نگاه آیت الله هاشمی رفسنجانی به حجاب زنان

آیت الله هاشمی رفسنجانی هر سال در ماه رمضان، همکاران خود را که شامل جناج های مختلف سیاسی می شدند به همراه خانواده هایشان برای ضیافت افطار به باشگاه نهاد ریاست جمهوری در خیابان فرشته دعوت می کردند.

این دعوت ها سال ها بعد از ریاست جمهوری ایشان، زمانی که دولت جدید هم روی کار آمد، ادامه داشت و این مجال بود که هر سال خانواده ها و همکاران قدیمی و جدید همدیگر را ببینند و از فضای فکری هم مطلع شوند. یادم هست که ماه رمضان سال ۱۳۷۲ افطاری دعوت داشتیم.

آن زمان بچه هایم نوجوان و یا کودک بودند. علی کوچک بود و بازیگوشی می کرد. من مثل همیشه با چادر آمده بودم. برخی مدعوین از جمله دختران جوان مانتو پوشیده بودند. سر میزی که ما نشسته بودیم هم یکی، دو تا از خانم ها مانتو داشتند. هنگام افطار، از موضوعات مختلفی صحبت می شد. از جمله صحبت حجاب به میان آمد.

در آن روزها دیدگاهی قائل بر این بود که فقط چادر، حجاب اسلامی است و مانتویی بودن در خیلی جاها تحمل نمی شد. من گفتم: «مانتو هم بدون تردید حجاب اسلامی است. من هم وقتی دبیرستان می‌رفتم مانتو می پوشیدم. ازدواج هم که کردم مانتویی بودم و چند سال بعد از آن تصمیم گرفتم چادری شوم.» یکی از خانم ها گفت: «من قبلا چادری بودم و حالا مانتویی شده ام. دخترها تقریبا به جز سه، چهار تایی همه مانتویی بودند.»

گفتم: خوب است در مورد این موضوع نظر آقای هاشمی را هم بپرسیم. دیگر افطاری تمام شده بود. منتظر سخنرانی آقای هاشمی بودیم. هر ساله صحبت کوتاهی داشتند. معمولا هم به وضعیت و شرایط سیاسی و اقتصادی کشور اشاره می کردند. بعد از آن سوالم را مطرح کردم. سلام و احوالپرسی کردم و گفتم سر میز ما صحبت حجاب شد و اینکه نظرات مختلف بود. پرسیدم: «مانتو از نظر شما حجاب کامل اسلامی محسوب می شود؟»

لبخندی زد و گفت: البته... من کت و دامن را هم اگر خانمی با حفظ شئونات بپوشد، حجاب اسلامی می‌دانم. از مشخصاتی که در قرآن هست می شود فهمید به پوشیدگی توجه دارد و نه شکل سنتی یا فرهنگی حجاب. مطابق سنت ها، اعراب یک جور حجاب دارند، ما، پاکستانی ها یا ترک ها جوری دیگر. مالزی و اندونزی به گونه ای دیگر... حجاب بایستی همان نمودار وقار زن مسلمان باشد. آقای هاشمی ادامه داد: «در سفر به اندونزی که شما به عنوان روزنامه نگار همراه هیات ما حضور داشتی، شاهد نوع پوشش خانم ها بودی. حتی دیدی و نوشتی که چطور خانم های بی حجاب وقت نماز برای خواندن نماز به مساجد می روند و لباس های مخصوص نمازشان را از کیف خود در می آورند و به نماز می ایستند.»

آنجا متوجه شدم آقای هاشمی خاطرات سفرم به اندونزی برای شرکت در اجلاس دهم سران غیرمتعهد را خوانده است! برگشتیم سر میز. یکی از خانم ها که مانتو را حجاب کامل نمی دانست و البته دختر هم نداشت تا درگیر بحث شود، گفت: باید سوال را از مراجع بپرسیم! فکر می کرد آقای هاشمی مانتو را حجاب کامل نداند.

حالا کت و دامن هم اضافه شده بود! این نگاه سخت گیرانه متاسفانه از همان روزهای نخست انقلاب تا به امروز توسط طیفی همچنان جامعه ما را هدف گرفته است.