هنر در بحران‌ها می‌تواند به مردم روحیه دهد / هنر پیش از بروز بحران به سیاستمداران هشدار می‌دهد

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، رضا کیانیان در برنامه اینستاگرامی «کارکرد هنر در بحران» که به صورت زنده از صفحه اینستاگرام او پخش می‌شد درباره کارکرد هنر با اشاره به خاصیت سرگرم‌کننده بودن این پدیده، گفت: هنر به مردم روحیه می‌دهد، مثلاً به رقص پرستارها در بیمارستان اشاره می‌کنم، هیچکس به پرستارها نگفت نرقصید، شاید هر کس که تا آن زمان مخالف این کار بود هم به رقص پرستارها اعتراض نکرد. این کارکرد هنر است که به مردم روحیه می‌دهد و هم پرستارها و هم کسانی که بیمار بودند روحیه گرفتند و حتی افرادی که بیمار نبودند نیز روحیه گرفتند.

او افزود: مردم در دورانی مثل دوران قرنطینه با دیدن فیلم‌ها و سریال‌ها، گوش دادن به موسیقی و خواندن کتاب سرگرم می‌شوند و این کارها به نوعی سپری کردن دوران قرنطینه را برایشان آسان‌تر می‌کند. این یکی از اصلی‌‍ترین کارکردهای هنر است. اگر شما جلوی دیدن فیلم و کتاب خواندن مردمی که در قرنطینه هستند را بگیرید و بگویید که حق ندارید در این دوران فیلم ببینید یا کتاب بخوانید، قطعاً سپری کردن روزهای قرنطینه سخت می‌شود.

نادری با اشاره به لزوم شجاعت در بحران‌ها، پرسشی مطرح کرد و گفت: جامعه هنری ایران در بحران‌های مختلف چه رفتاری داشته و چگونه به کمک مردم آمده، به نظر شما جامعه هنری ایران شجاع است یا سوداگر؟ 

کیانیان در پاسخ به این پرسش گفت: بستگی دارد که شجاعت را چگونه معنا کنیم، بسیاری از مستندسازها در وضعیت فعلی به بیمارستان‌ها رفته و فیلم‌هایی می‌سازند یا عکاس‌ها که در دل ماجرا هستند، به هر حال این خود نوعی شجاعت است اما من می‌خواهم به شجاعت اصلی هنر اشاره کنم، شجاعت اصلی هنر این است که پیش از وقوع این اتفاقات، آن را هشدار داده‌اند، رمان‌هایی مثل «جنگ جهانی زی»، «کوری»، «طاعون» و... به سیاستمدارها این وضعیت را هشدار داده‌اند و فیلم‌هایی مثل «گذرگاه کاساندرا»، «شیوع»، «جنگ جهانی زی» یا «مردگان متحرک» نیز به همین موضوع پرداختند اما متأسفانه کمتر سیاستمداری به آنها توجه کرد چون اگر اینگونه بود در کشوری مثل آمریکا که به لحاظ اقتصادی کشوری قدرتمند است پس از شیوع کرونا مشکل کمبود ماسک و... به وجود نمی‌آمد.

او افزود: هنر یک جریان جهانی است، شجاعت یک هنرمند در این نیست که به بیمارستان‌ها برود و کار پرستارها را انجام دهد، این کار باعث می‌شود که جلوی دست و پای پرستارها و کادر درمان قرار بگیرد و روند خدمات رسانی را کند کند. هر کس در جای خود کار خود را باید انجام دهد و یکی از کارکردهای هنر همین است که هشداردهد و به آن هشدار تأکید کند. کارهایی مثل همکاری با خیریه‌ها که توسط هنرمندان انجام می‌شود ارزشمند است اما این را با کارکرد هنر اشتباه نگیریم، هر کس می‌تواند به عنوان یک خیر کار خیر انجام دهد و حالا شاید به خاطر رساتر بودن صدای هنرمندان کارها آنها نتیجه بهتری داشته باشد وگرنه این کار را که نمی‌توان هنرمندانه دانست و این ربطی به کارکرد هنر در بحران ندارد.

این بازیگر خاطرنشان کرد: یک مثال اگر بخواهم بزنم کاری است که مرحوم تختی در زلزله بویین زهرا انجام داد، او به بازار رفت و از بازاری‌ها پول جمع کرد و به مردم زلزله‌زده کمک کرد اما الان این کار امکانپذیر نیست، همکاران من مثل آقای انتظامی و آقای پرستویی برای کمک به جلوگیری از اعدام جوانان یک حساب بانکی راه‌اندازی کرده بودند که جلوی این حساب را بستند و عملاً امروز دیگر امکان انجام این کارها وجود ندارد هر چند که تأکید دارم این کارها اصلاً کار هنرمندانه نیست.

او اظهار داشت: کار هنرمند روشنگری است، هنرمند می‌تواند در بحران‌ها به تاریخ اشاره کند و پرسشگر و روشنگر باشد. با هنر می‌توان زیبایی‌های جهان را به مردم نشان داد تا تحمل دوران سخت آسان‌تر شود. شما سریال «چرنوبیل» را ببینید، اوضاعی که ترسمی می‌کند به وضعیت امروز ما بسیار شبیه است، هنر همین کار را انجام می‌دهد و گاه با اشاره به تاریخ می‌توان هشدار دارد که در وضعیت فعلی چه کاری باید انجام دهیم.