برای انتخاب بازیگر دستمان بسته است/حقوق و دستمزد انضباطی ندارد

برای بررسی دستمزد بازیگران بر ساخت سریال های تلویزیونی و گرانی بازیگران در این بخش سراغ بهروز مفید و امیر پور رحمانی رفتیم، بهروز مفید سابقه ای طولانی در ساخت سریال های تلویزیونی دارد، او هم مانند بسیاری از تهیه کنندگان نامتناسب بودن دستمزدها را معضلی بزرگ می داند. مفید معتقد است یک تهیه کننده حرفه ای زیر بار تحمیل بازیگران گران قیمت نمی رود. امیر پوررحمانی این روزها مشغول اتمام سریال «آسمان هوای باران دارد» است، او گفت تلویزیون باید با استفاده از برخی ظرفیت ها افرادی را از نوجوانی برای بازیگری، فیلمنامه نویسی و ... برای خود تربیت کند و همچنین سیستمی طراحی کند تا بتواند مشکل دستمزدهای نامتعارف را برطرف کند و نقش مولد خود را ایفا کند.

بهروز مفید، در کارنامه خود تهیه کنندگی سریال های «زیر زمین»، «هشت و نیم دقیقه»، «محکومین» را در کارنامه دارد و در حال حاضر مشغول پیش تولید فصل دوم سریال «محکومین» است. او به کمبود بازیگر نقد دارد و عرضه و تقاضا را نتیجه وضعیت الان در حوزه بازیگری می داند. او منکر نقش بازیگران خوب در پیشبرد یک مجموعه نیست، اما نامتناسب بودن دستمزدها را هم نفی نمی کند.

بهروز مفید بازار یا عرضه و تقاضا را نتیجه انتخاب بازیگران خواند و گفت: «ما سراغ هر قالب شخصیتی که می رویم با تعداد محدودی بازیگر روبرو هستیم. ما اگر فیلمنامه خوب و کارگردان خوب داشته باشیم حتما ملزم نیستیم که از بازیگران گران قیمت استفاده کنیم. اما باید بپذیریم که بازیگر هم نقش خودش را در یک سریال دارد. ممکن است حضور یک بازیگر نتیجه صد در صد نداشته باشد، ممکن است سریالی با نابازیگران کار موفقی باشد، اما این به آن معنی نیست که بازیگر نقشی در این قضیه ندارد. بعضی از بازیگران هستند که بیننده آن ها را برای آن نقشی که انتخاب شدند دوست دارد و این به ما کمک می کند، در این حالت عرضه و تقاضا مقداری شرایط را برای ما سخت خواهد کرد.»

او همچنین با بیان اینکه از طرف دیگر تلویزیون با محدودیت بودجه مواجه است ادامه داد: «این موضوع باعث می شود فشار روی تهیه کننده بیاید و ممکن است در قسمت های دیگر کم گذاشته شود. شاید یکی از راه حل های آن این باشد که مدیریت سیما در کنار اینکه برای تهیه کنندگان کنترل هزینه می کند، ورود کند و تلاش کند تا دستمزدهای کلان را هم به نحوی کنترل کند. این موضوع در صورتی قابل اجرا است که مدیریتی متمرکز داشته باشیم.»

مفید با تاکید بر اینکه بخش بزرگی از ارتزاق بازیگران ما در تلویزیون اتفاق می افتد، توضیح داد: «سینما فضای محدودتری دارد، نوع بازیگرهای آن هم خاص تر است. من نفی نمی کنم که بعضی مواقع باید دستمزدهای متناسب به بازیگرانی پرداخت کند که حضورشان کمک خوبی به یک سریال می کند، اما کنترل کردن آن و داشتن یک مدیریت متمرکز مهم است. این موضوع از عهده تهیه کنندگان به تنهایی بر نمی آید، یک تهیه کننده دوست دارد که برای سریالش اتفاق خوبی بیافتد و بعضی مواقع مجبور می شود که امتیاز بیشتر به وزنه بازیگری بدهد، در نتیجه ناخودآگاه وقتی بودجه محدود است به جاهای دیگر لطمه می خورد.»

تهیه کننده «محکومین» با مخالفت به این موضوع که برخی از تهیه کنندگان به خاطر حضور بازیگران گران قیمت از عوامل دیگر مانند فیلمنامه، تصویر و ... راحت تر عبور می کنند گفت: «یک تهیه کننده اگر حرفه ای عمل کند، همه این ها را باید جای خودش گذاشت. یک تهیه کننده حرفه ای حتما برای فیلمنامه ارزش ویژه ای قائل است و اگر فقط به دنبال بازیگر است به نظر من می تواند دنبال فضا در گیشه سینما بگردد یا تهیه کننده حرفه ای نیست. چون وقتی سریالی پخش می شود مخاطب قطعا برایش سوال پیش می آید این سریال چرا ساخته شد، این فیلم چه حرفی برای گفتن داشت، دیدن این فیلم چه کمکی به من کرد، این ها دغدغه هایی است که یک تهیه کننده باید تحت هر شرایطی داشته باشد.»

بهروز مفید با تایید این نکته که متاسفانه این نقطه ضعف وجود دارد که برخی از تهیه کنندگان تحت تاثیر برخی از مدیران از بازیگران خاصی استفاده می کنند، ادامه داد: «البته این موضوع شامل حال همه مدیران نمی شود. برخی از مدیران باهوش عمل می کنند و به مجموعه عوامل توجه می کنند. هر موقع که چه مدیریت و چه تهیه کننده این جامعیت نگاه را داشته باشند، اتفاق نسبتا خوبی می افتد. اگرچه در کار فیلم و سریال همه چیز را نمی توان صد در صد پیش بینی کرد. مثل ساختمان سازی نیست که بگوییم اگر این نقشه را داریم و مصالح و بقیه موارد هم هست حتما ساختمان خوبی ساخته می شود. در کار فیلم و سریال همیشه پارامترهای ناشناخته ای در کار است، به همین دلیل بعضا می بینیم کارگردانان بزرگ در کنار کارهای بزرگی که دارند کارهای متوسط هم تولید می کنند.»

او در پایان گفت: «اما این حرف هم حرف درستی است که هر جا مدیر درستی انتخاب شده، تهیه کننده، تهیه کننده خوبی بوده، کارگردان متناسب با آن ژانر انتخاب شده و برای فیلمنامه وقت گذاشته شده، آن اتفاقی که باید تا حدود زیادی افتاده است، هر جا که فقط دلمان خواسته با یک بازیگر عکس بگیریم یا در تیتراژ عناوینی باشد و به فیلمنامه، به حرفه ای بودن کار، به تهیه کننده، به انتخاب کارگردان متناسب آن ژانر و ... اهمیت ندادیم، حتما خودش را روی آنتن نشان داده و کار خوبی نشده است.»

امیر پوررحمانی، تهیه کننده سریال های «آسمان همیشه ابری نیست» و «آسمان هوای باران دارد» است. او در کارنامه خود تولید برنامه «سیمای مدرسه» را نیز دارد. پوررحمانی مشکل اصلی در تولیدات این روزهای صدا و سیما را فقط دستمزدهای بالای بازیگران نمی داند، او معتقد است نبود سیستمی جامع برای تعیین دستمزدها اشکال اصلی است. او همچنین از طرحی گفت که سال ها پیش به تلویزیون برای تولید نیروهای مختلف از جمله بازیگر و نویسنده ارائه داده، اما با اقبال مواجه نشده است.

امیر پوررحمانی، تهیه کننده تلویزیون با ابراز تاسف از اینکه چه حقوق و دستمزد برای بازیگران و چه دیگر موارد نظم و انضباطی ندارد گفت: «محلی، اجلاسی یا مجمعی باید باشد که دستمزدها را مشخص کند و بتواند عدالتی در پرداخت دستمزدها ایجاد کند تا مثلا من به عنوان تهیه کننده بدانم چقدر باید دستمزد بدهم. مثلا بازیگری برای پروژه ای می گوید چون تا الان پول من را ندادید یا فلان تاریخ پرداخت می کنید من بازی نمی کنم و کل پروژه را میان راه خوابانده است. متاسفانه این اشکال سازماندهی نداشتن است، اگر صدا و سیما جایی را مشخص کند و برای دستمزدها روندی معلوم کند که بازیگرها چه نرخی دارند، من به عنوان تهیه کننده تکلیفم مشخص است. خیلی موارد بوده است که در پروژه ای به این دلیل که صدا و سیما مشکل مالی داشته و مقصر هم نبوده است، بازیگر جلوی دوربین نیامده و کل پروژه خوابیده است و ما ضرر مالی زیادی کرده ایم.»

پور رحمانی در خصوص نقش مولد تلویزیون از پیشنهادش به تلویزیون در سال های گذشته گفت و در این خصوص توضیح داد: «سال ها در آموزش پرورش و در سیمای مرکز بودم، زمانی پیشنهادی دادم و گفتم هنرستان های زیادی داریم که می توانیم در آن ها افرادی را برای صدا و سیما تربیت کنیم که متعلق به صدا و سیما باشند. متاسفانه این پیشنهاد را قبول نکردند، اشخاصی را که بازیگر نبودند آمدند، بعد این افراد دیگر خدا را هم بنده نبودند، چون سیستم هدایتگر و مدیریت واحد در سازمان نداشتیم. فرض کنید یک تهیه کننده ناشی می آید، بازیگری می آورد و مبلغ زیادی به او پرداخت کرده است و دیگر نمی توانیم آن را جمع کنیم. در صورتی که اگر بازیگر را از دوره نوجوانی تربیت کنیم، این بازیگر با اصول درست و برای صدا و سیما تربیت می شود. اما متاسفانه به همین چند بازیگر قناعت کردیم و ضربه خوردیم. الان به بازیگرهایی راضی می شویم که بازیگر نیستند. متاسفانه الان خیلی از بازیگرهای ما خاک صحنه تئاتر را نخورده اند. از طرفی هم الان هر شبکه ای که عوض می کنید همان بازیگران تکرار می شوند. این موارد است که به تولید ضربه می زند.»

او یکی از مشکلات اصلی را محتوای تولید شده دانست و گفت: «متاسفانه سازمان صدا و سیما به مردم نگاه می کند و می خواهد سریال را بین مردم جا بیاندازد. ما الان در جامعه از نظر محتوایی مشکل داریم. دلیل این که بعضی از سریال ها محتوا ندارد این است که پول خرج نمی کنیم. ما هزینه تحقیقات و کارشناسی نمی کنیم، معضلات را بررسی نمی کنیم. در سریال ها متخصص تربیتی و خانواده نداریم، سریالی می سازیم و متاسفانه بعد می بینیم همان سریال چقدر منفی عمل کرده است. من در زمینه محتوا در سیمای مدرسه کار کردم، اما باید به شما بها بدهند، تا بشود کار کرد، همچنین تنها هم نمی توان کاری از پیش برد. مثلا در جلسه برآورد وقتی که شرح دادم گفتند بازیگر چهره چه کسی را داری؟ اگر بازیگر معروف نیاورم سریال من خوب نبوده و حمایت مالی هم نشده است، این مواردی است که باید فرهنگ سازی و درست شود.»

تهیه کننده «آسمان هوای باران دارد» در پایان بیان کرد: «تناسبی در میزان دستمزدها وجود ندارد، جایگاه تهیه کننده، کارگردان، بازیگر و ... تعریف نشده است. باید سیستمی حاکم شود، مثلا باید مشخص شود فیلمنامه این قیمت را دارد، بازیگر این قیمت را دارد و ... اگر این موارد تعریف و سازماندهی شود بسیاری از معضلات حل می شود. ممکن است جوانی فیلمنامه خوبی بنویسد اما چون فلان فرد معروف نیست مبلغ کمی برای آن مصوب می شود، باید گفت دستمزد به نام نیست، بلکه به توان نگارش فرد است. شایسته سالاری وجود ندارد. سازمان صدا و سیما باید روزی وارد این مسئله شود و آن را حل کند، اما تا الان اتفاقی نیفتاده است.»

ادامه دارد...