این خسارت باید مذاکره کرد و هنوز درباره نحوه پرداخت این خسارت تصمیمی گرفته نشده است.

این حقوقدان افزود: اگر نگاهی به کنوانسیون‌ها بیندازیم در ماده ۲۱ کنوانسیون روابط دیپلماتیک و در ماده ۳۰ روابط کنسولگری به صراحت امده که هر کشوری مکلف است شرایط را فراهم و تسهیل کند تا کشور دیگر، مکانی را به عنوان سفارت تهیه کند. 

او با بیان اینکه کشور پذیرنده وظیفه دارد که حافظ اماکن دیپلماتیک باشد و از هرگونه تجاوز جلوگیری کنند، بیان کرد: کشورهای پذیرنده چهار وظیفه عمده در قبال محل‌های دیپلماتیک و کنسولی دارند اول محافظت در برابر تجاوز و تعرض به اماکن، دوم ممانعت از آسیب رساندن به اماکن، سوم ایجاد حفظ آرامش و امنیت و چهارم حفظ شئون اماکن است.

جهان‌تیغ در پایان عنوان کرد: در بند ۳ ماده ۲۲ کنوانسیون روابط دیپلماتیک تاکید شده که اماکن و لوازم اماکن مصون از اقدامات اجرایی است یعنی نمی‌توان انها را مصادره و توقیف کرد. اگر خسارتی وارد شده است انگلیس می‌تواند در شورای امنیت در اینباره علیه ما درخواست موضع‌گیری و حتی قطعنامه داشته باشند.