بلوف نفتی سعودی‌ها برای مقابله با ایران

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری برنا، اینک که منطقه درگیر مناقشات تند سیاسی شده است، عربستان سعودی نیز همان رویکرد را –به شکلی جدی تر و علنی تر- دنبال می کنند. شاهد این امر را می‌توان در اظهارات اخیر خالد الفالح، وزیر انرژی این کشور دنبال کرد. وی به تازگی  درخصوص مشکلاتی که در تجارت نفتی در تنگه هرمز پیش آمده است به کشورهای تامین کننده انرژی هشدار داده است که کشورش به تنهایی قادر به ایجاد امنیت در این تنگه نخواهد بود. اما در همین حال وی برای این که حضورکشور خود در عرصه  صادرات جهانی نفت را همچون گذشته مقتدر نشان دهد، از تلاش برای افزایش ظرفیت انتقال خط لوله شرق به غرب، که 1200 کیلومتر طول دارد و منابع نفتی عربستان سعودی را به دریای سرخ می رساند خبر داده است.

برپایه اظهارات خالد الفالح، ریاض قصد دارد برای رها شدن از گرفتاری‌های تنگه هرمز، ظرف مدت کوتاهی ظرفیت انتقال نفت خام در این خط را 40 درصد بیشتر کند و بدین ترتیب  دوخط لوله 48 و 52 اینچی شرق/غرب را آماده پذیرایی مشتریان خود کند. این درحالی است که کارشناسان معتقدند حداکثر توان صادراتی نفت خام عربستان 5 تا7 میلیون بشکه در روز است و اگر قرار باشد خط لوله شرق/غرب جایگزین حجم انتقال تنگه هرمز باشد، باید با همان 40 درصد گفته شده، ظرفیت انتقال را به حداقل بیست میلیون بشکه در روز برساند. چنین کاری اگر به یک شوخی شبیه نباشد دستکم یک بلوف سیاسی برای بازپس گیری جایگاه اقتدار نفتی در منطقه است.

اگر فرض بر این باشد که سعودی ها برای چنین افزایشی، روی دیگر کشورهای تولید کننده حساب باز کرده باشند نهایتا می توانند بر امارات متحده عربی و تا حدودی کویت حساب باز کنند. اما دیگر کشورها مانند قطر و عراق، تن به این کار نخواهند داد. ناظران آگاه در بازار نفت منطقه خاورمیانه معتقدند، هیچکدام از کشورهای یاد شده حاضر نخواهند شد برای رهایی از اختلافات بالا گرفته در تنگه هرمز، هزینه اضافی برای ترانزیت به عربستان سعودی را هم متحمل شوند. آنهم در شرایطی که امروزه هزینه تولید و صادرات هربشکه نفت در منطقه بسیار متشتت است. عدم ثبات در این خصوص، اقتصاد این کشورها را درگیر اختلال می کند.

به نظر می رسد کشورهای تولید کننده نفت نمی توانند سهولت صادرات از تنگه هرمز را(حتی حالا که درگیر چالش است) فدای تئوری های غرب پسندانه وزیر نفت عربستان کنند. اما با این حال سعودی ها را نباید دستکم گرفت. آنها بی شک همچنان درپی یافتن راهی برای خلاص شدن از دست های پرقدرت حافظان تنگه هرمز (یعنی ایران) هستند.

سعودی ها می دانند آتشی که ترامپ بپا کرده است به راحتی می تواند تر و خشک را با هم بسوزاند. بنابراین بخش عمده ای از تمرکز خود را برای گسترش و بهره گیری هرچه بیشتر از منابع انرژی های تجدیدپذیر و همچنین توسعه صنایع پتروشیمی گذاشته اند.

یک نگاه ساده به عقد قراردادهای عربستان سعودی با شرکت های صاحب تکنولوژی در زمینه انرژی های تجدید پذیر و پتروشیمی طی سال های اخیر، این موضوع را اثبات می کند که ریاض برای تهیه پول دست به هرکاری می زند. زرادخانه های سعودی، با هزینه های سنگین جنگ یمن که  قوز بالای قوز شده است، با درآمد چند میلیون بشکه ای بشدت نیازمند منابع مالی بیشتری است.

ترامپ نیز همانطور که گفته است به ریاض به عنوان یک گاو شیرده نگاه می کند. حتی فشار لابی صهیونیست ها هم نمی تواند رئیس جمهور آمریکا را برای معامله نسیه سلاح با عربستان متقاعد کند.

ایالات متحده در چند سال اخیر به رونق تولید خود سخت می بالد و رشد اقتصادی این کشور نشان می دهد مزه پول درآوردن به اتکای توان داخل، زیر زبان آمریکایی ها افتاده است و آنها حاضر نیستند مجددا گرفتار هزینه های سنگین حمایت از عربستان و دیگر همپیمانان باشند. بنابراین سعودی ها راهی ندارند جز این که منابع درآمدی خود را برای افزایش ظرفیت تولید و صادرات نفت، در دیگر عرصه نیز بالا ببرند.

اگر چه عربستان ادعای بزرگ و مهمی را مطرح کرده که می تواند با صدور نفت از دریای سرخ، اهمیت خلیج فارس و تنگه هرمز را کاهش دهد. اما سوالی که مطرح میشود اینست که چه میزان نفت از تنگه هرمز عبور میکند و ریاض چه مقدار نفت میتواند از دریای سرخ صادرکند؟ توان عربستان حداکثر 10 تا 11 میلیون بشکه در روز است، آن هم نه برای مدت طولانی زیرا به چاه های نفت این کشور فشار می آید و تداوم ندارد. ضمن اینکه میادین نفتی در منطقه مورد اختلاف با کویت نیز فعلا تولید ندارد. بنابراین اگر چه نباید سعودی ها را دست کم گرفت، اما توان آنها هم برای بلوف مطرح شده کافی بنظر نمی رسد.