زندگی زبان شناس ایرانی مستند رادیویی شد

به گزارش گروه فرهنگ و هنر برنا؛ برنامه  «مستند فرهنگ» به زندگی حرفه ای و فعالیت های مفاخر و بزرگان کشورمان می پردازد .

صادقی در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۰ در خانواده‌ای مذهبی در قم به‌دنیا آمد. پدرش معلم و پدربزرگش، اشرف‌الواعظین، واعظ بود. پدرِ پدربزرگش نیز مجتهد بود. صادقی، پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در حکیم نظامی قم ، در ۱۳۳۸ به دانشگاه تهران رفت و در ۱۳۴۱ لیسانس ادبیات فارسی گرفت. وی در ۱۳۴۲ به دانشگاه سوربن در فرانسه رفت و در آنجا در رشتهٔ زبان‌شناسی عمومی ادامهٔ تحصیل داد و در سال ۱۳۴۶، پس از اخذ مدرک دکتری به ایران بازگشت.

علی‌اشرف صادقی در سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۲ با مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا در تنظیم بخشی از حرف «گ» لغت‌نامهٔ دهخدا همکاری داشته‌است. پس از بازگشت به ایران، صادقی در دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران مشغول به کار شد و تا کسب رتبهٔ استادی پیش رفت. او سرانجام در آغاز سال تحصیلی ۱۳۸۶–۱۳۸۷، به درخواست خود، بازنشسته شد؛ زیرا می‌خواست تمام همت خود را مصروفِ تدوین فرهنگ جامع زبان فارسی کند. این فرهنگ طرحی است که از اواسط دههٔ ۱۳۷۰، با حمایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی و زیرنظر علی‌اشرف صادقی آغاز شده و جلد اول آن، مشتمل بر حرف «آ»، در سال ۱۳۹۲ منتشر شد. صادقی مدیر گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان است و دبیریِ مجلهٔ فرهنگ‌نویسی را برعهده دارد. او همچنین پایه‌گذار مجلهٔ زبان‌شناسی است و تا سال ۱۳۸۶ سردبیر آن بود. صادقی همچنین از ویراستاران دانشنامهٔ ایران و اسلام، دانشنامهٔ جهان اسلام و دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بوده‌است.

دکتر صادقی تألیف ۵ کتاب و بیش از ۱۳۰ مقالۀ علمی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و فرانسوی را در فعالیت‌های پژوهشی خود دارد. از آثار بسیار ماندگار و مشهور دکتر اشرف صادقی می‌توان به تدوین بخشی از حرف "گ" لغت نامه دهخدا، ترجمه و ویرایش دو فصل از کتاب «زبان‌شناسی نوین»، نتایج انقلاب چامسکی، ترجمه کتاب «زبان‌های ایرانی»، اشاره کرد.این اثر از جمله کوشش‌های ارجمندی است که برای طبقه‌بندی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی صورت پذیرفته است. کتاب حاضر در پنج فصل سامان یافته است. در ابتدا اطلاعاتی درباره خانواده زبان‌های ایرانی ارائه می‌دهد و سپس به زبان‌های ایرانی باستان، ایرانی میانه و ایرانی نو می‌پردازد و در خاتمه، کلیاتی راجع به طبقه‌بندی تاریخی و گویش شناختی این زبان‌ها بیان می‌کند. اضافه کردن سال‌های قمری در کنار سال‌های میلادی، برخی توضیحات و ذکر بعضی منابع مهم و اساسی از دیگر اقدامات ایشان است. این کتاب در دوره هجدهم انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب سال معرفی و برگزیده شد. ترجمه «زبان‌های ایرانی از ارانسکی»، تصحیح ترجمه الابانه، «شرح السامی فی الاسامی»، تصحیح «خلاصة الاشعار و زبدة الافکار»، «تصیح ترجمه الابانه»، تصیح «فرهنگ فارسی مدرسه سپهسالار»، تصحیح و تحشیه «لغت فرس اسدی»، «تکوین زبان فارسی»، «دستور زبان فارسی برای رشته فرهنگ و ادب آموزش و پرورش» در سه جلد، «فارسی قمی»، «مسائل تاریخی زبان فارسی» «نگاهی به گویشنامه‌های ایرانی» از دیگر تألیفات این استاد بزرگوار می‌باشد. انتخاب به عنوان چهره ماندگار عرصه زبان و ادبیات فارسی در نخستین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۰ از افتخارات این استاد تمام دانشگاه تهران است.

مستند فرهنگ را ساعت ۲۰:۰۰ روی موج اف ام ردیف ۱۰۶ مگاهرتز از رادیو فرهنگ بشنوید.