مرگ جنگل های بلوط همدان بر اثر تغییر اقلیم

به گزارش خبرگزاری برنا از همدان، مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان در زمینه تاثیر تغییر اقلیم بر روی منابع طبیعی اظهار کرد: تغییرات اقلمی در گام نخست موجب جابجایی فصول شده و این امر در زندگی و چرخه تولید گیاهان و جانوران تغییر ایجاد کرده است.

وی توضیح داد: درختان و گیاهان بطور طبیعی یک زمستان گذرانی دارند و با شروع فصل سرما به خواب زمستانی فرو می روند سپس در فصل بهار با گرم شدن هوا سیر طبیعی زندگی شامل رشد، تنومند شدن، تولید مثل و تکثیر بذر آغاز می شود.

وی بیان کرد: افزایش نامتعارف دما در زمستان و رسیدن دمای همدان در اسفندماه سال گذشته به 15 درجه بالای صفر یک شوک به طبیعت وارد کرده و آنها با این تصور که فصل بهار آغاز شده از خواب زمستانی بیدار می شوند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان افزود: بجای فصل بهار در فصل زمستان با گرم شدن هوا رویش گیاهان آغاز می شود ولی پس از بیدار شدن گیاهان دوباره هوا سرد شده که این رویه امسال به باغ ها، درختان بادام و زردآلود چون زود گل باز کرده و شکوفه داده بودند صدمه وارد کرد.

همتی افزود: تغییرات اقلیم و دگرگونی فصل های سال، شوک و ناهماهنگی هایی را برای طبیعت ایجاد کرده که برای نمونه وقوع این اتفاق در مراتع و منابع طبیعی و زمانی که گیاه در حال رشد کردن است موجب سرمازدگی و جلوگیری از رشد گیاهان در مرحله سه تا چهاربرگی می شود.

وی گفت: بیشتر گیاهان یکساله، خانواده گندمیان، گرامینه، بروموس و گیاهانی که برگهای ضعیف دارند هنگام جابجایی فصل و بروز افزایش دما و سرمای نابهنگام دچار سرما زدگی و تاخیر در رشد می شوند.

وی بیان کرد: هر ساله ایران و به تبع آن همدان با تابستانهای بسیار گرم مواجه می شود بگونه ای که تابستان سال گذشته دمای همدان به بالاتر از حد معمول یعنی به 40 درجه بالای صفر رسید.

همتی افزود: گرمای زیاد اثراتی نظیر متوقف کردن رشد گیاهان و افزایش تبخیر و تعرق گیاه را در پی دارد با این توضیح که گیاه آب را از زمین گرفته و علاوه بر خنک کردن بدن در فعل و انفعال شیمیایی از آن استفاده می کند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان افزود: با افزایش دما گیاهان برای خنک ماندن مجبورند آب بیشتری مصرف و تبخیر کنند که با توجه به قرار گرفتن در وضعیت خشکسالی و کمبود آب در منابع زیرزمینی این رویه رشد گیاه را متوقف می کند چون گیاه ناچار به مصرف آب زیاد بوده که در صورت تامین نبودن آب دچار خشکیدگی می شود.

همتی گفت: از دیگر پیامدهای تغییر اقلیم تاثیر منفی بر روی رشته کوه زاگرس و جنگلهای بلوط است که به علت قرار گرفتن همدان در رشته کوه زاگرس دامنه بلوط در این استان به عللی محدود شده است.

وی اضافه کرد: سرمای زیاد، بالا بودن ارتفاع همدان نسبت به سطح دریا، وجود یخبندان زمستانه و تبخیر و تعرق بالا از جمله این علل است.

وی گفت: 300 هکتار از جنگلهای نهاوند مختص به بلوط است که گرمای زیاد آنها را دچار خشکی بیولوژیکی کرده یعنی گستردگی شاخ و برگ این گونه موجب جذب بیشتر گرما شده و کاهش رطوبت، موجب زردی، رنگ پریدگی، ظاهر شدن آثار پیری و فرطوطی در درخت بلوط شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان بیان کرد: در صورت ظهور پیری زودرس، آفات و امراض نیز به درخت حمله کرده و موجب شیوع مرگ بلوط در منطقه زاگرس شده بگونه ای که هم اینک 180 هزار هکتار از جنگلهای بلوط منطقه زاگرس از بین رفته است و یک میلیون هکتار نیز تحت تاثیر قرار گرفتند.

وی اضافه کرد: استان همدان سهم کمی از جنگلهای بلوط منطقه زاگرس را در خود جای داده با این وجود در صورت تداوم افزایش دما احتمال بروز خطرات جدی برای جنگل بلوط نهاوند وجود دارد.

*** رابطه گرد و غبار و خشک شدن درختان

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان گفت: تغییرات اقلیم موجب خشک شدن تالاب ها و ته نشین شدن ذرات معلق آب، لخت شدن سطح خاک و در نهایتن ایجاد گرد و غبار می شود.

همتی افزود: گرد و غبار حاصل از خشک شدن تالابها با وزش باد بر روی سطح سبز درختان نشسته و یک لایه از گرد و غبار بر روی برگ درختان ایجاد می شود.

وی اضافه کرد: با بروز شبنم و رطوبتی که از برگ خارج می شود لایه گرد و غبار موجود بر روی برگ درختان به سیمان تبدیل شده و این لایه تبادل گازی درخت را کاهش داده و اکسیژن و دی اکسید کربن مورد نیاز درخت کمتر مبادله می شود و این موضوع سرعت خشکیدگی درختان بلوط را بیشتر می کند.

وی اضافه کرد: 6میلیون هکتار از منطقه زاگرس مملو از درختان بلوط است و نمی توان برای پاک کردن گرد و غبار موجود بر روی برگ درختان را شست، مگر اینکه منتظر بارش رحمت الهی بود که این بارندگی هم پائیز سال بعد اتفاق می افتد و این درختان باید 6ماه با گرد و غبار دست به گریبان باشند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان گفت: وقتی درختی از نظر فیزیولوژی ضعیف شود زودتر دچار آفت و بیماری می شود.

همتی افزود: در اینگونه مواقع بعلت ضعیف شدن درخت چوب خوار، آفات و سوسک به درخت هجوم آورده و گونه های ضعیف از چرخه طبیعت خارج می شوند.

وی بیان کرد: تغییر در الگوی بارش از دیگر اثرات تغییر اقلیم است که بر روی فرسایش خاک اثر دارد.

همتی یادآوری کرد: سالهای گذشته میزان بارش برف در همدان بیش از باران بوده بگونه ای که بارش برف از آذرماه آغاز و ارتفاعات را سفید پوش می کرد.

وی افزود: برف موجود در ارتفاعات سال آینده با آغاز فصل گرما به آهستگی ذوب شده و چشمه ها و قنات مملو از آب می شدند و آبهای زیر زمینی تغذیه می شد سپس برفهای ذوب شده به آرام بر روی سطح خاک جریان یافته و سیلاب، رسوب و فرسایش ایجاد نمی کرد.

وی اضافه کرد: هم اینک بیشتر بارندگی ها حتی در فصل زمستان بصورت باران است و در فصل اسفند ماه و بهار بصورت رگباری و رعد آسا با قطرات درشت فرو می آید.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان گفت: بارش باران باعث فرسایش خاک، سیلاب ایجاد کرده و سیلاب خاک را شسته و رسوب ایجاد می کند بگونه ای که جای آب زلال، سیلاب و آب دارای رسوب و گل آلود وارد سدها می شود.

همتی اضافه کرد: ورود آنی و حجیم آب گل آلود به سدها و ته نشین شدن رسوبات موجود در آب، موجب پر شدن سدها از رسوبات و ایجاد فرسایش می شود.

وی بیان کرد: وضعیت فرسایش خاک در کشور بین هشت تا 30 تن در هکتار است و بستگی به نوع زمین ، شیب دار بودن، جنس خاک و میزان بارش متفاوت است با این وجود آمار استان همدان در زمینه فرسایش خاک ، سالانه 12 تن در هکتار است.