اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها بستری مناسب برای تولید تفکر نوآورانه در صنایع فرهنگی و خلاق

خبرگزاری برنا؛ جمعی از مدیران و صاحب‌نظران این حوزه از جمله، دکتر علی کاظمی عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر مجتبی علی‌اکبری رئیس اندیشکده مهندسی محتوای مدیای ایرانیان، دکتر صغری صالحی عضو پژوهشکده فرهنگ، هنر و ارتباطات و دکتر پگاه یاوری‌فر عضو اندیشکده پیشرفت گردشگری ایران در محل خانه اندیشه‌ورزان گردهم آمده در خصوص نقش اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها در ایجاد تحول در صنایع فرهنگی، به بحث و بررسی پرداختند.

در ابتدای این نشست سجاد صالحی دبیر رویداد ایران خلاق ضمن اشاره به اهمیت مبحث صنایع خلاق خاطرنشان کرد: صنایع فرهنگی و خلاق در اصل زنجیره‌ایی از ارائه خدمات و محصولات به مخاطبین هستند؛ لذا این مجموعه قصد دارد تا با برگزاری رویداد ایران خلاق، ویترینی از دستاوردهای صنایع فرهنگی و خلاق ایران ارائه داده و با ایجاد هم‌افزایی بین تمام فعالین این حوزه از صنایع فرهنگی و خلاق به عنوان ابزارهایی برای ارائه سبک زندگی اسلامی نیز استفاده کند. ما نگاه آحادی به صنایع خلاق نداشته و نداریم که این خود یک چالش محسوب می‌شود. از این رو برای رسیدن به مسیر صحیح، نیاز به شناسایی الگوهای مناسب داریم که برگزاری سلسله نشست‌هایی از این دست با کمک و همفکری شما اساتید و مدیران به عنوان فعالین این حوزه می‌تواند راهنما و کمک شایانی برای برگزاری هرچه با کیفیت‌تر این رویداد باشد. 

مشکل اصلی ما نداشتن اندیشه و تفکر نوآورانه است

علی کاظمی عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، سخنران بعدی این نشست با اشاره به اهمیت فکر و اندیشه در حوزه صنایع خلاق گفت: حلقه مفقودی برای ترویج ارزش‌های دینی و نمادهای فرهنگی در حوزه صنایع فرهنگی و خلاق، نداشتن اندیشه و تفکر نوآورانه جوانان است. کشور ما به صورت کلی مشکل ایده ندارد، از طرفی ما محصولات بسیار زیادی هم برای ارائه داریم؛ اما به اعتقاد من در گام نخست مشکل اصلی ما نداشتن اندیشه و تفکر نوآورانه است. باید بپذیریم ما نتوانسته‌ایم جوانان را برای تولید اندیشه خلاقانه تربیت کنیم چون به آنان آموزش داده نشده که خلاقانه فکر کنند. از سوی دیگر مراکز علمی ما هم بستری برای تولید اندیشه خلاق، فراهم نکرده‌اند.

اندیشه‌بنیان‌ها مقدم بر دانش‌بنیان‌ها

از آنجایی که نوآوری اجتماعی با تولید زنجیره دانش اتفاق می‌افتد؛ لذا در این راستا اگر به دنبال قدرت آفرینی هستیم باید به دنبال اندیشه باشیم. ما در مرحله اول نیازمند ایجاد زیست بوم یا شبکه اندیشه بنیان‌ها هستیم. باید یک لایه از دانش‌بنیان خارج شویم و به دنبال اندیشه‌بنیان‌ها باشیم. باید فکر کنیم که چگونه می‌توانیم جوانانمان را به سمت و سوی اندیشه خلاق سوق دهیم. در گام بعدی هم باید بستری برای این اندیشه‌های خلاقانه فراهم کنیم. 

این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان سخنان خود گفت: باید به سمت خلق و پرورش اندیشه‌های خلاق و نوآور باشیم؛ لذا از همین جا اعلام می‌کنم ما در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از اندیشه جوانان در تمامی بخش ها حمایت خواهیم کرد. 

شناسایی و ارزیابی زیست‎بوم فعالان استارتاپی صنایع خلاق

صغری صالحی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در ارتباط صنایع خلاق و توسعه اقتصادی گفت: در اینکه صنایع خلاق در توسعه اقتصادی موثرند، تردیدی نیست و به لحاظ نظری فعالیت‌های بسیاری در این راستا انجام شده است اما آنچه اهمیت دارد این است که ابتدا کارهایی که در این حوزه انجام شده، احصاء شود تا خلأها و نقص‌ها مشخص شود و سپس بتوان تولید ادبیات کرد. یکی از این صنایع خلاق در حوزه کسب و کار استارتاپ‌ها هستند که به‌عنوان الگوی جدید تجاری پدیدار شده‌اند و در توسعه اقتصادی موثرند. ولی خلأئی که در این حوزه دیده می‌شود، بررسی زیست‎بوم فعالان استارتاپ‌هاست و تأثیرات فضای استارتاپی به‌عنوان فضای نوین تکنولوژیک بر سبک زندگی فعالان آن است. به عنوان مثال اینکه چه ایده‌ها، ارزش‌ها و نگرش‌هایی نسبت به مسائل جامعه دارند. آیا فضای استارتاپی در نگرش‌ها و ارزش‌های آنان تاثیرگذاشته است؟ درست است که ما به لحاظ اقتصاد دانش‌بنیان و ایجاد اشتغال نیاز به ورود در حوزه صنایع خلاق داریم اما توجه به این مسئله مهم است که بدانیم این صنایع مانند استارتاپ‌ها متناسب با فرهنگ و زیست‌بوم دیگری وارد شده‎اند و قرار است چه فرهنگ و ارزش‎هایی را برای ما به ارمغان بیاورند؟

در واقع، ما با بررسی این مسائل می‌توانیم نقایص را شناسایی و متناسب با فرهنگ بومی خود، از صنایع خلاق بهره بهتری ببریم. 

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در پایان سخنان خود در راستای نقش پژوهشکده‎ها و اندیشکده‌ها گفت: بهتر است فاصله بین سیاستگذاران و دستگاه‌های اجرایی با مراکز علمی و پژوهشی کمتر شود؛ بدین‌معنا که هم مراکز علمی و پژوهشی از تجربیات عملی سیاستگذاران و مسئولان اجرایی بیشتر استفاده کنند و هم کارهای علمی و پژوهشی انجام شده توسط مسئولان و حوزه‌های اجرایی و سیاستگذاری مورد توجه بیشتری قرار گیرد تا بهتر بتوان براساس تعاملات دوگانه، معضلات و مشکلات موجود را حل کرد.

اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها حلقه اتصال محققین و پژوهشگران

مجتبی علی اکبری رئیس اندیشکده مهندسی محتوای مدیای ایرانیان سخنران بعدی نشست با اشاره به گستردگی حوزه صنایع خلاق، نقش اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها را بسیار مهم خواند و گفت: 

ما در اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها، اساتید بسیار زیاد و دغدغه‌مندی در حوزه صنایع خلاق داریم اما خروجی اکثر پژوهش‌ها و تحقیقات آن‌ها در جامعه به‌ویژه در سطح دستگاه‌های حاکمیتی قابل رصد و ملموس نیست. درواقع یکی از بزرگترین مشکلات اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها این است که کار پژوهشی در آن‌ها انجام می‌شود اما نحوه صحیح استفاده از این تحقیقات و پژوهش‌ها را بلد نیستیم. 

باید بدانیم اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها حلقه اتصال محققین و پژوهشگران هستند، نکته مهمی که به خودی خود می‌تواند تغییر و تحولات گسترده‌ایی را در سطح جامعه بوجود آورد. به عبارت دیگر اتصال محققین و پژوهشگران از رسالت‌های مهم اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها است. آن‌ها می‌توانند روی تولید محتوا در حوزه صنایع خلاق و فرهنگی متمرکز شده و طوری باهم همکاری داشته باشند که با اعتماد سازی، زمینه جذب مصرف و مخاطب نیز فراهم شود.  

 باید بدانیم عصر حاضر عصر متاورس است؛ چیزی که به زودی فکر و اندیشه را از جوانان ما خواهد گرفت. متاورس اکسیری به نام مادر را حذف خواهد کرد. باید برای مقابله با آن و فرهنگ‌سازی در جامعه برنامه‌ریزی داشته باشیم. به اعتقاد من تنها راه برون رفت از متاورس ذهنیت سازی و هم‌افزایی فرهنگی است، به عبارتی نیاز امروزه ما برای مقابله با این دست از موارد مغزافزار است. 

ما نیاز به آینده پژوهی داریم 

وی سخنان خود را این طور جمع‌بندی کرد که: مشکل اصلی ما عدم وجود خلق اندیشه است. ما نیاز به آینده پژوهی داریم، دانشگاه‌ها، اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌های ما وظیفه تولید اندیشه خلاقانه را بر عهده دارند. زمانی که اندیشه تولید شود می‌توانیم با استفاده از آن، محصولات را با درک، فهم صحیح و ادراک‌پذیر بوسیله تکنولوژی الهام گرفته از خلاقیت و جذابیت در سطح جامعه منتشر کنیم. درواقع معنا بخشی حوزه صنایع خلاق باید جوری در جامعه ما اجرایی شود که خلاقیت از همه لحاظ در آن ملموس باشد. ما باید بتوانیم با کمک خلاقیت و اندیشه خلاقانه، صنایع خلاقی همچون انیمیشن، صنایع دستی، بازی‌های دیجیتالی  و ... کشورمان را به مخاطب عرضه کنیم.

ما دانشمندانی چون شهید طهرانی مقدم داریم که موشک ساخته‌اند پس قطعاً می‌توانیم تولیدات فرهنگی خیره کننده‌ایی هم داشته باشیم. 

در حوزه صنایع خلاق به کمک و همدلی مردم نیاز داریم

پگاه یاوری‌فر عضو اندیشکده پیشرفت گردشگری ایران آخرین سخنران این نشست ضمن اشاره به گستردگی مبحث صنایع خلاق خاطرنشان کرد: همین عامل نشان دهنده اهمیت نقش اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها است. 

وی ادامه داد: با توجه به اینکه گردشگران هزاره سوم گردشگران خلاق هستند و در این نوع از گردشگری عمیق شدن در فرهنگ بومی، زیستن در آن و تجربه کسب کردن از عاملان اصلی سفر به حساب می‌آیند اما مردم کشور ما اکثراً صرفاً به قصد تفریح به سفر می‌روند؛ لذا اگر بخواهیم گردشگری خلاق را به عنوان یک رویکرد برای کشور خود پیاده‌سازی کنیم، در ابتدا باید زیرساخت آن را فراهم کنیم که این امر خود مستلزم استانداردسازی خواهد بود. 

تجربه ما در شبیه سازی بازدید از مزار سردار شهید قاسم سلیمانی به چیزی مثل سفر اربعین ثابت کرد؛ اگر بتوانیم خود مردم را روی کار بیاوریم و از همدلی آن‌ها در امور استفاده کنیم، بسیار موفق خواهیم بود.

انتهای پیام/