جیریا پایتخت فرش دستبافت ایران

  در 60 کیلومتری شهر اراک روستایی تاریخی وجود دارد که اگر چه همچون بسیاری روستاهای دیگر تماشایی و خوش آب‌وهواست، اما نامش به واسته دست‌بافته‌های زیبای ساکنانش در تمام ایران معروف شده است. تراکم بالای فرش جیریا یکی از ویژگی‌های مهم آن است. بیشتر این فرش‌ها در 160 رج و گاه تا 200 رج هم بافته می‌شود. این تراکم باعث شده که این فرش به نام «فرش آهنین» هم معروف شود. این سفتی و استحکام به حدی است که وقتی روی آن راه می‌روید، تفاوتش را با فرش‌های دستبافت دیگر کاملاً احساس می‌کنید.این ویژگی عمر این فرش‌ها را هم بالا می‌برد؛ فرش‌هایی که علاوه بر استحکام، به دلیل نقش‌های متنوع و زیبای‌شان مثل مهرجو و شاه‌عباسی زینت‌بخش خانه‌های بسیار شده‌اند. بافت فرش جیریا را بیشتر زن و مردان بافنده با تجربه بر عهده دارند. بافندگانی که با رعایت اصول فنی و هنری، بافته دست‌شان محصول صادراتی درجه یک است. فرش جیریا انواع مختلفی دارد و بیشتر براساس اندازه و نقش نام‌گذاری می‌شود چطور می‌بافند؟ بافت‌ فرش جیریا همان مراحل بافت فرش‌های معمولی را دارد. دار و چله‌کشی: برای بافت قالی‌جیریا اول باید دار قالی برپا شود. دار قالی‌های جیریا، مثل بیشتر قالی‌های ایرانی، عمودی است. بعد از دار قالی‌ نوبت به «چله کشی» می‌رسد. چله‌کشی در واقع همان نصب تاروپودها روی دار است که نخ‌های پشمی یا ابریشمی روی آنها گره می‌خورد. چله‌کشی با توجه به ابعاد و رج شمار قالی انجام می‌شود و بنابراین برای هر نوع فرش متفاوت است. کوجی بندی و هاف‌گذاری: بعد از مرحله چله‌کشی نوبت به کوجی‌بندی یا کجوبندی می‌رسد. کجو وسیله‌ای چوبی یا فلزی است که از آغاز تا پایان بافت قالی بر روی دار باقی می‌ماند که برای نظم دادن به تارها و برای جدا کردن تارهای زیروروی قالی استفاده می‌شود. بعد از کوجی‌بندی نوبت هاف‌گذاری می‌رسد. هاف‌ میله‌ای کمتر از کوجی است که آن هم روی دار نصب می‌شود و با عقب و جلو بردن هاف ‌چله‌ها جابه‌جا می‌شوند. زنجیره‌بافی: بعد از کوجی‌بندی و هاف‌گذاری، نوبت به زنجیره‌بافی می‌رسد زنجیره‌بافی با یک رشته نخ در اول و آخر دار قالی انجام می‌شود تا بعد از اتمام بافت، فرش از هم گسیخته و پاره نشود. بافت فرش: بعد از تمام این مراحل نوبت به بافت فرش می‌شود که تمام آنها براساس نقشه انجام می‌شود. بافندگان فرش جیریا در استان مرکزی معتقدند برای بافت این فرش باید حتماً از نقشه‌های اصیل قالی استفاده شود.