بررسی تعاریف گوناگون از مفهوم ایدئولوژی در «درآمدی بر ایدئولوژی»

به گزارش برنا، کتاب "درآمدی بر ایدئولوژی" که با توجه به مباحث نظری فعلی به روز شده است ، توسط یکی از مهم ترین منتقدین معاصر ما ، موضوعی نامفهوم و گیج کننده را روشن می کند.در عصری که با درگیری های شدید ایدئولوژیکی اش از اعصار گذشته متمایز شده است ، بسیاری از پست مدرنیست ها ،ایدئولوژی را مرده اعلام کرده اند. ایدئولوژی پیش از این هرگز در عین این که واقعیتی است که شواهد آن قابل مشاهده است، به عنوان یک مفهوم چنین محدود درک نشده بود. در این اثر که هم برای تازه واردان به این موضوع نوشته شده است و هم برای کسانی که در حال حاضر با این بحث آشنا هستند ، "تری ایگلتون" از تعاریف مختلفی از ایدئولوژی پرده برداری می کند و مفهوم تاریخ شکنجه کننده را از دوران روشنگری تا پست مدرنیسم بررسی می کند.

این کتاب از اندیشه ی متفکران کلیدی مارکسیست و همچنین شوپنهاور ، نیچه ، فروید و ساختارگرایان مختلف روایتی واضح و روشن ارائه می دهد.ایدئولوژی جزو مباحث درسی اصلی برای دانش آموزان و استادان ادبیات و سیاست است. برای کشف این پارادوکس ، "تری ایگلتون" ، منتقد مارکسیستی ، مفاهیم لغزنده و غالبا متناقض ایدئولوژی را تجزیه و تحلیل می کند. "تری ایگلتون" با رد دیدگاه هایی که ایدئولوژی را به موضعی در یک حالت افراطی یا رویکردهای اجتماعی دیگر کاهش می دهند، عقیده دارد که باید آن را از نظر مجموعه ی پیچیده ای از اثراتی در گفتمان درک کرد.

ایدئولوژی همواره مفهومی مناقشه‌انگیز بوده است. نزد پاره‌ای از کسان این مفهوم فراگیرتر و رایج‌تر از آن است که بتواند معنادار و کارآمد باشد. نزد پاره‌ای دیگر، مفهوم ایدئولوژی برای جهانی که دستخوش این‌همه تفاوت و از هم‌گسیختگی است بیش از اندازه همبسته و منسجم است. کتاب درآمدی بر ایدئولوژی هم برای نوآمدگان به این موضوع و هم آشنایان با مفهوم ایدئولوژی تعریف‌های متفاوت و گونه‌گونِ متعدد به دست می‌دهد، و به کاوش درازدامن در تاریخ پر پیچ‌وخم این مفهوم از نهضت روشنگری تا پست‌مدرنیسم می‌پردازد. درآمدی بر ایدئولوژی تفسیرهای روشنی از اندیشه‌ی متفکران اصلی مارکسیست، و دیگرانی چون شوپنهاور، نیچه، فروید و پساساختارگرایان گوناگون فراهم می‌آورد. کتاب تری ایگلتون افزون بر آن‌که بسیاری از مفهوم‌های جانبی مرتبط با موضوع اصلی را روشن می‌سازد، دخالت سیاسی بحث‌انگیزی است در مباحث نظری جاری در جهان گسترده‌ی علوم انسانی.

بخشی از کتاب:

نظریه ی ایدئولوژی که در ایدئولوژی آلمانی (1846) مارکس و انگلس به بیان درآمده است، به این منطق کلی وارونگی و بیگانگی تعلق دارد. اگر نیروها و نهادهای انسانی بتوانند در معرض این فرایند قرار گیرند، پس خود آگاهی هم می تواند. درواقع، آگاهی منوط به کردار اجتماعی است؛ اما در نظر فیلسوفان ایدئالیست آلمان، که مارکس و انگلس ایشان را پیش چشم خود داشتند، آگاهی از این کردارها جدا می شود، در شی فی نفسه حالت بت واره می یابد و به این ترتیب، از رهگذر فرایندی از وارونگی، ممکن است به عنوان خود خاستگاه و زمینه ی زندگی تاریخی مورد کج فهمی قرار گیرد.