بررسی نکات ریز و درشت مالکیت معنوی ثبت اختراع

به گزارش گروه فرهنگ و هنرخبرگزاری برنا؛ سمانه کافتری در «سلام تهران» با اشاره به حقوقی که به جهت مالکیت اثری برای فرد ایجاد می‌شود، گفت: با ثبت یک اثر علاوه بر اینکه ما مالک معنوی آن اثر می‌شویم آن اثر می‌تواند اعم از ادبی یا هنری باشد چه طرح صنعتی یا یک ایده و اختراع باشد بعد از ثبت آن اثر ما هم مالک معنوی آن اثر می‌شویم هم مالک مادی آن اثر. یعنی کلیه تبعات مالی و آورده‌های اقتصادی که آن اثر بعد از ثبت دارد، متعلق به ما است و کلیه حقوق معنوی که از این اثر ناشی می‌شود، مالکیتش متعلق به من است.

وی بابیان اینکه از تبعات ثبت یک اثر که متعلق به صاحب اثر می‌شود این ۲ مرحله جدا از هم هستند، بیان کرد: بعضی از آثار، مالکیت مادی آن‌ها قابل‌انتقال است و بعضی از آثار هم قابل قابل‌انتقال نیست مثلاً من به‌عنوان نویسنده، کتابی می‌نویسم یا مثلاً یک شعر می‌سرایم؛ مالکیت ادبی و هنری این اثر که تولیدشده ذیل حقوق مالکیت ادبی-هنری بوده و مالکیتش تا ابد متعلق به من است و من نمی‌توانم مالکیت هنری اثری که متعلق به من است به کس دیگری منتقل کنم اما مالکیت صنعتی را می‌توان واگذار کرد. هم‌چنین مالکیت معنوی این طرحی را که ثبت کرده‌ام می‌توانم به کس دیگری بسپارم و وجهی بابت آن دریافت کرده و ادعایی نداشته باشم. این دو موضوع دو موضوع کاملاً جدا از هم است.

کافتری با اشاره به انواع مالکیت و راه‌های واگذاری آن، عنوان کرد: نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که باید برای ثبت اختراع وقتی به‌عنوان مخترع یک ایده‌ای را ثبت می‌کنم بعد از این مرحله یک سرمایه‌گذار آمده و ایده یا اختراع من را به تولید انبوه می‌رساند و کارکرد اقتصادی از این ایده ایجاد می‌شود. شاید خود من مخترع توانایی مالی نداشته باشم اما سرمایه‌گذاری این کار را می‌کند. من در اینجا 2 راه دارم یا مالکیت معنوی اختراعی که خودم ثبت کرده‌ام از اول به سرمایه‌گذار منتقل و پول دریافت کنم و گوشه‌ای بنشینم یا با سرمایه‌گذار در قالب قراردادهای سرمایه‌گذاری مشارکت یا خیلی چیزهای دیگر قراردادهایی منعقد کنم که هرکدام تبعات خاص خود را دارد و در این دوره که کار من انجام می‌شود حتی در مالکیت معنوی اختراع سهیم باشد. در مالکیت مادی منطقی نیست که یک نفر اختراعی ثبت کند و از نظر مالی برای او آورده نداشته باشد.

کارشناس حقوق کسب‌وکار با اشاره به مثالی درباره اختراع برق، ابراز کرد: این مسئله از تبعات تمدن است به‌عنوان مثال یک دعوای خیلی عجیبی که بین تسلا و ادیسون بود؛ چون تسلا برای ادیسون کار می‌کرد و در واقع جریان متناوب برق را تسلا اختراع کرد بود و ادیسون صاحب شرکتی بود که تسلا در آن کار می‌کرد آن زمان مالکیت فکری نبود و تسلا نمی‌توانست ثابت بکند این ایده مال من است؛ در واقع ادیسون لامپ را اختراع کرد. در سال‌های حاضر می‌بینیم که ایلان ماسک شرکتی که ثبت کرده و خودروهای برقی تولید می‌کند به نام تسلا ثبت کرده است تا از وی قدردانی کند.

کافتری پیرامون نو بودن و ویژگی‌های لازم برای ثبت اختراع، مطرح کرد: در حال حاضر قوانینی در کشورمان داریم که از مخترعین حمایت کند منتها مخترعین ما باید آگاه باشند کاری نکنند تا اختراعی را که از ایده و پژوهش‌های خودشان ناشی شده است به کسی واگذار شود و دستشان به جایی بند نباشد. در قدم اول برای ثبت اختراع سه ویژگی باید داشته باشد نو بودن، ابتکاری بودن و کارکرد صنعتی. نو بودن به این معنا است که قبلاً جایی افشا نشده باشد که متأسفانه خیلی اتفاق می‌افتد مخترعین کشور ما اول یک مقاله می‌نویسند و منتشر می‌کنند و متأسفانه وقتی برای ثبت اختراع می‌خواهند اقدام بکنند این اثر قبلاً افشا شده و خاصیت نو بودن را ندارد حتی اگر خودشان این کار را کرده باشند نمی‌توانند دوباره این اختراع را ثبت کنند. در این حال مقاله به اسم این دوستان سبز می‌شود و مالکیت ادبی و هنری را دارند نسبت به آن مقاله ثبت شده اما مالکیت صنعتی ندارند و قابل ثبت نیست که به‌عنوان یک اختراع ثبت کنند و از مزایای ثبت اختراع بتوانند استفاده کنند متأسفانه این اتفاق خیلی رخ داده است.

کارشناس حقوق کسب‌وکار با اشاره به حمایت‌های صورت گرفته از مخترعان، اظهار داشت: در حال حاضر دولت درحال انجام یکسری اقدامات در راستای حمایت از افرادی است که به‌هرحال صاحب ایده بوده و فناور هستند. شرکت‌های دانش‌بنیان در چند سال اخیر خیلی مورد حمایت‌های خوبی قرار گرفتند و درحال حاضر مشاوره‌هایی که داریم در مرکز معاونت علمی ریاست جمهوری خصوصاً ستاد ملی فناوری نانو که واقعاً اختراعات خیلی جذاب و مورد نیاز هم مردم داخل و خارج کشور به ثمر رسانده و اتفاقات خوبی روی می‌دهد مثلاً ایده‌هایی به مرحله تولید می‌رسند که آینده خیلی خوبی دارند و این حمایت‌ها آنجا انجام می‌شود. پیشنهاد می‌کنم کسی که در این مسئله به‌عنوان فناور فعالیت می‌کند حتماً از حمایت‌های معاونت علمی ریاست جمهوری برای شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده کند.

گفتنی است برنامه «سلام تهران» برنامه صبحگاهی گروه اجتماعی شبکه پنج سیما است که از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۶:۳۰ تا ۹ صبح با بخش‌های مختلفی چون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ورزشی با اجرای مصطفی امامی، فریبا باقری و صدیقه مرادی روی آنتن شبکه پنج می‌رود.

انتهای پیام//