طلاق عاطفی؛ شکاف میان قلب ها

به گزارش خبرگزاری برنا، خانواده، به عنوان بنیادی ترین بخش جامعه، یکی از ارکان مهم اجتماع بشری و در عین حال مناسب ترین بستر برای تأمین نیازهای انسان و رشد و تعالی اوست.

بر همین اساس بسیاری از نظریه پردازان در حوزه ی روانشناسی زناشویی، به بررسی خانواده و روابط زوج ها با یکدیگر پرداخته و با در نظر گرفتن شرایط روحی و جسمی زوج ها و ارتباط آنان با دیگر ارکان اجتماع، مشکلات و ناهمواری های ارتباطات افراد در خانواده و به تبع آن جامعه را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند.

یکی از مسائلی که امروزه بسیاری از خانواده های ایرانی را درگیر خود کرده است، عدم ارتباط عاطفی و گاه حتی جنسی همسران با یکدیگر و ایجاد شکافی عمیق در میان آن هاست.

این سردی و انفعال که در روابط همسران به وجود می آید و از آن با عنوان "طلاق عاطفی" یاد می شود، پدیده ای پنهان در زندگی زوج هاست که می تواند پی آمدهای ناگواری را برای خانواده به ارمغان آورد.

در صورت رخداد چنین شرایطی در خانواده، زوج ها فقط در زیر یک سقف و در یک خانه باهم زندگی می کنند اما هیچ میل و رغبتی برای باهم بودن ندارند و از حضور در کنار یکدیگر لذت نمی برند.

طلاق عاطفی از شکایت زوج ها نسبت به یکدیگر آغاز می شود و هنگامی که به خواسته ها و نیازهای آنها پاسخ مثبتی از سوی طرف مقابل داده نشود، نزاع زناشویی رخ می دهد.

در این شرایط، دیگر روحیه ی شور و نشاط در خانه حاکم نخواهد بود و افراد خانواده، احساس امنیت و آرامش خود در خانه را از دست خواهند داد.

بررسی ها نشان می دهد که طلاق عاطفی می تواند بسیار خطرناک تر از طلاق رسمی باشد؛ زیرا این نوع طلاق، فشار عاطفی بسیار زیادی را به زوجین تحمیل می کند، افسردگی و اضطراب را در پی دارد و بنیان خانواده را سست می نماید. ضمن این که احتمال خیانت همسران را به یکدیگر افزایش می دهد. زیرا آنها ممکن است به دلایل منع شرعی و قانونی مرتکب خطایی نشوند؛ اما مسائلی چون دنیای پر از تنهایی، عدم وجود یک همدم و همراه در مسیر زندگی، عشق نورزیدن و دوست داشته نشدن، می تواند از لحاظ روحی برای آنها بسیار آزاردهنده باشد و در بسیاری از موارد به خیانت همسران به یکدیگر بینجامد.

بخشی از فرایند شکل گیری طلاق عاطفی، به بستر نابسامان خانواده ی قبل از ازدواج بازمی گردد و پس از ازدواج نیز عواملی چون ضعف تعهد همسری و خشونت، در ایجاد و تداوم طلاق عاطفی نقش مؤثری را ایفا می کند.

همسرانی که دچار طلاق عاطفی می شوند، آسیب های بسیاری را تحمل می کنند؛ در حالی که اگر جدایی آنها رسمی بود، این امکان وجود داشت که هرکدام با فرد دیگری شروعی دوباره و منطقی داشته باشند. اما وابستگی های اقتصادی و اجتماعی زوجین به یکدیگر و نیز داشتن فرزند باعث می شود دو نفر پس از آن که دچار مشکلات عدیده ی ارتباطی شدند، نتوانند به خاتمه ی زندگی زناشویی خود بیندیشند و در نهایت به طلاق عاطفی تن می دهند.

تحقیقات نشان می دهد که نحوه ی واکنش و مدیریت زنان در مواجهه با طلاق عاطفی، به صورت کنش اصلاحی و پنهان سازی تلافی جویانه بروز می یابد. آنان در بیشتر مواقع، طلاق عاطفی را به صورت یک خلاء ارتباطی و حمایتی ادراک می کنند و از این لحاظ آسیب پذیرتر از مردان می باشند.

همچنین طلاق عاطفی، آثار مخربی را در فرزندان ایجاد می کند؛ به طوری که برخی از آنها رفتارهای هیجانی از خود نشان می دهند و به لحاظ روحی و عاطفی دچار مشکلات جبران ناپذیری خواهند شد.

با توجه به این نکته که زوجین، در اثر ضعف سواد عاطفی و ناتوانی در حل تعارضات میان خویش فرایند طلاق عاطفی را تجربه می کنند، آموزش خانواده می تواند یکی از راهکارهای نیل به سلامت روانی همسران باشد. زیرا بخش زیادی از تغییرات متغیر طلاق عاطفی، توسط ابعاد مختلف مهارت های زندگی تبیین می شود و از میان این ابعاد، مهارت های حل مسأله، ارتباط مؤثر و همدلی، بیشترین اثر را در پیشگیری و یا درمان طلاق عاطفی در پی خواهند داشت.

انسیه معماریان

روزنامه نگار و مدرس دانشگاه