خانه دکتر شریعتی جان دوباره گرفت

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی خبرگزاری برنا، خانه دکتر علی شریعتی در سال‌ 1376 توسط شهرداری از خانواده وی به منظور بهره‌‌برداری با عنوان «خانه‌موزه» خریداری شد و در اسفندماه سال  1385 تحت عنوان خانه‌موزه دکتر شریعتی افتتاح شد.  این خانه، از جمله بناهای احداث شده در حد فاصل سال‌های 1335 تا 1340 است که صرفا به لحاظ شخصیت علمی، اجتماعی و ملی وی که مدتی در آن ساکن بوده در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و فاقد ارزش معماری یا تزئینات و طراحی ویژه است.

در این خانه‌موزه، نهایت کوشش شده تا اتاق کار شخصی دکتر شریعتی عینا بازسازی شود. از جمله آثاری که در این بنا نگهداری می‌شود می‎‌توان به اسناد و مدارکی از دوران تحصیل، مکاتبات محرمانه ساواک درباره فعالیت‌های وی و نیز بازنشستگی اجباری وی با سمت معلم اشاره کرد. در کتابخانه موزه، آثار او و نیز کتاب‌هایی که درباره وی نوشته شده فراهم آمده است.

گلایه های احسان و سوسن شریعتی

احسان و سوسن، فرزندان دکتر شریعتی درباره وضعیت خانه پدریشان گلایه هایی کرده بودند، احسان شریعتی گفته بود: از همان زمانی که خانه فروخته شد؛ تصمیم گرفته شد که علاوه بر شهرداری؛ ازسوی خانواده‌ها هم نماینده‌هایی برای نظارت بر خانه فرستاده شوند حتی بعدها صحبت شد از طرف دانشگاه‌ها هم نماینده‌هایی فرستاده شوند تا جلسات دانشگاهی که مربوط به دکتر شریعتی می‌شود مانند نشست‌ها یا جلسات پایان‌نامه‌ها در بنیاد شریعتی برگزار شود اما این کار اجرایی نشد به این دلیل که در دوره‌ی آقای احمدی‌نژاد و در راس قرار گرفتن رحیم مشایی در سازمان میراث فرهنگی با این عنوان که باید آن‌جا جمع و جور شود، خانه تعطیل و درواقع به حالت تعلیق درآمد. سوسن که آن زمان ایران بود با آقای مشایی تلفنی صحبت کرده و پرسیده بود شما به چه دلیل این کار را انجام داده‌اید و  آقای مشایی گفته بودند؛ قصد استحکام‌سازی دارند. سوسن گفته بود؛ شما بی‌اطلاع خانواده این کار را انجام داده‌اید.

سرگردانی خانه شریعتی از دوران احمدی نژاد

سرگردانی خانه شریعتی از دوران محمود احمدی‌نژاد آغاز شد. سوسن شریعتی داستان را چنین تعریف کرده است: زمانی که این خانه خریداری شد؛ خانه‌ی پشت آن‌هم خریداری شد که کتابخانه‌ی علوم اجتماعی شده و برای کارهای پژوهشی استفاده شود و خانه‌ موزه؛ خانه‌ موزه باقی بماند. حتی رئیس سازمان میراث فرهنگی آن زمان هم آمد و محدوده‌ای تعریف کرد تا خانه کوبیده نشود و تحت تاثیر انبوه‌سازی قرار نگیرد. آقای احمدی‌نژاد که آمد و آقای مشایی؛ رئیس سازمان میراث فرهنگی شد؛ به یک‌باره اینجا بسته شد. جالب اینکه در دوره آقای ملک مدنی؛ برای خانه محدوده‌ای تعریف شد تا هیچگونه نوسازی در این محدوده انجام نگیرد اما در زمان آقای مشایی؛ دیوار را بالا کشیدند و خانه‌ی پشتی را کوبیدند و خانه‌ی ما را هم خالی کردند که به اصطلاح بازسازی کنند. ما در مطبوعات اعتراض کردیم که به چه اجازه‌ای این کار را انجام می‌دهید و با آقای مشایی نیز درگیری لفظی داشتیم.

سوسن شریعتی درباره وضعیت خانه پدری در سال 93 اظهار کرده بود: درحال حاضر اوضاع دیوارها بسیار بد است. بودجه‌ای هم به ما نمی‌دهند. نورپردازی‌ها خطرناک هستند به این دلیل که نئون هستند و لامپ‌های کم‌مصرف همین‌طور از در و دیوار خانه آویزان است. بودجه جدی نیاز است تا دوباره دکوراسیون شود. تغییراتی که در یکی دو سال اخیر هم صورت  گرفته؛ بدون هیچ‌گونه بودجه‌ای بوده. در بازسازی‌هایی هم که صورت گرفت؛ بسیاری از المان‌های خانه از بین رفته است. به دفعات به خانه‌موزه‌ی شریعتی رفته‌ام، تغییر دکوراسیون داده‌ام و باز اکیپ بعدی آمده و آن‌جا را به حالت اولیه برگردانده. خانه را با اشیاء مدرن تزئین می‌کنند و استیل و دوره را رعایت نمی‌کنند. یک کارشناس میراث‌فرهنگی باید در بازسازی نظارت داشته باشد که دکوراسیون موزه در کدام کادر یا تیپ قرار بگیرد.

او اضافه کرده بود: زمان آقای مشایی تمام کتاب‌هایی که شماره‌گذاری کرده بودیم؛ به گمرک فرستاده شد تا خانه ضد زلزله شود. کتاب‌ها را که برگرداندند به آن‌جا رفتم و با کوهی از کتاب مواجه شدم که روی هم تل‌انبار شده بود. دوباره کتاب‌ها را کدبندی کردیم و این وسط کتاب‌ها؛ آسیب دیدند یا مفقود شدند و... نمی‌دانیم.

این روزها حال خانه دکتر چطور است؟

خانه دکتر شریعتی در سال هایی که به موزه تبدیل شد، فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشت، از گلایه های فرزندان دکتر گرفته تا رسیدگی نشدن به وضعیت ترمیم این خانه به موزه تبدیل شده؛ اما چند ماه گذشته شاهد خبرهای خوبی برای بهبود وضعیت این خانه بودیم.

از نیمه دوم سال 94 و در کمترین زمان ممکن اقدامات بازسازی این خانه آغاز شد. از اقدامات جدیدی که برای این خانه صورت گرفت، جداسازی بخش اداری به منظور استفاده از تمامی بنا برای موزه و استقرار کارمندان این خانه موزه بود. هم چنین استحکام سازی، مرمت کف و سقف، رنگ آمیزی، ترمیم سنگ فرش پس از جمع آوری وسایل خانه او از جمله اقدامات برای ترمیم خانه شریعتی بود.

شایان ذکر است که زیرزمین خانه که به طور کامل به شکل مخروبه در آمده بود مرمت و بهسازی شد؛ پیش از این ترمیم، خودرو دکتر شریعتی تعمیر و در حیاط خانه قرار گرفته بود که برای این وسیله نقلیه تاریخی سایه بان تعبیه شد تا از باد و باران و آفتاب در امان باشد.

وسایل داخل ساختمان متعلق به دکتر شریعتی از جمله فرش ها، مبلمان، کتاب ها و کتابخانه نیز مراحل بازسازی را پشت سر گذاشت.

این خانه موزه در تاریخ 27 مرداد 83 در فهرست آثار ملی ثبت شد، به همین دلیل تمام تلاش ها در دولت یازدهم صورت گرفت تا بهسازی آن به عنوان یک اثر ملی به بهترین نحو ممکن انجام شود.