گرانی گوشت؛ قاچاق گوسفندان یا بی تدبیری مسئولان!؟

به گزارش خبرگزاری بُرنا در هرمزگان ؛ افزایش قیمت گوشت در کشور که از سال گذشته همزمان با افزایش تورم و تلاطم بوجود آمده در بازار و افزایش ناگهانی کالاهای اساسی آغاز شده، همچنان ادامه داشته و نارضایتی مردم از این آشفته بازار را بهمراه داشته است.

 متاسفانه در این بین برخی از سازمان ها و نهادها و بخش های مختلف دولتی و غیردولتی از همان سال گذشته و همزمان با موج گرانی ها و ناتوانی در کنترل بازار، سعی کردند تا با بهره گیری از شگرد های عملیات روانی رسانه ای، توپ را به زمین دیگری انداخته و با آشفته نمودن امنیت روانی جامعه و تشویش اذهان عمومی، به نوعی از پاسخگویی به افکار عمومی در موضوع چرایی گرانی ها، از پاسخ به علل گرانی برخی محصولات، شانه خالی کنند.

موضوع افزایش قیمت گوشت هم که به نوعی به یک دغدغه برای مردم تبدیل شده بود از سال گذشته در مصاحبه های غیرکارشناسی و بدون هرگونه برآورد و استناد علمی و منطقی برخی از مسئولان دولتی و غیردولتی به "قاچاق دام" ارتباط داده شد که بهترین راه برای فرار از پاسخگویی به مطالبات مردمی بود .

در آخرین اظهار نظرها هم یکی از فعالان بخش خصوصی در گفتگویی با یکی از رسانه ها که در روزهای گذشته منتشر گردید، بار دیگر قاچاق دام را علت گرانی گوشت دانست و در اظهاراتی جدید" بندرعباس" را گلوگاه قاچاق دام در کشور دانست!!

گستردگی نوار مرزی در کشور و وجود کم و بیش قاچاق احشام در طول سالیان گذشته از یک سو و سختی و مشکلات اندازه گیری علمی و برآوردی سریع از میزان حجم قاچاق کالا چه در داخل و چه به خارج از کشور از سوی دیگر بهترین فرصت را برای این مسئولان فراهم نمود تا با یک فرافکنی آشکار رسانه ای ، ضعف های مدیریتی و نظارتی خود را در حوزه اقتصادی و کنترل بازار پوشش داده و به اصطلاح توپ را از زمین خود خارج و به زمینی دیگر پرتاپ نمایند که سابقه عملکرد و تلاش های جهادگرانه دستگاه های امنیتی و انتظامی و مرزبانی در راستای مقابله و مبارزه بی امان با پدیده پیچیده و شوم قاچاق و آن هم با کمترین امکانات و هزینه ممکن برکسی پوشیده نیست.   

شایان ذکر است مصاحبه های مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به عنوان بالاترین مقام رسمی و دولتی!! در اظهار نظرهای پیرامون قاچاق کالا و همچنین برآورد اطلاعاتی و عملیاتی مسئولان انتظامی و مرزبانی به هیچ عنوان با  اظهارات غیر مسئولانه و بدون مبنای کارشناسی مسئول موصوف ، تناسخی نداشته لیکن ماجرای بازی با افکار عمومی و ماراتن انداختن توپ به زمین دیگران در حوزه گرانی گوشت قرمز تمامی ندارد.

 نکته جالب تر در گفته های این مسئول بخش خصوصی اینکه وقتی خبرنگار سوال می کند چرا بندرعباس را گلوگاه قاچاق دام می داند ؟ وی در پاسخی از همان جنس ادعای مطروحه بیان می دارد: در دیگر استان های کشور جابجایی دام به سمت مرزها ممنوع است! و نظارت های زیادی صورت می گیرد و استان هرمزگان در این خصوص کنترل نمی شود!!! و گلوگاه قاچاق دام است و در هفته حدود 7 هزار راس گوسفند از بندرعباس به کشور عمان قاچاق می شود!!!

 بی اعتباری اظهارات این فرد زمانی بیشتر آشکار می شود که به آمارهای کشف دام قاچاق در سرتاسر کشور رجوع کنیم.

بعنوان مثال در سال گذشته از حدود 200 هزار راس قاچاق دام کشف شده در کشور تنها بیش از 12 هزار راس آن یعنی حدود 7 درصد سهم استان هرمزگان بوده که با تلاش ماموران پرتلاش انتظامی و دریابانی استان کشف گردید و بیش از 188 هزار راس باقی مانده در سایر استانها  و نقاط مرزی کشف گردید!

این چه استدلالی است که وی بیان می کند در دیگر استان های کشور جابجایی دام به سمت مرزها ممنوع است و نظارت های زیادی صورت می گیرد و استان هرمزگان در این خصوص کنترل نمی شود و گلوگاه قاچاق دام است؟!! و این در حالیست که قاچاق دام و بطور مشخص گوسفند زنده از طریق دریا بدلیل سختی و مخاطرات بسیاری که برای قاچاقچیان در انتقال و جاسازی گوسفندان در شناورها به همراه دارد، سهل و آسان نیست آنهم با این حجم عجیبی از قاچاق که وی بیان می دارد !!

فرای این مسأله سوالاتی مطرح است که چقدر قاچاق دام در گرانی گوشت تاثیرگذار است؟ آیا واقعا عامل اصلی گرانی، قاچاق دام است؟! اصلا حجم قاچاق دام در مقایسه با دام موجود در کشور چه قدر است؟ اساساً سهم قاچاق دام در گرانی گوشت از سوی کدام مرجع کارشناسی بررسی گردیده است؟ آیا ایشان شخصاً در زمینه اندازه گیری و برآورد میزان قاچاق تخصص و تجربه لازم دارند ؟

استناد وی در این ادعا به کدام مرجع تخصصی حتی غیر دولتی در زمینه اندازه گیری حجم قاچاق دام زنده آن هم بطور خاص از یک استان مشخص ، صورت گرفته است؟ و بسیار سوالاتی از این دست که می بایست بدان پاسخ داده شود.  

اینکه قاچاق دام از مرزهای ایران به کشورهای همسایه توسط افراد سودجو صورت می گیرد و از سال گذشته هم شدت بیشتری گرفته که تردیدی در آن وجود ندارد و ممکن است این اتفاق به صورت موردی یا در سطح پایین در برخی نقاط مرزی رخ دهد، اما اینکه به صورت سازمان یافته و بصورت گسترده و فراگیر و بدون کنترل ماموران صورت پذیرد و عامل اصلی گرانی گوشت مطرح گردد اصلا مورد تایید نیست و این هم جفا در حق مردمی است که از مسئولان خواستار کنترل بازار و کاهش نرخ گوشت هستند و هم ظلم در حق مرزبانان بیدار و نیروهای خدوم انتظامی است که شبانه روز در نقاط مرزی در شرایط سخت در برابر قاچاق که بعنوان یک تکلیف و ماموریت اساسی است مبارزه می کنند، می باشد.

باید از وی پرسید وقتی در کشور 58 میلیون راس دام سبک تولید می شود، و بر اساس گزارش های ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و دستگاه های نظارتی و امنیتی در بدبینانه ترین حالت ممکن ، حجم قاچاق دام نزدیک به تنها یک میلیون راس است چطور این مقدار می تواند نقش اساسی در گرانی گوشت داشته باشد؟!

همانگونه که جانشین ناجا در اوخر سال گذشته گفتند "برآورد ناجا این است که حداکثر میزانی که در حوزه قاچاق دام صورت گرفته بیش از یک درصد نیاز جامعه نیست در حالی که جوسازی ها به گونه ای است که عده ای به دنبال پمپاژ ناامیدی در جامعه هستند و لازم است مسئولان کشور تفاوت بین آنچه که واقعیت دارد با آنچه که به صورت شایعه و جوسازی در جامعه پراکنده می شود را به مردم توضیح دهند و این فضای التهاب آفرینی عده ای سودجو را بشکنند".

 سردار رضایی فرمانده مرزبانی ناجا هم مدتی قبل درباره اظهار نظر غیر کارشناسانه برخی از مسئولان در خصوص قاچاق دام زنده و گرانی قیمت گوشت، گفته بود: "امروز مرزبانی نیروی انتظامی به طور جدی مقابله با قاچاق دام زنده را در دستور کار قرار داده است و گرانی گوشت ناشی از قاچاق دام نیست، چرا که مرزبانان بر کنترل مرز اشرافیت کامل دارند".

 البته همه این موارد دلیلی بر نبود قاچاق دام نیست و ممکن است در استان هرمزگان بصورت محدود قاچاق دام صورت پذیرد اما با برنامه ریزی و ایجاد هماهنگی فرماندهان مرزبانی و انتظامی استان با دستگاه های متولی دیگر شامل (تعزیرات، جهاد کشاورزی، دامپزشکی و ...) مانع از خروج قاچاق دام شده به طوری که در بعضی از مناطق به صفر رسیده است و کنترل های انجام شده بعنوان مثال در حوزه استحفاظی شهرستان میناب که یکی از مناطق مدنظر قاچاقچیان دام بود اکنون از 7 نقطه قاچاق در این منطقه به یک نقطه رسیده است که آنهم با کنترل دقیق از سوی مرزبانان و نیروهای انتظامی، قاچاقچیان با ریسک بالا به این امر اقدام می کنند.

امروز باید مسئولان مربوطه پاسخ دهند که برابر گزارشهای احصاء شده از خروجی بانک مرکزی و وزارت صنعت، وقتی دولت برای تأمین 25 قلم کالای اساسی از جمله گوشت قرمز، میلیاردها دلار ارز 4200 تومانی تزریق کرده ، این امر چه تاثیری در کنترل بازار بویژه کاهش قیمت گوشت داشت و چرا کسی پاسخگوی خروجی این همه ارز از بودجه مملکت برای کنترل بازار نیست؟

چرا برای فرار از پاسخگویی موضوع قاچاق دام مطرح می گردد که قبلاً هم عنوان گردید در بدبینانه ترین حالت سالیانه نزدیک به 10 هزار تن دام زنده از کشور قاچاق می شود که سهم یک درصدی آن نسبت به کل واردات و تولید داخل کشور نمی تواند عامل اصلی برهم خوردن تعادل در بازارگوشت باشد.

برخی از مسئولان نیز ضمن اینکه قاچاق دام را مطرح می کنند، خروج دام بوسیله قاچاق و کاهش تولید دام در کشور و تقاضای بالای مردم را علت گرانی می دانند که لازم است این مسئولان را به آمارهای گمرک کشور رجوع دهیم که در سال گذشته واردات برخی نهاده های دامی مثل ذرت دامی با تخصیص ارز دولتی با افزایش 30 درصدی مواجه شده است که این موضوع نشان می دهد با توجه به ثبات نسبی مصرف در تامین خوراک دام در داخل با مشکل جدی مواجه نبوده ایم.

سوال اینجاست اگر تولید داخل دام در حوزه گوشت برابر اظهارات اینگونه مسئولان با کاهش رو به رو شده است، دلیل افزایش قابل توجه واردات نهاده های دامی آن هم با ارز دولتی چیست؟ آیا غیر از این است دستهایی پشت پرده هستند که ذهن مردم را از کم کاری برخی از مسئولان دور کنند؟

وقتی معاون توسعه بازرگانی و صنایع وزیر جهاد کشاورزی در گفتگویی با رسانه های گروهی می گوید مشکل خاصی در تامین گوشت قرمز وجود ندارد و واردات آن نسبت به گذشته بیشتر شده و تولید آن هم تغییری نسبت به گذشته نداشته است، باید بدنبال دلایل اصلی افزایش قیمت گوشت باشیم که بدون تردید فاکتورهای متعددی اعم از گرانی سراسری در کالاهای مختلف، افزایش قیمت نهاده های دامی، افزایش هزینه های نگهداری، افزایش تقاضا،  احتکار، افزایش نرخ دلار، ممنوعیت صادرات دام سبک و بازار مناسب آن در برخی کشورهای همسایه، قاچاق، دلالی و... گشت و بررسی همه جانبه و دقیق و اصولی می تواند راه گشای حل این معضل باشد، وگرنه بیان کردن یک موضوع بعنوان عامل اصلی گرانی پاک کردن صورت مسأله است.

اما آنچه مسلم است، اینکه به اذعان مسئولان وزارت جهاد کشاورزی کمبودی در تولید و عرضه آن وجود ندارد و در سال گذشته نیز 2 برابر سنوات گذشته واردات گوشت قرمز انجام شده و ثبت سفارش آن نیز همین وضعیت را دارد ولی با این وجود کسی نمی‌داند چرا با این همه تدارک و هزینه‌ای که دولت برای تولید و واردات گوشت قرمز آن هم با ارز ۴۲۰۰ تومانی دیده، قیمت این محصول پروتئینی این‌قدر افزایش یافته و بازار آن آشفته شده است؟

وقتی دادستان اسبق تهران در گفتگویی عنوان می کند گزارش‌هایی که اخیراً به دادسرای تهران واصل شده موید این است که عده‌ای درصدد ایجاد انحصار یا کمبود عمدی عرضه گوشت قرمز در کشور برای گرانی آن هستند بهتر است برخی مسئولان بجای فرافکنی مشکل را از سرمنشاء خودش پیدا کنند و برای حل آن گام اساسی بردارند.

مجموعه نیروی انتظامی و فرماندهی مرزبانی بدون تردید بر اساس تدابیر فرماندهان و بویژه منویات مقام معظم رهبری و فرماندهی معظم کل قوا که امسال را سال رونق تولید دانستند، مبارزه با قاچاق را یکی از مهمترین الزامات تحقق شعار سال می دانند.

همانگونه که فرماندهان ناجا در ابتدای سال مطرح کردند مبارزه با قاچاق دام زنده یکی از برنامه های اولویت دار نیروی انتظامی و مرزبانی در سال جاری بوده و با کسانی که بخواهند با نیازمندی های اصلی مردم بازی کنند برخورد قاطع و بدون مسامحه خواهد شد.

امروز اگر فرماندهی مرزبانی استان هرمزگان و محموعه فرماندهی انتظامی استان این ادعا را دارند که با برنامه های منسجم و هدفمند قاچاق دام در استان را در کنترل دقیق خود دارند حرف گزافی نیست.

یکی از اقدامات مهم مجموعه مرزبانی و انتظامی استان در تنگ کردن عرصه بر قاچاقچیان دام این بود که در برگ های ارزشگذاری کالاهای مکشوفه قاچاق صادره از گمرک قیمت جریمه بسیار پایین محاسبه می گردید و این موضوع با عنایت به وضعیت اقتصادی و کمبود فراورده های گوشتی در کشور و همچنین با دستورالعمل های صادره از ناجا در خصوص ممنوع بودن و برخورد قاطع با قاچاق احشام تناقض داشته و عملاً  هیچگونه بازدارندگی برای افراد متخلف و قاچاقچی در پی نداشت که با رایزنی و برگزاری جلسات متعدد با مدیر کل تعزیرات حکومتی استان هرمزگان مقرر گردید جریمه قاچاق احشام برابر با بند خ  ماده یک  قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که اشعار می دارد: ((ارزش کالای خروجی عبارت است از قیمت آزاد کالا در نزدیکترین بازار داخلی عمده فروشی محل کشف به اضافه هزینه حمل و نقل و هزینه هایی مانند عوارض ویژه صادراتی و کلیه یارانه هایی که به آن کالا تعلق می گیرد)) محاسبه گردد، بنحوی که امروز به ازای هر کیلو مبلغی قریب به 500 هزار تومان برای قاچاقچیان جریمه در نظر گرفته شده که این موضوع به شعبات تعزیرات حکومتی در شهرستان های استان هرمزگان نیز ابلاغ گردید که با توجه به بالا رفتن نرخ غرامت و جریمه شدید قاچاق احشام، نقش بازدارنده بسیار خوبی در این زمینه داشته، که این موضوع نهایتاً منجر به این گردید که با توجه به میزان جریمه بالای لحاظ شده و مقرون به صرفه نبودن آن، قاچاق احشام در سطح استان به صورت چشمگیری کاهش یابد و ادعای نائب رئیس مجمع ملی صادرکنندگان دام زنده و گوشت کشور در گلوگاه بودن بندرعباس در قاچاق دام را رد می کند.

افزایش گشت های ساحلی و دریایی و هدفمند نمودن آنها با توجه به جغرافیای جرم، کنترل مسیرها و خورهای آلوده به قاچاق در استان و استقرار گشت های دریایی و ساحلی در آنها، افزایش تعاملات اطلاعاتی و عملیاتی با سایر یگانها و نهادهای دخیل در مبارزه با قاچاق، برگزاری جلسات با نیروی دریایی ارتش و سپاه مستقر در استان هرمزگان جهت همکاری در برخورد با شناورهای حامل قاچاق، افزایش اشرافیت اطلاعاتی درسطح حوزه، تسریع در رسیدگی به پرونده های قاچاق احشام در تعزیرات حکومتی و تاخیر در واگذاری مجدد شناورها به متخلفان، همه و همه عزم جدی مجموعه مرزبانی استان هرمزگان با پدیده قاچاق احشام را نشان می دهد.

علی رغم همه این تمهیدات، بر اساس تدابیر فرمانده مرزبانی استان هرمزگان کلیه مسیرهای منتهی به مرز تقویت شده و با افزایش تعداد نیرو با تمام توان از قاچاق دام جلوگیری بعمل می آید و همه تلاش ها بر آن است که از کلیه توان و ظرفیت ها به منظور کنترل حوزه استحفاظی و مبارزه با قاچاق دام استفاده گردد.

برابر بررسی های میدانی و میزان آمار کشفیات در ماههای اخیر در حوزه استحفاظی دریابانی استان هرمزگان، در حال حاضر با توجه به اتخاذ تدابیر مناسب و هدفمند این فرماندهی و تشدید اقدامات کنترلی در سواحل و پوشش کامل منطقه از طریق استقرار گشت های ساحلی و دریایی و با حداکثر امکانات و توان به مقابله با این پدیده شوم پرداخته و تا حد زیادی از قاچاق احشام جلوگیری بعمل آمده و ورود احشام به حوزه استحفاظی به شدت کاهش داشته است و در برخی نقاط نزدیک به صفر گردیده و مقابله با قاچاق احشام با حساسیت ویژه و به صورت مستمر همچنان در دستور کار این فرماندهی می باشد.

البته لازم به یادآوری است که در گذشته وزارت بهداشت کشور عمان در خصوص ورود دام به آن کشور به خاطر رعایت مسائل بهداشتی ممانعت و سخت گیری های زیادی می نمود ولی اخیراً عدم سختگیری بهداشتی از سوی عمان باعث ترغیب قاچاقچیان دام به این امر شده که این موضوع نیز لازم است از طریق دیپلماسی با کشور مقابل رایزنی و مطالبه گردد.

برای امر مبارزه با قاچاق دام  ضوابط خوبی تعریف ، تدوین و ابلاغ شد که بعنوان مثال در تبصره 4 ماده 18 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که از سوی رئیس جمهور ابلاغ گردید اجرای صحیح آن و تعیین ضوابط اختصاصی خرید، فروش، حمل و نقل و نگهداری دام زنده در جلوگیری از قاچاق دام تاثیر بسیار مطلوبی خواهد داشت البته از وزارت جهاد کشاورزی هم انتظار میرود با ساماندهی مباحث مربوط در دام بتواند در حفظ و نگهداری آن بهتر عمل نماید.

امید است با وفاق و همدلی مناسب بین تمامی دستگاه های ذی ربط در امر ثبیث کالاهای اساسی و همراهی مردم در سال جدید ، شاهد افزایش نرخ اینگونه محصولات نباشیم و مسئولان امر هم با تاسی از فرمایشات مقام معظم رهبری بتوانند با تلاش و همت مضاعف ریشه مشکلات اقتصادی را شناسایی و برای کاهش تورم و افزایش رفاه عمومی شبانه روز تلاش و کوشش نمایند. (ان شالله)

سیدمرتضی اولادعلی- سرپرست معاونت اجتماعی دریابانی استان هرمزگان