خطر کاهش جمعیت از جنگ جهانی بالاتر است/با جمعیت ۳۰ میلیونی نمی‌توان خلاقیت و امنیت داشت

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ امیرحسین بانکی‌پور در برنامه یه روز تازه درباره طرح جمعیت و تعالی خانواده که دوبار رد شده گفت: این طرح در دو دوره نهم و دهم مجلس مطرح بود که متاسفانه نتوانست به صحن برسد. یکی از دلایلش این بود که کمیسیون‌های مرتبط به این طرح کارهای مهمی داشتند و نمی‌توانستند بر این موضوع متمرکز شوند و مدام کار عقب می‌افتاد، اما در این دوره مجلس نمایندگان تقریبا اولین طرحی که به آن رای دادند تا راجع به آن بحث شود و تقدیم هیئت ریئسه کردند همین طرح جمعیت و تعالی خانواده بود.

وی افزود: اصل طرح هم حمایت از خانواده‌هاست یعنی مشکلاتی که خانواده‌ها چه درباره ازدواج فرزندانشان و چه درباره فرزندآوری دارند، یعنی یک خانم زمانی که باردار می‌شود چه کارمند باشد و چه خانه‌دار چه حمایت‌هایی لازم دارد، حمایت‌های بیمه‌ای و...، خانمی که فرزند می‌خواهد و نابارور هست به دلیل اینکه هزینه‌های ناباروری زیاد شده و همه جا در دسترس نیست توسعه مراکز ناباروری و حمایت از زنانی که عاشق فرزند هستند ولی محروم هستند چطور باید حمایت شود.

وی با اشاره به این نکته که در دوره‌ای سیاست‌هایی بود که یک یا دو فرزند بس است اما الان به این باور رسیدیم که این اندیشه غلطی بوده و تبلیغ اشتباهی بوده است تصریح کرد: الان می‌گوییم کشور در مرحله خطر قرار دارد و باید تشویق به فرزندآوری کرد. از حدود ۱۵۰ سال پیش به این طرف اغلب کشورها رفتند به سمت تعقیل جمعیت اما الان تقریبا بیش از ۶۵ درصد کشورهای دنیا دارند به سمت تکثیر جمعیت می‌روند یعنی همه کشورها نگران پیری جمعیت شده‌اند و دارند این را پیش‌بینی می‌کنند. روسیه دو تا طرح چند ساله با مسئولیت خود ولادیمیر پوتین در ارتباط با جمعیت کار کرد. اغلب کشورهای اروپایی نیز همینطور، منتهی داستان این است که ما داریم به یک چاله پیری جمعیت نزدیک می‌شویم که من اسمش را سیاه‌چاله گذاشته‌ام. یعنی اگر افتادیم در آن بیش از ۳۰ سال هم نمی‌توانیم از آن خارج شویم و نجات پیدا کنیم و خطر این از جنگ جهانی و قحطی که ۱۲۰ سال پیش در ایران به وجود آمد و بیش از ۴۰ درصد جمعیت ما را از بین برد و از هر حادثه و بلایی که در تاریخ ایران شکل گرفت و حتی از کرونایی که روزی ۲۰۰ نفر از هموطنانمان را به مرگ می‌کشاند خطرناک‌تر است.

بانکی‌پور درباره علت خطرناک دانستن پیری جمعیت ادامه داد: علت آن این است که تمام بحران‌هایی که در دنیا بوده چه در ایران و جاهای دیگر بعد از آن که تمام می‌شده بطور حداکثر بعد از ده سال جامعه به حالت عادی برمی‌گشته یعنی شما بعد از ده سال از جنگ جهانی می‌بینید که دنیا برگشت سرجای خودش؛ آلمان‌ها با خاک یکسان شدند ولی بعد ده سال همه چیز سرجای خودش بود اما اگر در بحران پیری جمعیت بیفتیم تا ۱۲۰ سال نمی‌توانیم سر جای خودمان برگردیم. یعنی شما در نظر بگیرید با یک کشوری روبه‌رو شویم به پهناوری ایران با جمعیت ۳۰ میلیون این جمعیت نه خلاقیت دارد نه قدرت دفاع و نه رشد علمی می‌تواند داشته باشد حالا در کشورهای اروپایی اول توسعه یافتند و به قله‌های علم رسیدند بعد که پیر شدند با مهاجرت به داخل، مشکلاتشان را حل کردند؛ اغلب جوان‌های اروپا دارند کار می‌کنند و جوان‌های آسیایی و کشورهای دیگر رفتند به اروپا. کشور ما روزی که به آن نقطه برسد پیر می‌شود و این خیلی خطرناک است و ضربه بزرگی به ایران وارد می‌شود.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به مشکلات معیشتی مردم در راه فرزندآوری و بیماری کرونا که جمعیت را با توقف مواجه کرده است مثال‌هایی زد و گفت: اگر مثلا شما دیشب تا صبح از دندان درد بیچاره شده بودید و به هیچ چیزی به جز کشیدن یا پر کردن دندان فکر نکرده بودید و در عین حال شما از یک بیماری قلبی خطرناکی هم برخوردارید ولی این بیماری خواب را از چشمان شما نگرفته بود، درست هست که امروز شما مسئله اصلی‌تان دندان‌درد است ولی اگر پزشکی شما را ببیند می‌گوید بیماری قلبی شما بیماری مزمنی است که تهدیدتان می‌کند. مسئله معیشت و کرونا مثل همان دندان‌درد هستند، ملموس هست که همه جامعه دارند آن را حس می‌کنند اما مسئله پیری جمعیت یک مسئله بسیار خطرناکی است که منشا بیماری‌های بعدی ما می‌شود و نهایتا اگر از الان به فکر آن نباشیم و از فرصتی که داریم (۷ سال) استفاده نکنیم تبعاتش وخیم خواهد بود.

وی درباره اینکه چرا ۷ سال بیشتر فرصت نداریم نیز خاطرنشان کرد: چون جمعیت‌شناسان بیشترین امیدشان این بود که در دوره باروری دهه شصتی‌ها مشکل جمعیت ما حل بشود ما الان در دوره باروری دهه شصتی‌ها هستیم اما جالب هست که بدانیم از ۷ سال پیش به این طرف هر سال جمعیت ما کمتر شده است و تعداد زاد و ولدمان کم شده است. یعنی جمعیت ما امسال نسبت به پارسال ۱۷۰ هزار نفر کم شد یعنی ۹۸ نسبت به ۹۷ و امسال که آمار خیلی پایین‌تر می‌آید که متاثر از کرونا هم هست. ۹۸ به ۹۷ حدود ۵۰ هزار نفر کمتر زاد و ولد شد در حالی که زوجین بارور ما دهه شصتی‌ها بودند که بسیار دوره خوبی بود. دهه شصتی‌های ما ۶ یا ۷ سال بیشتر قدرت باروری ندارند اگر ما در این ۶ و ۷ سال سیاست‌هایمان را تغییر ندهیم و عملیاتی نکنیم و قانون‌های دقیق اجرایی نگذاریم فرصت از دست می‌رود.

بانکی‌پور تصریح کرد: ما در مجلس روی یک قانون ۶ ساله کار می‌کنیم که از سال ۱۴۰۰ اجرایی شود یعنی از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۵ یک سری بسته‌های حمایتی ویژه حمایت از خانواده‌ها را جایگزین کنیم یعنی جوانی که می‌خواهد ازدواج کند یا کسی که فرزند‌دار می‌شود یا کسی که نابارور هست اینها باید حمایت شوند. حمایت‌هایی که الان نمی‌توانم به مفاد آن اشاره کنم. اما حدود ۶۰ تا ۷۰ ماده هست که به طور دقیق نوشته شده منتهی این را اجازه بدهید زمان تصویب بگویم.

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سوال که اکنون نهایت حمایتی که دولت برای ازدواج می‌کند وام ازدواجی است که بانک‌ها قوانین خاص خودشان را برای اعطا اعمال می‌کنند خاطرنشان کرد: مژده‌ای به بینندگان بدهم و آن اینکه حمایت‌هایی که در این طرح دیده شده اصلا قابل مقایسه با هیچ‌یک از حمایت‌هایی که تاکنون شده نیست چه برای جوانانی که ازدواج می‌کنند چه برای کسانی که فرزنددار می‌شوند و چه حمایت‌هایی که باید از یک خانم باردار بشود که اینها از منظر حمایت‌های بیمه‌ای است و حمایت‌های مختلفی که نه تنها در دوره بارداری بلکه در دورانی که فرزندشان به دنیا می‌آید ادامه خواهد یافت. آنچه در این طرح وجود دارد حمایت از مردم و خانواده‌هاست. از طرفی چیزهایی هم وجود دارد که خیلی ضربه به جمعیت و خانواده‌ها زده است مثلا سقط جنین است که آمار سقط جنین را نمی‌شود دقیق بیان کرد. برآوردها گاهی به ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار در سال می‌رسد که این خیلی خطرناک هست. یعنی سال گذشته یک میلیون و صد هزار نفر به دنیا آمدند و برآورد ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار سقط را هم داشتیم. این سقط جنین‌ها ریشه در خیلی از قوانین غلطی که قانون هم نبوده و براساس مقررات بوده صورت گرفته و من نمی‌خواهم اینجا باز کنم اما ما گاهی بیخودی زنان باردار را می‌ترساندیم و نگرانی‌ها و استرس‌هایی برایشان ایجاد ‌کردیم. اما در طرح مواردی را دیدیم که حداقل بتوانیم نصف این سقط جنین‌ها را کاهش بدهیم یعنی خود این به جمعیت اضافه خواهد کرد و خانواده‌ها دلشان شاد می‌شود و چه کمک بزرگی به خانواده‌ها می‌شود. 

بانکی‌پور گفت: ریشه این افت جمعیت و پیر شدن به دو مسئله بر می‌گردد یکی همین مشکل معیشتی و اقتصادی و دیگری هم به مسئله تغییر سبک زندگی و نوع نگرش ما به زندگی است. این دو تا را باید با همدیگر ببینیم. یک مثال ساده شما در تهران نگاه کنید که جمعیت بالای شهر جمعیت کمتری را نسبت به پایین شهر دارند. هر چند که مشکل اقتصادی ندارند و باز با اینکه رفاه بیشتری دارند تعدا د کمتری دارند این به خاطر تغییر نگرش ماست یا شهرهای بزرگ ما نسبت به شهرهای کوچک‌تر و یا روستاها نگاه می‌کنیم نوع تغییر نگرش و سبک زندگی ما را به سمتی برده که باید اولا این اصلاح نگرش صورت بگیرد. متاسفانه انواع و اقسام ابزارهای فرهنگسازی اعلام می‌کردند که ما باید فرزند کمتری داشته باشیم از صداوسیما تا خود ما گرفته تا فیلم‌ها و برنامه‌هایی که گذاشتیم خانواده را یا با یک بچه نشان می‌دهد یا دو بچه یا هیچ بچه‌ای و طوری شده که همه جا می‌گویند یا یک فرزند یا هیچ. نمی‌شود با فرهنگسازی سریع این کار را کرد و نیاز به برنامه‌ریزی دارد هرچند که گاهی کوتاه‌مدت جواب می‌دهد. ولی یک بخش عمده‌ای به مسائل معیشتی بر می‌گردد که در این طرح ده فصلی ما تقریبا ۷۰ درصد نگاهمان معیشتی است و ۳۰ درصد فرهنگسازی است. 

برنامه یه روز تازه کاری است از گروه اجتماعی شبکه پنج سیما که از ابتدای هفته تا روز چهارشنبه از ساعت ۷ تا ۹ صبح به مدت ۱۲۰ دقیقه پخش می‌شود.