یزد جواهری در قلب کویر است

او در کنار شعر از همان دوران نوجوانی به فیلم‌سازی علاقه داشت چه آنکه از همان سال‌های نخست جوانی عضو انجمن سینمای جوان یزد شد، دوره آموزشی عکاسی و فیلمسازی را در این انجمن گذراند و دو مستندکوتاه به نام‌های «شهر من شهر آفتاب» و «سایه‌ها» را در سال‌های ۷۴ و ۷۵ ساخت. بعدها تابش از سال ۸۰ تا ۸۲ به عضویت هیئت امناء انجمن سینمای جوانان ایران درآمد.

علیرضا تابش اکنون مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی از بازوهای اجرایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های فرهنگی و هنری است، با وی درباره نخستین جشنواره بین المللی فیلم شهرهای میراث جهانی، یزد؛ به گفتگو نشستیم.

نخستین جشنواره بین المللی فیلم شهرهای میراث جهانی، یزد؛ در حال برگزاری است، جنابعالی در ابتدا تا چه اندازه این رویداد را برای معرفی شهر جهانی یزد در سطح ملی و بین الملل مهم و تاثیر گذار می پندارید؟

همواره برگزاری اولین دوره یک جشنواره، مصائب و سختی‌های خاص خود را دارد، آن هم جشنواره‌ای سینمایی به اهمیت میراث جهانی اما این سخن، بدان معنا نیست که انجام آن ناممکن باشد و چرا که قدمت این شهر، تاریخ پر بار آن و ساکنان صبور و نجیبش، پشتوانه ای است برای بیان فرهنگ و تمدن کهن آن.

معرفی یزد برای مخاطبان داخل و خارج از کشور، به واسطه جذابیت‌های نهان و آشکارش، کاری بس سترگ و ارزشمند محسوب می‌شود. برپایی و برگزاری چنین رویدادی با محوریت یزد، فرصت بسیار مغتنمی است تا در کنار شماری از ویژگی‌های منحصر به فرد جغرافیایی و اقلیمی این سرزمین، به سبک معماری، زندگی، جاذبه‌های گردشگری و مفاخر علمی، ادبی و هنری آن نیز اشارتی شود.  

جامعه هدف این جشنواره گروه سنی 14 تا 17 و 18 تا 21 سال است، به نظر شما انتخاب این گروه سنی تا چه اندازه می تواند در آشنا کردن نوجوانان و جوانان با آثار تاریخی و فرهنگ شهرهای جهانی تاثیر گذار باشد؟

باعنایت به جامعه هدف این جشنواره و طیف سنی مخاطبان آن، بسیار جای امیدواری و خوشبختی است تا نسل جوان و آینده‌دار این آب و خاک، نسبت به تاریخ اسلاف خویش، بصیرتی مضاعف یابند تا بدین طریق، ضمن احساس افتخار، روح سازندگی و بالندگی نیز در آن‌ها احیا شود. این جشنواره می‌تواند فرصتی مغتنم برای بروز خلاقیت نوجوانان فیلمساز باشد.

از آنجا که این جشنواره بین المللی است و در این دوره از برگزاری، شهر جهانی یزد به عنوان تنها نماینده ایران در دنیا معرفی خواهد شد، سازمان سینمایی کشور و موسسات تابعه آن، چگونه می‌توانند حمایت و مساعدتی با جشنواره داشته باشند تا علاوه بر دستیابی تعداد اثر بیشتر، آثاری کیفی تر هم از لحاظ فنی و هم از لحاظ محتوایی به دبیرخانه جشنواره ارسال شود؟

بنیاد سینمایی فارابی، ضمن استقبال و حمایت‌های هنری از چنین رویدادی، این آمادگی را دارد تا ضمن رایزنی با کارگردان‌ها و تهیه کنندگان سینمای ایران برای حضور در چنین آئینی، آن دسته از فیلم‌هایی را که با موضوعات جشنواره همخوانی دارد، معرفی کند. به عنوان مثال، می‌توان از هنرمندان یزدی سینمای ایران که طی سال‌های اخیر در فیلم‌هایشان کهن شهرهای این سرزمین را به تصویر کشیده‌اند دعوت و تقدیر ویژه کرد.

از سوی دیگر، کم نبوده‌اند فیلمسازان برجسته ایرانی که در آثارشان به شهرهای با قدمت تاریخی پرداخته‌اند و اساساً شهرها در آثارشان، دارای شخصیت‌های ممتازی شده‌اند. پیشنهاد می‌کنم، بخش مرور آثار این فیلمسازان در برنامه‌های جانبی گنجانده شود (علی حاتمی، کیومرث پوراحمد، آرش لاهوتی، نیما جاویدی، نرگس آبیار، رضا میرکریمی و... در فیلم‌هایشان با دغدغه‌های حقوق شهروندی و مرکزیت شهرها طی این سال‌ها، خالق آثار شاخصی بوده‌اند) در کنار بنیاد سینمایی فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نیز می‌تواند، مجموعه‌ای از بهترین آثار مستد را عرضه نماید.

از نظر شما اهمیت برگزاری چنین جشنواره ای در چیست؟

شهرهایی که از طرف سازمان جهانی یونسکو به عنوان شهر تاریخی در فهرست میراث جهانی ثبت شده‌اند، شهرهای شاخصی هستند. فیلمسازان خلاق در مورد این شهرهای جهانی فیلم ساخته‌اند که لازم است این فیلم‌ها رصد و مرور شود و ارزش‌های فرهنگی سینمایی و زیبایی‌شناسانه این آثار مورد تحلیل قرار گیرد، یزد نیز به عنوان شهری تاریخی که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است حال صاحب جشنواره‌ای سینمایی شده که قرار است ارزش‌های فرهنگی معماری و هویتی این دیار و مردمان آن را به تصویر بکشد، اهمیت برگزاری چنین جشنواره‌ای که ریشه در ساختار مدنیت و تمدن ایران عزیزمان دارد، در آن است که شاخص‌ها و معیارهای بین‌المللی در فیلمسازی مورد تأکید است و هنرمندان خلاق باید به این مقوله توجه جدی داشته باشند. هم به استاندارهای جهانی در فیلمسازی توجه کنند و هم در آثار خود با نگاهی خلاقانه ارزش‌های تاریخی و فرهنگی یزد را برای مخاطبان جهانی روایت کنند.

چگونه می توان نوجوانان و جوانان را برای تولید اثر و شرکت در چنین جشنواره ای ترغیب کرد؟

تجربه درخشان بنیاد سینمایی فارابی در برگزاری دو دوره المپیاد فیلمسازی برای نوجوانان، فرصت مغتنم و گران بهایی است که حتما می‌تواند، برای این جشنواره نیز پر برکت باشد. ما آمادگی داریم تا تجارب این دو دوره المپیاد را در اختیار دست‌اندرکاران جشنواره یزد قرار دهیم.

با توجه به اینکه این جشنواره نوپاست و قرار است دبیرخانه دائمی داشته باشد، پیشنهاد شما برای بهتر برگزار شدن آن چیست؟

قطعاً راه اندازی و ثبات دبیرخانه دائمی که در طول سال با سازمان‌ها و مجامع داخلی و بین‌المللی در ارتباط باشد می‌تواند یکی از اساسی‌ترین و اصولی‌ترین کارهای زیربنایی محسوب شود. در این راستا، انتخاب یک شورای عالی سیاستگذاری متشکل از اساتید تاریخ و اهالی فرهنگ و سینماگران برجسته می‌تواند با حضور مسئولین اجرایی شهر یزد (شورای شهر، استانداری و...) وجهه قابل قبولی به ستاد جشنواره بدهد.

از نظر جنابعالی دستاورد جشنواره چه خواهد بود، یا چه باید باشد؟

یکی از مهمترین دستاوردهای این جشنواره، با توجه به مخاطبان آن، می‌تواند معرفی هرچه بیشتر کهن شهرهای این سرزمین باشد. معرفی اماکن و ابنیه تاریخی، سبک‌های معماری، مشاهیر و دانشمندان، اکابر و اعاظم علمی و دینی و شناساندن تمامی موارد فرهنگی، قطعاً ثمرات چشمگیری برای نسل‌های جوان کشور دارد. همین طور ارتقای سلیقه مخاطبان سینمای داستانی، مستند و فیلم کوتاه می‌تواند دستاورد دیگر این رویداد باشد. نکته با اهمیت دیگر اینکه سرمایه‌گذاران به ساخت فیلم درباره یزد و شهرهای تاریخی ترغیب می‌شوند.

اگر قرار بود شما فیلمی درباره ی یزد بسازید کدام بخش از فرهنگ، کدام بنا و یا اثر تاریخی یزد را سوژه خود قرار می دادید؟

استان یزد جواهری در قلب کویر است که جای جای آن سوژه‌هایی جذاب برای فیلمسازی است. شهرهای تاریخی این استان هرکدام نمایانگر شیوه زندگی مردمان سخت کوش و اخلاق‌گرا است، من در سال 75 فیلم مستند کوتاهی با نام «شهر من شهر آفتاب» درباره معماری و هنرهای سنتی در زادگاهم اردکان ساختم. این فیلم جزو تجربه‌های آماتوری من در فیلمسازی است.

امروز و با توجه به شرایط فعلی کشور، یزد، قطعاً می‌تواند نمونه‌ای از مدیریت شهری در طول تاریخ این سرزمین قلمداد شود. فراموش نکنیم 1700 سال قبل، این شهر دارای صندوق امانات بوده است. گفت‌وگوی تمدن‌ها و مذاهب، مصداق بارز دیگری، از تسامح و مسالمت جویی نحله‌های فکری در این شهر است. وجود مدارس علمی، مساجد، در کنار آتشکده‌های معروف آن، همه این مصادیق، آیا چیزی جز سعه صدر کارگزاران و مردم آن تلقی می‌شود؟ هنرمندان فیلمساز از میان این همه موضوع با ایده‌های خلاقانه خود، سوژه‌های نابی را پیدا می‌کنند. که هرکدام از آنها پنجره‌ای است نو به روی زیبایی‌های این دیار کهن.