جانِ دوباره فعالیت‌های حزبی در کشور

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ نشاطِ سیاسی و آرامش روانی در هر کشوری لازمه هماهنگی و بهاء دادن به انجمن‌ها و تشکل‌های مردم نهاد به ویژه در قالب احزاب و تشکل‌های سیاسی است که نقش بسیار مهمی در آینده سیاسی آن کشور دارند. احزاب در واقع با آگاهی دادن به مردم، آنها را در تعیین سرنوشت خود کمک می‌کنند. با روی کار آمدن حسن روحانی در سال 92 و همچنین انتخاب مجدد او در انتخابات ریاست جمهوری، دوره 8 ساله‌‌ای آغاز شد که بسیاری این دوره را دوره‌ فضای باز سیاسی و انتقاد آزادانه به ویژه مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود تلقی کردند. احزاب که همواره در دولت‌های مختلف اصولگرا و اصلاح‌طلب، تجارب بسیاری را از سر گذرانده بودند در دولت روحانی، امید دوباره‌ای پیدا کردند تا نقش خود را در آینده سیاسی ایران در سطح گسترده‌تری ایفا کنند.

قدمتِ تشکیل احزاب سیاسی در ایران که به بیش از صد سال اخیر می‌رسد، همواره به دلایل گوناگون دچار فراز و نشیب‌هایی بوده است. به هر روی هر زمان که نقش احزابِ سیاسی و مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌ها افزایش پیدا کرده، کشور، نشاط سیاسی و توسعه سیاسی را شاهد بوده است.

اما آنچه که در مورد احزاب و فعالیت‌ آنها مدنظر قرار دارد این است که بسیاری از فعالان سیاسی یک ایراد بسیار اساسی به موضوعِ احزاب در کشور وارد می‌کنند و آن اینکه، اکثریت احزاب ما در کشور در فصل انتخابات فعال شده و پس از انتخابات، نقش‌شان کمرنگ می‌شود اما با این حال، همین اندازه فعالیت احزاب با مشکلات و موانع بسیاری در دولت‌های مختلف روبرو بوده است. بسیاری از فعالانِ سیاسی معتقدند بازترین فضا و بیشترین فعالیتِ حزبی به دوران ِدولت اصلاحات باز‌ می‌گردد. در حالی که پس از دوران خاتمی، احزاب و آن هم در قالب تشکیلاتی خود یعنی خانه احزاب، در دوره احمدی‌نژاد محدود و حتی فعالیتِ خانه احزاب نیز تعلیق شد. اما در دولت روحانی یعنی دولت یازدهم و دوازدهم، فعالیت احزاب جانی دوباره گرفت و روز به روز گسترده‌تر شد به‌گونه‌ای که به گفته قدرتعلی حشمتیان، رئیس پیشین خانه احزاب  و  دبیرکل حزب مستقل و اعتدال ایران، علاوه بر دو جریان سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا، جریان دیگری تحت عنوان جریان مستقل نیز وارد رقابت‌های حزبی در کشور شد. 

همچنین «حمید ملانوری»، دبیر کمیسیون ماده 10 احزاب وزارت کشور، در این باره به خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا گفت: «یکی از برنامه‌های اساسی که دولت تدبیر و امید مدنظر داشته، توجه به حوزه تحزب و فعالیت احزاب و احزاب سیاسی است. در حقیقت دلیل این ادعا هم این است که چندین سال، فعالیت خانه احزاب تعطیل شده بود که دوباره کانون احزاب را فعال کردند که در این دوره، کانونِ احزاب فعالیت خود را مجددا آغاز کرده و در حال حاضر هم، فعال است.»

در همین راستا با روی کار آمدن دولت روحانی تا حدود زیادی به احزاب توجه بیشتری شد. در کنار این موضوع، یکی از مهمترین برنامه‌های دولت روحانی در دوره اول سیاست خارجی، شکستن تحریم‌های ظالمانه و حل بحران برنامه هسته‌ای و تعامل سازنده با دنیا در حوزه سیاست خارجی و ایجاد آرامش سیاسی و ثبات اقتصادی در محیط داخلی، بود.

روحانی معتقد بود یکی از مولفه‌های ایجادِ آرامش سیاسی در کشور، فعال کردن احزاب سیاسی است و برای توسعه و نشاط سیاسی کشور همه گروه‌ها و سلایقِ سیاسی باید در محیطی آرام و آزادانه به رقابت و ارائه برنامه های خود بپردازند و دولت، موانع پیشروی آنان را برطرف کند چراکه جامعه در حال گذرِ ایران نیاز مبرمی به توسعه سیاسی و نشاط اجتماعی دارد و از آنجا که احزاب یکی از شاخص های اصلی توسعه هستند، به همین دلیل نیاز به شکوفایی و فعالیت بیش از گذشته دارند.

در این ارتباط روحانی قبل از برگزاری انتخابات مجلس 98 با تاکید بر اینکه باید به سلیقه‌ها و اندیشه‌های مردم احترام بگذاریم، گفته بود: «همه صاحبان یک سرزمین و یک نظام هستیم و منافع ما منافع مشترک است. در کشوری زندگی می‌کنیم که در این کشور سبک‌های زندگی و سلیقه‌های مختلف حاکم است ایران دارای یک رنگ، یک نام و یک سلیقه نیست ما باید به سلیقه‌ها و اندیشه‌ها و راه‌های مردم احترام بگذاریم. همه ایرانی هستند و ایران از آن همه است.»

رئیس دولت دوازدهم در بخش دیگری از سخنانش گفته بود: «این سرزمین به سلیقه خاص و جناح و افکار خاصی معلق نیست و به همه ارتباط دارد.»

حسن روحانی با بیانِ  این نکته بسیار مهم که با یک جناح نمی‌توان کشور را اداره کرد، به نهادهای مرتبط با انتخابات و تعیین صلاحیت یادآور شد که بگذارید در میدان انتخابات، همه احزاب و گروه‌ها شرکت کنند شما ضرر نمی‌کنید. با یک جناح نمی‌توان کشور را اداره کرد. کشور برای همه است. اگر همه ۸۳ میلیون نفر متحد باشیم و یک نفر مخالف، آن یک نفر را باید جذب کنیم. یک نفر مخالف برای ما زیاد است.»

سخنان روحانی مبنی بر مشارکت همه احزاب در کشور، با وجود اینکه به مزاق بسیاری ممکن است خوش نیاید اما حاکی از اهمیت فعالیت‌های حزبی در کشور است. هر چند بسیاری از فعالان سیاسی بر این باورند که بحث حزب در کشور ما به این دلیل که مسئولانِ  کشور ما، اعتقادی به حزب ندارند همواره در حاشیه قرار گرفته است اما «قدرتعلی حشمتیان»، رئیس ادوار خانه احزاب ایران، در پاسخ به این سوال که در سال های اخیر وضعیتِ فعالیت احزاب و تشکل‌ها را نسبت به دولت‌های قبلی چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا گفت: «پس از تاسیس خانه احزاب، در دورانِ خاتمی، احزاب در فضای سیاسی بازتر عمل می‌کردند و راحت‌تر سخن می‌گفتند. تا اینکه احمدی‌نژاد آمد که متاسفانه، او مجموعه خانه احزاب و ساختمان آن را در وزارت کشور تعطیل کرد تا اینکه با آمدن حسن روحانی وضعیت احزاب دگرگون شد و  وزارت کشور نسبت به زمان احمدی‌نژاد، فعال‌تر شد.»

با این تفاسیر گذشته از اینها با وجود مشکلات و انتقاداتی که درباره فعالیت‌های حزبی و موانعی که بر سر آنها است باید گفت علاوه بر اینکه مسئولان یک کشور باید به مسئله فعالیت‌های حزبی و تحزب در کشور، توجه کنند بلکه به گفته حشمتیان، خودِ احزاب نیز باید جایگاه خودشان را بدانند و تقویت کنند. در واقع احزاب باید جایگاه خودشان را با ارائه نظرات و پیشنهادات به مسئولان تقویت کنند تا این ارتباط، دو سویه شود و هم احزاب به خودباوری برسند و هم دولتمردان بدانند که باید از احزاب، نظر و مشاوره بگیرند. 5