مصلح اجتماعی نیستم، نویسنده‌ام!

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ مریم جهانی که دو شب قبل جایزه بهترین رمان بلند جلال آل احمد را از آن خود کرد در گفتگو با برنا درباره تاثیر این جایزه در زندگی کاری اش گفت: به نظرم فکر نمی کنم این راه را سخت تر کند و تأثیر معکوس داشته باشد بلکه بازخورد مناسب همیشه به هنرمند کمک می‌کند بداند راهی را که در پیش گرفته درست است.

این نویسنده درباره اینکه جایزه ادبی جلال می تواند تأثیری در فروش رمان «این خیابان سرعت گیر ندارد» داشته باشد؟ عنوان کرد: امیدوارم این اتفاق بیفتد. دوست دارم در فروش این رمان تأثیر داشته باشد.

 جهانی در خصوص اینکه رمان «این خیابان سرعت گیر ندارد» را تا چه اندازه فمینیستی و زنانه می بینید؟ گفت: گاهی می شنوم می گویند این رمان فمینیستی است ولی این رمان را اصلا فمینیستی نمی دانم، کلمه فمینیستی می تواند معانی خیلی وسیعی داشته باشد که می توان برداشت های مختلفی از آن داشت. من رمان «این خیابان سرعت گیر ندارد» را فقط درباره دغدغه های یک زن می بینم که می خواهد به خواسته هایش برسد و برای رسیدن به آنها بجنگد.

 نویسنده مجموعه داستانی «چراغ های خاموش» در پاسخ به این سوال که چرا این رمان در 29 فصل روایت شده و آیا این انتخاب برای بالا بردن ضرب آهنگ بوده یا در این عدد مفهومی برای او نهفته بوده است؟ توضیح داد: در این رمان شهره 30 سالش است. عدد 29 یعنی 30 سالگی او دیگر دیده نمی شود و قبل از 30 سالگی. به نوعی می توان گفت 29 برای من عدد خاصی بود ولی  وقتی که یک زن راننده تاکسی است ضرب آهنگ داستان باید بالا برود و می توانستم این رمان را در 30 یا فصول بیشتری بنویسم ولی عدد 29 را چون برای من خاص بود انتخاب کردم.

جهانی با توجه به بالا رفتن آمار طلاق زنان و موانع و مشکلات زیادی که برای ادامه زندگی این افراد در شهرهای بزرگ و کوچک دارد؛ گفت: به نظرم این موانع برای زنان خیلی کمتر شده است. فضا برای زنان خیلی بازتر شده و در حال شناخت توانایی های خود هستند و به توانایی های شان واقف می شوند. به این موضوع دید مثبتی دارم و حتی در قسمت پایانی این رمان (آمدن راننده تاکسی) یک نقطه امید است، یعنی امید را در جامعه زنان می بینم.

مریم جهانی درباره اینکه در این رمان گاهی مخاطب حس می کند نویسنده می خواهد در نقش راوی به داد زنان مطلقه ای که پناه ندارند برسد و به نوعی مصلح اجتماعی باشد، عنوان کرد: یک نویسنده نباید به هیچ عنوان خود را در نقش یک مصلح اجتماعی ببیند بلکه فقط واقعیت های جامعه را در قالب داستان نشان می دهد. خوانندگان هم می توانند هر برداشتی از این واقعیت داشته باشند. زمانی که یک نویسنده بخواهد در قالب یک مصلح اجتماعی باشد از همان لحظه کارش تمام است و به بن بست کشیده می شود.

نویسنده جوان کرمانشاهی در پاسخ به این سوال که آیا این رمان نگاه منتقدانهای به استان کرمانشاه دارد یا کلا حامی حقوق زنان است که تا حدودی در این سال ها نادیده گرفته شده اند؟ می گوید: کلمه «حامی» را اصلا دوست ندارم، به عنوان یک نویسنده در این رمان از هیچ چیزی حمایت نمی کنم و حتی قصد حمایت از هیچ جریان و به چالش کشیدن زادگاهم کرمانشاه را هم ندارم. شاید بعضی از مخاطبان بعد از خواندن این رمان بگویند این زن کار درستی انجام می دهد و یکی دیگر معتقد باشد چه دلیلی دارد یک زن اینقدر یاغی و سرکش باشد؟ و... در حالیکه این رمان در حال نشان دادن واقعیت هاست و فقط چیزی را که در واقعیت جامعه دیده ام داستانی کردم همین.

وی درباره اینکه شخصیت «شهره» چقدر به مریم جهانی شبیه است؟ و چقدر اتفاقی که در این رمان برای «شهره» افتاد برای مریم جهانی افتاده است؟ توضیح داد: یکی از اشتباهات رایج این است که داستان به نویسنده ربط داده می شود در حالیکه نویسنده وقتی دست به قلم می برد از دنیای خود جدا می شود و حرف های دیگران در نوشته های او تأثیری ندارد و درباره خودش چیزی نمی نویسد. در زندگی شخصی ام اتفاق نیفتاده ولی بعضی از شخصیت های این رمان را از آدم های اطرافم وام گرفته ام.

برنده دهمین جایزه ادبی بخش رمان جلال آل احمد از فعالیت جدید خود خبر داد و گفت: مجموعه داستانی جدیدی نوشته ام که فضای این مجموعه حدود 90 درصد با رمان «این خیابان سرعت گیر ندارد» و مجموعه داستان قبلی ام «چراغ های خاموش» متفاوت است و به دغدغه های فلسفی و اجتماعی انسان ها می پردازد. هنوز برای آن اسمی انتخاب نکرده ام و برای چاپ این مجموعه داستانی هیچ عجله ای ندارم، شاید دلیلش وسواسم باشد. می خواهم  لابه لای کار اصلی ام که نوشتن رمان است آرام آرام این مجموعه داستانی را نهایی کنم. همچنین طرح رمان جدیدی را ریخته ام که نگارش آن حدود یکی، دو سال طول می کشد.

گفتگو: سها راستاد